To μπλόκο της Κοκκινιάς συνέβη στις 17 Αυγούστου 1944, λίγο πριν το τέλος της Κατοχής, από Γερμανικές δυνάμεις, σε συνεργασία με δοσιλογικές, των Ταγμάτων Ασφαλείας και Ειδικής Ασφάλειας. Είναι το μπλόκο με τις μεγαλύτερες ανθρώπινες απώλειες στην Αθήνα. Οι Έλληνες ταγματασφαλίτες που πρωταγωνίστησαν στις εκτελέσεις δε διώχθηκαν μεταπολεμικά.
Ο τόπος αυτός αφορά την κτιριακή εγκατάσταση ενός προπολεμικού ταπητουργείου, το οποίο ανήκε στην αγγλική εταιρεία “Οριένταλ Κάρπετ” και λειτουργούσε από το 1929 μέχρι τα πρώτα χρόνια της περιόδου της Κατοχής, οπότε και αδρανοποιήθηκε. Στο ανενεργό πλέον, ταπητουργείο, επί Κατοχής, Γερμανοί κατακτητές και ντόπιοι συνεργάτες τους, εκτέλεσαν συνολικά 75 Έλληνες πατριώτες, νεαρής κυρίως ηλικίας, 72 άνδρες και 3 γυναίκες.
Μετά τα γεγονότα, το ταπητουργείο δε λειτούργησε ξανά. Έμεινε γνωστό ως Μάντρα Μπλόκου της Κοκκινιάς ή απλά ως Μάντρα της Κοκκινιάς και σήμερα αποτελεί μνημειακό χώρο.
Τα γεγονότα της 17ης Αυγούστου 1944
Πέμπτη ήταν… Στις 3 τα ξημερώματα δεκάδες μηχανοκίνητα και πεζοπόρα τμήματα του Γερμανικού Στρατού μαζί με 500 βαριά οπλισμένους στρατιώτες μαζί με 2000 Έλληνες ταγματασφαλίτες εισέβαλαν στη Νίκαια, από την περιοχή της Πέτρου Ράλλη στο ύψος του Γ’ Νεκροταφείου. Και από το Περιβολάκι (Πλατεία Δαβάκη) και την περικύκλωσαν.
Τις πρώτες πρωινές ώρες, οι ταγματασφαλίτες απαίτησαν από τους άνδρες της περιοχής, ηλικίας 14 έως 60 ετών, να συγκεντρωθούν στην κεντρική πλατεία (Πλατεία Οσίας Ξένης) προκειμένου να ελεγχθούν. Αμέσως οι Γερμανοί εισέβαλαν στα σπίτια και όσους εντόπιζαν μέσα σ’ αυτά ή στις γύρω γειτονιές, τους εκτελούσαν επί τόπου.
Έπειτα από κάμποσες ώρες, περίπου 20.000 Κοκκινιώτες βρίσκονταν στην πλατεία με τη βία. Ντόπιοι δωσίλογοι φορώντας κουκούλες ξεκίνησαν να υποδεικνύουν στους Ναζί τους κατοίκους της Κοκκινιάς που είχαν σχέση με το ΕΑΜ. Αυτοί οδηγούνταν στη Μάντρα της Κοκκινιάς. Μερικά στενά πιο μακριά από την πλατεία εκτελούνταν ομαδικά. Ταυτόχρονα με τις ομαδικές εκτελέσεις, οι Γερμανοί λεηλάτησαν και έκαψαν σπίτια. Ενώ είχαν προηγηθεί εμπλοκές – μάχες – με μεικτή ομάδα του ΕΛΑΣ και της ΟΠΛΑ στα «Αρμένικα».
Στο τέλος της ημέρας, εκατοντάδες πτώματα μεταφέρθηκαν και θάφτηκαν στο Γ’ Νεκροταφείο. Υπολογίζονται υπολογίζονται σε 350 οι αγωνιστές που εκτελέστηκαν. Ενώ περίπου 8.000 Κοκκινιώτες οδηγήθηκαν ως όμηροι στο στρατόπεδο Χαϊδαρίου. Πολλοί εστάλησαν σε ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης για καταναγκαστική εργασία.
Ως αντίδραση στα μπλόκα του Αυγούστου το ΕΑΜ κήρυξε την πανεθνική απεργία της «Εθνικής Σωτηρίας» με σκοπό να αποτραπεί η αποστολή των ομήρων στα ναζιστικά στρατόπεδα. Στις 24 Αυγούστου ‘χτύπησαν’ τα Ευζωνικά Τάγματα, με δεκάδες νεκρούς διασπαρμένους στη νότια Αθήνα. Ως τα τέλη Αυγούστου έγιναν πολλές εκτελέσεις από τα Τάγματα, στο Κουκάκι, την Καλλιθέα και τα Σφαγεία (το σημερινό Ταύρο).
Author: Χρήστος Φιλίππου
