Tου Χαράλαμπου Παπαδόπουλου
«Ω Σόλων, Σόλων» φώναξε ο πάμπλουτος βασιλιάς Κροίσος την ώρα που ετοιμαζόντουσαν να τον κάψουν οι Πέρσες, επειδή θυμήθηκε τα λόγια που του είπε ο Σόλων «μηδένα προ του τέλους μακάριζε». «Ω Ντοστογιέφσκι, Ντοστογιέφσκι» φωνάζω και εγώ που βλέπω πόση ωριμότητα θα είχα αν τον διάβαζα στα νεανικά μου χρόνια, τότε που διάβαζα μόνο τα νηπιακού επιπέδου βιβλία της Θρησκευτικής Οργάνωσης που εμπιστευόμουν τυφλά.
Βέβαια «το υπόγειο» του Ντοστογιέφσκι που διάβασα, στο πρώτο μέρος είναι στοχασμοί και επιχειρήματα όπου ο ήρωας κάμνει και τον λόγο και τον αντίλογο, και μόνο στο δεύτερο μέρος έχει κάποια πλοκή με ένα γεύμα παλιών συμμαθητών του και με μια κοπέλα που ξεκίνησε να δουλεύει σε οίκο ανοχής.
«Από τη στιγμή που περνούσε κάτι από το μυαλό μου τραβούσα ακαταμάχητα και σαν μεθυσμένος προς την πραγματοποίησή του. Δηλαδή ήταν πάντα μετά το γεγονός που κατηγορούσα τον εαυτό μου». Πόσοι από εμάς έχουμε την δύναμη να μην ενεργούμε έτσι ;
«Ένα χαστούκι, ένα χτύπημα κατά πρόσωπο, θα μπορούσε να σβήσει μεμιάς αυτό το βερνίκι που όλοι μας έχουμε σαν επίστρωμα». Νομίζω και γι αυτό επιτρέπει ο Θεός να δεχόμαστε χτυπήματα, για να δούμε τον πραγματικό εαυτό μας.
«Έκανα το λάθος να πιστεύω τον εαυτό μου σαν τον πιο έξυπνο απ’ όλους τους ανθρώπους που έτυχε να γνωρίσω». Ε δε νομίζω να το πιστεύει αυτό κάποιος από εμάς.
«Εκείνο που θα ‘πρεπε να κάνουμε όλοι μας είναι να προσπαθούμε να κατανοούμε και να αντιμετωπίζουμε το κάθε τι, να κατανοούμε και ν’ αντιμετωπίζουμε την κάθε απιθανότητα, και να μη δεχόμαστε προκαταβολικά τίποτα, αν δε θέλουμε να τα δεχτούμε». Δυστυχώς πολλοί από εμάς νομίζω ότι δεχτήκαμε πολλά από γονείς, εξομολόγους, αδέλφια, φίλους, συναδέλφους … κι ας μη συμφωνούσε η καρδιά μας. Δεν καταλάβαμε ότι υπακοή κάμνουμε μόνο στους αγίους, σε κανέναν άλλο.
«Αν πονάς και ουρλιάζεις στην πραγματικότητα αυτά τα ουρλιαχτά εκφράζουν την απόλαυση για τον πόνο. Γιατί αν ο άνθρωπος που ουρλιάζει δεν έβρισκε ευχαρίστηση μ’ αυτό που κάμνει δεν θα ούρλιαζε καθόλου». Έλεγε ο άγιος Πορφύριος στον θάνατο προσφιλών προσώπων αυτοί που φωνάζουν δεν πονάνε πολύ. Ο βαθύς ο πόνος είναι βουβός.
«Οι άνθρωποι που καθοδηγούνται από τη στενοκεφαλιά τους βλέπουν τις πιο κοντινές, τις πιο δεύτερες αιτίες για όλα τα πράγματα σαν πρωταρχικές κι έτσι βεβαιώνονται, πιο εύκολα και πιο πρόθυμα από τους άλλους, ότι έχουν εξασφαλίσει μια βάση για τη δράση τους και κατά συνέπεια σταματούν να βασανίζουν τον εαυτό τους ψάχνοντας πιο βαθιά. Για να αποδοθεί κάποιος σε δράση, πρέπει να νιώθει απόλυτα σίγουρος για τον εαυτό του, να μην έχει την παραμικρή αμφιβολία για το πόσο σοφή είναι αυτή η δράση του». Εμείς που στα φοιτητικά μας χρόνια ήμασταν στην Χριστιανική Φοιτητική Δράση κι αφήναμε τα μαθήματά μας για να τρέχουμε να πουλάμε θρησκευτικά περιοδικά, πόση στενοκεφαλιά άραγε είχαμε ;
«Ο άνθρωπος αρέσκεται να ενεργεί ενάντια στα ίδια τα συμφέροντά του, και σύμφωνα με τις πιο ταπεινές επιθυμίες του». Νομίζω δεν έχει άδικο ο Ντοστογιέφσκι. Ποιος ενδιαφέρεται για το πραγματικό του συμφέρον αν είναι να ικανοποιήσει τα πάθη του ; Ένας γνωστός μου άφησε την όμορφη οικογένειά του, την γυναίκα του και τα παιδιά του, την επιχείρησή του, και τάφτιαξε με μια υπάλληλό του και δουλεύει εργάτης.
«Υπάρχει περίπτωση ο άνθρωπος συνειδητά και με τη βούλησή του να επιθυμήσει για τον εαυτό του και το απίθανο και το βλαβερό, και δεν είναι καθόλου υποχρεωμένος να θέλει πάντα ότι είναι λογικό. Αυτή η τρέλα είναι δυνατό να του προφυλάξει, να διατηρήσει ανέπαφο το κυριότερο, και το πιο αξιόλογο κάτω απ’ όλες τις περιστάσεις απόκτημά του : εννοώ την προσωπικότητά του, την ατομικότητά του». Αυτά τα λόγια είναι ακριβώς το αντίθετο από τα πολλά «πρέπει» με τα οποία μεγαλώσαμε εμείς που περάσαμε τα 60. Γι αυτό και δυσκολευτήκαμε να ωριμάσουμε, επειδή μας στέρησαν την ελευθερία των επιλογών (βέβαια για να λέμε την αλήθεια, τους επιτρέψαμε να το κάνουν).
«Η ανηθικότητα αποτελεί τη βασική αδυναμία του ανθρώπου αλλά και ο παραλογισμός, γιατί ο παραλογισμός είναι αποτέλεσμα της ανηθικότητας». Γι αυτό λέει κάπου η Παλαιά Διαθήκη, «τους αποβλάκωσαν οι κακίες τους».
«Γιατί στο κάτω – κάτω, να είμαστε τόσο απόλυτα βέβαιοι ότι μόνο ένα πράγμα είναι κανονικό και σωστό, δηλαδή καλό, για όλο το ανθρώπινο γένος ; Η λογική δεν κάνει δηλαδή κανένα λάθος σχετικά με ότι μας ωφελεί ; Δεν μπορεί τάχα για τον άνθρωπο μια αντιξοότητα να είναι το ίδιο καλή όσο και μια επιτυχία ;». Έλεγε ο άγιος Εφραίμ ο Κατουνακιώτης πόσο κλάμα έριξε που 3 φορές απέτυχε να εισαχθεί στην Σχολή Αγροφυλάκων. Τελικά ευτυχώς που απέτυχε, γιατί βρήκε τον δρόμο για το Άγιο Όρος.
«Χωρίς αγνή καρδιά δεν υπάρχει ολοκληρωμένη, αληθινή γνώση του εαυτού μας». Άρα με την πλημύρα του πανσεξουαλισμού που υπάρχει σήμερα καταλάβατε τι αυτογνωσία έχουμε.
«Όσο πιο καθωσπρέπει είναι οι άνθρωποι τόσο πιο πολλά είναι μαζεμένα στην ψυχή τους». Αυτό άκουσα ότι το έχουν σε μεγάλο βαθμό οι Ιάπωνες και για να μην σκάσουν, κάθε χρόνο όταν ανθίζουν οι κερασιές έχουν δικαίωμα να βγάλουν από μέσα τους ότι θέλουν.
«Μέσα από την άμετρη φιλοδοξία μου και τις μεγάλες απαιτήσεις από τον εαυτό μου, ένιωθα τόση δυσαρέσκεια για το πρόσωπό μου που συχνά καταντούσε μαρτύριο». Δεν φαντάζεσαι από τι μπορεί να υποφέρει ένας άνθρωπος ! Γι αυτό λέει ο Χριστός ακολουθήστε με, ο ζυγός μου είναι χρηστός και το φορτίο μου ελαφρύ.
«Ο καλλιεργημένος άνθρωπος σ’ όλες τις εποχές ήταν πάντα δειλός και δουλικός. Αυτός είναι ένας φυσικός νόμος για κάθε μορφωμένο άνθρωπο πάνω στη γη». Φαντάζομαι ότι ο Ντοστογιέφσκι εννοεί αυτούς που έχουν μόνο την σοφία του κόσμου και όχι και την σοφία του Θεού. Για παράδειγμα οι Τρεις Ιεράρχες κάθε άλλο παρά δειλοί και δουλικοί ήταν. Ενώ οι επιστήμονες που βοηθούσαν τον Χίτλερ και όλοι οι άλλοι που εξυπηρετούν τα σχέδια των ισχυρών για να καταστρέφουν τους ανθρώπους, δεν είναι δειλοί και δουλικοί ;
«Η βασίλισσα Κλεοπάτρα της Αιγύπτου ένιωθε ευχαρίστηση χώνοντας χοντρές βελόνες στα στήθη των σκλάβων της κι απολάμβανε τις κραυγές πόνου τους. Γιατί ; Από καθαρή πλήξη». Άρα είχαν δίκιο οι σοφοί μας πρόγονοι που έλεγαν «αργία μήτηρ πάσης κακίας».
«Όσο όμορφο και καλό κι αν ήταν ένα αγόρι όταν ερχόταν για πρώτη φορά στο σχολείο μας , μέσα σε λίγα χρόνια καταντούσε ένα απωθητικό πλάσμα» (ήταν και οικοτροφείο το σχολείο). Πριν χρόνια μου λέει ένας παλαίμαχος συνάδελφος, «τι τους κάμνουμε τους μαθητές στο Λύκειο που έρχονται στην Α΄ Τάξη αρνάκια και φτάνουν στην Γ΄ αγρίμια ; ».
«Το κάθε τι που στα μάτια των συμμαθητών μου έδειχνε ταπεινό και ανάξιο λόγου, έστω κι αν ήταν αληθινό και τίμιο, τ’ αντιμετώπιζαν με ειρωνεία και σκληρότητα. Πίστευαν ότι αυτό που άξιζε ήταν οι καλοί σχολικοί βαθμοί κι όχι η πραγματική εξυπνάδα κι από τα δεκάξι τους χρόνια το μόνο που σκέφτονταν ήταν πως θ’ αμαρτήσουν το πιο πολύ όταν θα μεγαλώσουν». Βέβαια τα λόγια αυτά γράφτηκαν το 1864. Σήμερα τι ενδιαφέρει τους γονείς, να πάρουν τα παιδιά τους στο Λύκειο καλούς βαθμούς στα μαθήματα ή να αποκτήσουν μια πραγματική καλλιέργεια και εξυπνάδα ;
