Για πολλές δεκαετίες, τα coupé αμαξώματα αποτελούσαν την αγαπημένη σχεδιαστική συνταγή για παραγωγή ελκυστικών και εμπνευσμένων μοντέλων. Οι κατασκευαστές αυτών των μοντέλων, τα οποία παραδοσιακά ήταν δίπορτα, και είχαν πιο σπορ εμφάνιση σε σχέση με τα σεντάν, εστίαζαν περισσότερο στο στυλ αλλά και σε χαρακτηριστικά επιδόσεων, όπως ήταν η αυξημένη ακαμψία, η αεροδυναμική και ο περιορισμός του βάρους – στοιχεία που ανέκαθεν χαρακτήριζαν τη φιλοσοφία κατασκευής των προϊόντων της Mazda.
Ουσιαστικά, η Ιαπωνική αυτή αυτοκινητοβιομηχανία καθόριζε από τα πρώτα της βήματα, τα πρότυπα κατασκευής ενός coupé. Το πρώτο της επιβατικό αυτοκίνητο ήταν coupé. Πρακτικό και προσιτό οικονομικά, το 2πορτο Mazda R360 των 2.96μ., ήταν ένα ιδιαίτερα κομψό, και σαν το ελαφρύτερο μοντέλο της κατηγορίας του, ένα εξαιρετικά απολαυστικό στην οδήγηση, αυτοκίνητο. Ο συνδυασμός αυτών των χαρακτηριστικών συνέβαλε ώστε το μοντέλο να γίνει άμεσα bestseller, κατακτώντας το 65% των πωλήσεων της ραγδαία αναπτυσσόμενης κατηγορίας των (“kei” car) της Ιαπωνικής αγοράς, και το 15% της τοπικής αγοράς το 1960, όπου και λανσαρίστηκε. Αντίστοιχη επιτυχία σημείωσε το 1962 και το Mazda Carol P360 coupé, που διέθετε μακρύτερο μεταξόνιο και τετρακύλινδρο κινητήρα.
Το πρώτο αυτοκίνητο επιδόσεων της μάρκας, ήταν επίσης ένα coupé. Το Mazda Cosmo Sport/110S που παρουσιάστηκε στην διεθνή έκθεση του Τόκυο το 1964, θα έκανε το εμπορικό του ντεμπούτο το 1967 σαν το πρώτο μοντέλο μαζικής παραγωγής παγκοσμίως, με κινητήρα διπλού ρότορα – και το δεύτερο μοντέλο στην αγορά με περιστροφικό κινητήρα Wankel. Με τη διαστημική του εμφάνιση και τον χαρακτηριστικό ήχο της τουρμπίνας, αποτέλεσε την απαρχή μίας λαμπρής εποχής των αντισυμβατικών σπορ coupé μοντέλων της Mazda. Το Cosmo Sport ήταν επίσης και το μοντέλο που σηματοδότησε την εποχή των αγωνιστικών θριάμβων της μάρκας.
Το μεγάλο άλμα στις πωλήσεις της Mazda διεθνώς, θα ερχόταν με τη σειρά των Familia/R100 και Capella/616/RX-2 – τους προγόνους ουσιαστικά των Mazda3 και Mazda6 – μαζί με το Grand Familia/818/RX-3. Η παγκόσμια αναγνώριση της Mazda σαν ηγέτη των περιστροφικών κινητήρων, ξεκίνησε το 1968, όπου χάρη και στην Ιταλική σχεδίαση των μοντέλων της, ενθουσίαζε τους αγοραστές της, εκτοξεύοντας τις πωλήσεις της διεθνώς, σε 6ψήφια νούμερα.
Ένα ακόμα πιο εντυπωσιακό μοντέλο, ήταν και το Mazda Luce R130 coupé που παρουσιάστηκε το 1969. Σχεδιασμένο από τον οίκο Bertone και τον Giorgetto Giugiaro (ο οποίος είχε σχεδιάσει και το πρώτο Familia), ήταν το μοναδικό μπροστοκίνητο μοντέλο της Mazda με περιστροφικό κινητήρα, και αποτελεί σήμερα συλλεκτικό αντικείμενο. Τοποθετημένο πάνω από το RX-2 και το RX-3, το Luce R130, το 1972 θα δώσει τη θέση του στο Mazda RX-4. Πολυτελές και σπορ, το coupé με τη σκληρή οροφή διέθετε έναν περιστροφικό κινητήρα τεχνολογίας “AP” (anti-pollution) που επιτύγχανε περιορισμό των εκπομπών ρύπων αλλά και βελτίωση της κατανάλωσης. Ο συγκεκριμένος κινητήρας τοποθετήθηκε στη συνέχεια και στα μοντέλα RX-3 και Mazda Cosmo/RX-5 που παρουσιάστηκαν το 1975 σε εκδόσεις coupé και fastback. Τα συγκεκριμένα coupé RX, με τον περιστροφικό κινητήρα των 110-135hp, και με βάρος που δεν ξεπερνούσε τα 900-1.100κιλά, επιτύγχαναν αξιοζήλευτες για την εποχή επιδόσεις.
Η αυτοκινητοβιομηχανία της Χιροσίμα προχώρησε ανεβάζοντας τη συγκεκριμένη τεχνολογία ένα επίπεδο παραπάνω, παρουσιάζοντας το 1978 το Mazda RX-7, με το μοναδικό σφηνοειδές design που ξεχώριζε χάρη και στο κοίλο πίσω τζάμι του. Κάτω από το καπό αυτού του πρώτου πραγματικά σπορ αυτοκινήτου μαζικής παραγωγής της Mazda, φιλοξενούνταν ένας εντελώς ανασχεδιασμένος περιστροφικός κινητήρας. Ο κινητήρας αυτός σε συνδυασμό με την εξαιρετικά ελαφριά κατασκευή του αμαξώματος και τη σχεδόν ιδανική κατανομή βάρους, εξασφάλιζε στο αυτοκίνητο ένα πρωτόγνωρο αίσθημα οδηγικής απόλαυσης. Εμβληματικό τόσο εντός όσο και εκτός πίστας, οι τρείς γενιές του RX-7 με τον κινητήρα διπλής υπερτροφοδότησης εξελίχθηκε σαν ένα μοντέλο υψηλών επιδόσεων κοιτάζοντας στα μάτια τους καλύτερους ανταγωνιστές της αγοράς, εκείνη την εποχή. Με τις 811.000 μονάδες που κύλησαν από τη γραμμή παραγωγής, το RX-7 παραμένει το πλέον δημοφιλές μοντέλο με περιστροφικό κινητήρα όλων των εποχών.
Στην γκάμα της εταιρείας περιλαμβάνεται επίσης και το λιγότερο γνωστό Eunos Cosmo, μία αποκλειστικά για την Ιαπωνική αγορά έκδοση πολυτελούς σπορ coupé, που κυκλοφόρησε από το 1990 μέχρι το 1995. Ήταν το μοναδικό μοντέλο παραγωγής με κινητήρα με τρείς ρότορες. Ο twin-turbo “20B-REW” των 300hp, ήταν επίσης και ο μεγαλύτερος περιστροφικός κινητήρας που κατασκευάστηκε ποτέ.
Το Cosmo ενσωμάτωνε διάφορες τεχνολογίες αιχμής, όπως το πρώτο μοντέλο στον κόσμο με ενσωματωμένο σύστημα δορυφορικής πλοήγησης GPS και οθόνη αφής. Ένα άλλο επίσης εντυπωσιακό μοντέλο της τοπικής αγοράς ήταν και το Autozam AZ-1. Με βάρος που δεν ξεπερνούσε τα 720 κιλά, το εντυπωσιακό αυτό ‘κεντρομήχανο’ «Κ-car» που εξελίχθηκε από τον Toshihiko Hira, μετέπειτα program manager του MX-5, διέθετε πόρτες τύπου “gullwing” (με άνοιγμα προς τα πάνω) και ένα κινητήρα που ανέβαζε μέχρι τις 9.000σ.α.λ.– σε μία κατηγορία που εκείνη την εποχή, κυριαρχούσαν τα «κουτιά με ρόδες».
Αυτή ήταν και η χαρακτηριστική φιλοσοφία της Mazda, που αναζητούσε πάντα νέους τρόπους ώστε να κάνει τα coupé μοντέλα της να φαίνονται εντελώς ξεχωριστά. Το Mazda 929 coupé (1982-86), με τα χαρακτηριστικά ανοιγόμενα τζάμια στη μεσαία κολώνα, είναι ένα ακόμα παράδειγμα. Το κομψό Mazda MX-6 (1987-97), ήταν ένα μοντέλο που διέθετε και προαιρετικό σύστημα τετραδιεύθυνσης Και το μικρομεσαίο Mazda MX-3 (1992-98) ήταν διαθέσιμο με κινητήρα Κ8 των 1.8λίτρων, που ήταν και ο μικρότερος κινητήρας V6 μαζικής παραγωγής στον κόσμο.
Από εκείνα τα χρόνια, η Mazda ασχολήθηκε με το σχεδιασμό μοντέλων crossover, τα οποία θεωρούνται πλέον το φαινόμενο του 21ου αιώνα. Το Mazda 323F (1989-98) ήταν ένα φιλικό 5θέσιο οικογενειακό μοντέλο με σφηνοειδές αμάξωμα και αναδιπλούμενα εμπρός φώτα, ενώ το Mazda Xedos 6 (1992-99) κατάφερε να συνδυάσει αριστοτεχνικά την κατηγορία των πολυτελών coupé και των μεσαίων σεντάν. Στη συνέχεια το Mazda RX-8 (2003-12), ένα 4θυρο & “4θέσιο coupé” με τις αντικρυστές πόρτες και την απουσία της μεσαίας κολώνας, απέδειξε για ακόμα μία φορά την προσήλωση της μάρκας στον επαναπροσδιορισμό του design ενός coupé.
Σήμερα η Mazda εξακολουθεί να προκαλεί το σχεδιαστικό κατεστημένο, παρουσιάζοντας μοντέλα όπως Mazda MX-5 RF (“Retractable Fastback”). Όπως και το προηγούμενης γενιάς MX-5 Roadster Coupé, το μοναδικό RF roadster με τη σκληρή ηλεκτρικά ανοιγόμενη οροφή, εξασφαλίζει στον ιδιοκτήτη του την αίσθηση και την άνεση ενός μοντέλου με κλειστή καμπίνα. Αργότερα φέτος, η μάρκα θα παρουσιάσει το Mazda MX- 301, ένα ηλεκτρικό crossover coupé που συνδυάζει το σπορτίβ design (με τις αντικρυστά ανοιγόμενες πόρτες), με την πρακτικότητα ενός SUV. Με την κατάκτηση διεθνών βραβείων να έχει γίνει πλέον παράδοση για τη Mazda, το MX-30 έχει ήδη κερδίσει τον τίτλο Red Dot design.
Στέφανος Σιμωτάς
