Του Φώτη Αλεξάκου
Τι είναι οι ΣΔΙΤ; Το Δημόσιο συμπράττει με έναν ιδιώτη ο οποίος αναλαμβάνει μέρος της χρηματοδότησης της κατασκευής ενός έργου και την συντήρηση – εκμετάλλευση αυτού για μια χρονική περίοδο της τάξης των 30 χρόνων. Από την άλλη το Δημόσιο αναλαμβάνει την υποχρέωση να αποπληρώσει τον ιδιώτη έντοκα για τις δαπάνες κατασκευής και συντήρησης. Ουσιαστικά επειδή το Δημόσιο δεν έχει χρήματα για τη κατασκευή ενός έργου, δανείζεται από τον ιδιώτη.
Μέχρι εδώ μία χαρά θα πείτε. Το έργο γίνεται νωρίτερα, λειτουργεί και πληρώνεται ενώ χρησιμοποιείται.
Οι ΣΔΙΤ είναι χρήσιμες και επωφελείς όταν όλα αυτά γίνονται με όρους υγιούς ανταγωνισμού.
Όταν όμως δεν υπάρχει υγιής ανταγωνισμός και οι εργολάβοι συνεννοούνται μεταξύ τους τότε το Δημόσιο, δηλαδή οι πολίτες, δεν επιβαρύνονται μία φορά αλλά τρεις.
Πώς γίνεται αυτό; Ένα παράδειγμα.
Έστω ένα έργο δέκα εκατομμυρίων. Συμφωνούν το Δημόσιο να βάλει πέντε εκατομμύρια και άλλα τόσα ο ιδιώτης. Αν γινόταν κανονική δημοπρασία που αφορούσε μόνο στην κατασκευή επειδή υπάρχουν χιλιάδες εργολάβοι και ως εκ τούτου ανταγωνισμός, η έκπτωση θα ήταν 50% και το έργο θα στοίχιζε πέντε εκατομμύρια με το κλειδί στο χέρι.
Αν γίνει με ΣΔΙΤ, επειδή υπάρχουν ελάχιστες εταιρείες που μπορούν να χρηματοδοτήσουν το έργο, δεν θα υπάρξει ανταγωνισμός. Η έκπτωση θα είναι το πολύ 10% και το έργο θα στοιχίσει εννιά εκατομμύρια. Ο ανάδοχος δεν θα βάλει ούτε ένα ευρώ αφού το πραγματικό κόστος (5.000.000) θα το πληρώσει το Δημόσιο και θα έχει λαμβάνειν άλλα τέσσερα εκατομμύρια.
Αυτά τα τέσσερα εκατομμύρια θα τα πληρωθεί δύο φορές. Μία όσον αφορά το κεφάλαιο και μία με τους υψηλούς τόκους για τριάντα χρόνια. Επιπλέον το Δημόσιο θα επιβαρυνθεί με αυξημένο κόστος συντήρησης αφού για αυτή δεν θα δοθεί έκπτωση εξ αιτίας της έλλειψης ανταγωνισμού.
Συνεπώς σε σχέση με την κανονική δημοπρασία θα επιβαρυνθούμε για το επιπλέον κεφάλαιο, με τους τόκους αυτού και το αυξημένο κόστος συντήρησης. Άρα τρεις φορές.
Πως γίνεται να έχουμε ανταγωνισμό ώστε να αποφευχθούν τα παραπάνω, θα ρωτήσει εύλογα κάποιος.
Η κυβέρνηση πρέπει να φροντίσει πριν την δημοπράτηση των έργων α) να δημιουργηθούν τόσες εταιρείες οι οποίες θα εξασφαλίζουν ότι υπάρχει ανταγωνισμός και β) να είναι αυστηρή και να ακυρώνει τους διαγωνισμούς όταν δεν υπάρχει ανταγωνισμός.
Γίνεται κάτι από αυτά;
Τίποτε. Ετοιμάζεται η μεγαλύτερη καταλήστευση των χρημάτων των πολιτών αφού τα επόμενα χρόνια προβλέπεται να δημοπρατηθούν τριάντα δις έργα και ο αριθμός των εταιρειών που θα είναι ικανές να συμμετέχουν θα μετρούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού.
Όπως γίνεται αντιληπτό όλες οι δουλειές θα είναι συνεννοημένες, χωρίς ή με πολλή μικρή έκπτωση και οι μεγάλες εταιρείες θα αποκομίσουν υπερκέρδη εις βάρος των κορόιδων που είναι ο λαός. Ο οποίος θα πληρώνει τριπλάσια και θα πανηγυρίζει κιόλας γιατί μέσω των ΜΜΕ που ελέγχουν οι ίδιοι θα πειστεί ότι το έργο του το έφτιαξε ο ιδιώτης με δικά του λεφτά.
Ήδη οι μεγάλοι παίχτες στην αγορά, πουλάνε τις επενδύσεις τους σε φωτοβολταϊκά και ανεμογεννήτριες τώρα που έχουν υψηλές τιμές για να αποκτήσουν ρευστότητα ώστε να μπορούν πάρουν κοψοχρονιά δισεκατομμύρια έργα.
Για να μην έχετε την παραμικρή αμφιβολία ότι όλες οι δουλειές θα είναι “φτιαγμένες”, δηλ. χωρίς ανταγωνισμό, ρωτήστε.
Υπάρχει έστω μία εταιρεία σε επίπεδο Θεσσαλίας που μπορεί να συμμετέχει σε έναν τέτοιο διαγωνισμό, έστω μικρού μεγέθους;
Ο Φώτης Αλεξάκος είναι πρώην Νομάρχης και Δήμαρχος Καρδίτσας
