Κώστας Γιαννακός – Κώστας Γκούμας – Τάσος Μπαρμπούτης*
Τα τελευταία χρόνια, προσωπικά οι υπογράφοντες αλλά και η Επιτροπή Διεκδίκησης για την επίλυση του Υδατικού προβλήματος της Θεσσαλίας (Ε.Δ.Υ.ΘΕ) στην οποία συμμετέχουμε, καταβάλουμε μεγάλη προσπάθεια για την μέγιστη δυνατή αντικειμενικότητα και την πληρέστερη τεκμηρίωση των θέσεων και των σχολίων που δημοσιεύουμε.
Ακόμη όμως και εάν κάποιοι αυτό δεν το συμμερίζονται, θεωρούμε πως η ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ θέσεων και επιχειρημάτων από κομματικές η άλλες εξαρτήσεις δύσκολα θα αμφισβητηθεί. Με αυτά λοιπόν ως αρχή και «θεμέλιο» των απόψεων μας ας μας επιτραπούν οι παρακάτω παρατηρήσεις.
Βρισκόμαστε στην τελική ευθεία προς τις Αυτοδιοικητικές εκλογές.
Τα διάφορα σχήματα με την αντίστοιχη στήριξη (πλην ελάχιστων εξαιρέσεων) των πολιτικών κομμάτων έχουν ήδη δημιουργηθεί και οι διεκδικητές των τοπικών αρχών έχουν πάρει τη θέση τους στον προεκλογικό στίβο για να κριθούν από τους πολίτες, είτε για την μέχρι τώρα πορεία τους, είτε για τις θέσεις και τις ιδέες τους.
Την ίδια περίοδο το υδατικό – περιβαλλοντικό – αναπτυξιακό -ενεργειακό ζήτημα της Θεσσαλίας διανύει μια από τις πιο κρίσιμες καμπές της ιστορίας του.
Οι τελευταίες κυβερνήσεις το έχουν εγκαταλείψει στην τύχη του επιτρέποντας την εκτεταμένη υπέρβαση των ορίων χρήσης υπογείων (κυρίως) αλλά και επιφανειακών υδάτων, την ραγδαία υποβάθμιση οικοσυστημάτων, την απαξίωση και εγκατάλειψη τεράστιων επενδύσεων σε υποδομές (πχ. Αχελώος, Αγιονέρι).
Και ενώ «τρέχει» η Διαβούλευση για την 2η αναθεώρηση του εγκεκριμένου Σχεδίου Υδάτων (ΣΔΛΑΠΘ), απουσιάζουν για μια ακόμη φορά από τον δημόσιο διάλογο τα μείζονα αυτά θέματα, με τις ευθύνες να μην περιορίζονται μόνο στην κεντρική εξουσία αλλά να «βαραίνουν» και τους (νυν και επόμενους) τοπικούς άρχοντες.
Προφανώς με όσα κατά καιρούς γράφουμε δεν επιδιώκουμε τον μηδενισμό της συνεισφοράς κανενός αυτοδιοικητικού φορέα ή παράγοντα στην «κοινή» (όπως ελπίζουμε) προσπάθεια.
Και συνέδρια διοργανώθηκαν (Περιφέρεια, ΠΕΔ/Θ, Επιμελητήρια, άλλοι φορείς), και ημερίδες ή/και συσκέψεις πραγματοποιήθηκαν, και επιμέρους «μάχες» δοθήκαν (πχ. ΣτΕ), ακόμη και στη Βουλή οι θεσσαλοί παρουσίασαν συγκροτημένα τις θέσεις τους.
Όμως, στην δραματική πραγματικότητα που βιώνουμε, απαιτείται η διαμόρφωση κοινού ΔΙΕΚΔΙΚΗΤΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ, ο συστηματικός ΑΓΩΝΑΣ για την υλοποίηση δίκαιων αιτημάτων, ακόμη και ΡΗΞΕΙΣ με κέντρα εξουσίας ή/και κάθε είδους συμφέροντα (τοπικιστικά, επιχειρηματικά, ιδεοληπτικά «κλαμπ» κλπ.) που συντηρούν αυτή την κατάσταση και, στον ένα ή στον άλλο βαθμό, μπλοκάρουν τις εξελίξεις.
Κατά ένα τρόπο, η Θεσσαλία οφείλει σύσσωμη να αποδυθεί σε έναν ΑΝΕΝΔΟΤΟ ΑΓΩΝΑ για την ΑΣΦΑΛΕΙΑ της, την ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ, την προστασία και αναβάθμιση των ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ της, έναν αγώνα που θα οδηγήσει στην υπέρβαση της στασιμότητας και των αδιέξοδων. Και σε μια τέτοια κοινή προσπάθεια, η Αυτοδιοίκηση πρέπει να δρα ΜΑΖΙ με τους φορείς και τις οργανώσεις της Θεσσαλίας και όχι «παράλληλα» και συχνά σε διαφορετικό μήκος κύματος από αυτούς.
Προς επίρρωση των παραπάνω παραθέτουμε ενδεικτικά πλευρές της επικοινωνιακής αλλά και γενικότερης τακτικής βασικών Αυτοδιοικητικών φορέων και παραγόντων σε κρίσιμα θέματα που συνδέονται με το νερό.
Στο ΑΓΡΟΤΙΚΟ – ΑΡΔΕΥΤΙΚΟ ζήτημα όλοι πλέον αντιλαμβάνονται πως η νοσηρή κατάσταση να στηρίζονται οι αρδεύσεις στην καταστροφή των υδάτινων οικοσυστημάτων ΔΕΝ είναι βιώσιμη ούτε για το περιβάλλον, ούτε για την τσέπη των παραγωγών και βεβαίως δεν είναι δίκαιο για τις επόμενες γενιές.
Παρόλα αυτά οι Αυτοδιοικητικοί μας παράγοντες επικεντρώνουν κυρίως στην προβολή των «χιλιάδων» έργων που πραγματοποιούν και σε «επιτεύγματα» πως τάχα κάποιοι αγρότες ποτίζουν δωρεάν (!), καλλιεργώντας παράλληλα (συνειδητά ή όχι) στην κοινή γνώμη μια εικονική πραγματικότητα και την εντύπωση πως όλα βαίνουν καλώς. Έτσι όμως αφήνεται στο απυρόβλητο η απαράδεκτή τακτική των κυβερνήσεων στην προσπάθεια που καταβάλλουν οι θεσσαλοί για εξασφάλιση νερού (για αρδεύσεις και όχι μόνο).
Την ίδια ώρα οι ανάγκες είναι τόσο πολύ πιεστικές και οι αγρότες μας, με τις πρώτες ελλείψεις νερού, στρέφουν ακόμη και σήμερα τις ελπίδες τους στον ταμιευτήρα Ν. Πλαστήρα !
Προφανώς, εντελώς διαφορετική θα ήταν η κατάσταση εάν αυτή η «πρώτη» (πριν από 60 χρόνια !) ενίσχυση του υδάτινου δυναμικού της Θεσσαλίας είχε την ανάλογη συνέχεια με την «δεύτερη» και πιο σημαντική, με την ολοκλήρωση των έργων Αχελώου.
Αντί όμως οι επικεφαλής αυτοδιοικητικοί μας παράγοντες να βρίσκονται σε «θέση μάχης» απέναντι σε αυτούς που «κρατούν» παγωμένες τις αποφάσεις και τις διαδικασίες για τα αναγκαία έργα, προσπαθούν μεν να θέτουν δημόσια τα αιτήματα αλλά «με το μαλακό», ώστε να μην προκαλέσουν πολιτικό κόστος στους φιλικά προσκείμενους ηγέτες «τους», ή/και για να μην απωλέσουν την πολιτική τους αποδοχή και στήριξη.
Σημαντική στον αγώνα για νερό θα ήταν και η συμβολή των ταμιευτήρων περιφερειακά της λεκάνης Πηνειού (Ενιπέας, Μουζάκι, Πύλη, Ελάσσονα, Νεοχώρι κλπ.), που τόσο πολύ λείπουν από το «οπλοστάσιο» της Θεσσαλίας στον δύσκολο αγώνα της για το νερό.
Και ας μην ξεχνάμε πως ειδικά αυτοί οι ταμιευτήρες συνδέονται – πλην του αρδευτικού – και με την ΑΣΦΑΛΕΙΑ από τις ΠΛΗΜΜΥΡΕΣ, που τόσες καταστροφές έχουν προκαλέσει σε ζωές και σε περιουσίες, αλλά και τόση αιμορραγία στα δημόσια ταμεία.
Και στο θέμα αυτό επίσης οι κυβερνώντες «αγνοούν» τους κινδύνους και τις ανάγκες μας και συνεχίζουν να προωθούν τα σχετικά έργα ταμίευσης με καθυστέρηση δεκαετιών (ένας κάθε τριάντα και πλέον χρόνια…..), ενώ ο βαθμός πίεσης από τους τοπικούς φορείς προς την κεντρική εξουσία κινείται σε επίπεδα πολύ χαμηλότερα από ότι θα έπρεπε.
Θα σταθούμε λίγο περισσότερο στις τεράστιες ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ από την υπερεκμετάλλευση των υδροφορέων.
Έχει δυστυχώς παγιωθεί η εντύπωση πως αυτή η παθογένεια της στήριξης του πρωτογενούς τομέα σε υπεραπολήψεις νερού από τα υδάτινα συστήματα είναι κάτι φυσιολογικό και πως όλοι (οφείλουν να) την στηρίζουν πολιτικά και διοικητικά !
Αυτό ακριβώς κάνουν (εξ ανάγκης προφανώς) οι κυβερνήσεις. Αυτό όμως επιλέγουν και οι αυτοδιοικητικοί μας ενώ γνωρίζουν τα καταστροφικά αποτελέσματα μιας τέτοιας πολιτικής.
Να όμως που πρόκειται για μια κατάσταση χωρίς προοπτική.
Και δεν είναι μόνο η φύση που καθημερινά μας προειδοποιεί. Προμηνύματα για όσα έρχονται υπήρξαν πριν λίγο καιρό με την εξαίρεση επιδοτήσεων υδροβόρων καλλιεργειών (πχ. καλαμπόκι) από την ΕΕ σε περιοχές που η κατάσταση των οικοσυστημάτων είναι χαρακτηρισμένη ως «κακή».
Πρόσφατα επίσης θεσμοθετήθηκε νέος νόμος της ΕΕ για την «αποκατάσταση της φύσης» και επιβάλλει «δεσμευτικότητα στην εφαρμογή, κάτι που έλειπε από πολλές προηγούμενες νομοθετικές ρυθμίσεις» (δες Χρ. Τσαντίλας, ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ 31 Ιουλίου).
Όλα λοιπόν δείχνουν πως αν δεν πάρουμε άμεσα αποφάσεις και μέτρα, κάποια στιγμή, όχι μακριά από το σήμερα, θα ακυρωθεί η δυνατότητα να χρησιμοποιούνται νερά από τους υπό κατάρρευση υδροφορείς (ποτάμια, υπόγεια νερά) και οι αρδευτές θα βρεθούν στον «αέρα», πληρώνοντας πολύ ακριβά την κοντόφθαλμη λογική και την απρονοησία (;) πολιτικών και αυτοδιοικητικών παραγόντων.
Κατά τα αλλά οι τοπικοί παράγοντες επιτρέπουν σε κεντρικά πολιτικά στελέχη των κομμάτων εξουσίας να παίζουν τους «ευαίσθητους» περί την οικολογία, χωρίς να τους εκθέτουν για τις προκλητικές τους αντιφάσεις, δηλαδή από την μια να θεσμοθετούν «Σχέδια» που καταγράφουν την δραματική κατάσταση στη Θεσσαλία και από την άλλη να σιωπούν και να κατευθύνουν αλλού τους επενδυτικούς πόρους (πχ. ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκά στον κάμπο !).
Και για να είμαστε ειλικρινείς, κάτι τέτοιο εκτιμούμε πως θα επαναληφθεί στην επικείμενη διαβούλευση αναθεώρησης των Σχεδίων (ΣΔΛΑΠΘ) στις αρχές του επόμενου μήνα…..
Και μιας και αναφερθήκαμε και στον τομέα της ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ, είναι απορίας άξιον πως οι αυτοδιοικητικοί μας, με περιορισμένες δυστυχώς αντιστάσεις, αποδέχονται αυτές τις επιλογές των κυβερνήσεων και των ηγετών τους, παραβλέποντας πως εκείνοι προσπαθούν με τις πολιτικές τους να «θάψουν» τις τεράστιες δυνατότητες παραγωγής Υδροηλεκτρικής ενέργειας στα δυτικά της Θεσσαλίας (Αχελώος, Μουζάκι μέσω μεταφοράς κ.α).
Αγνοούν ακόμη και την προτεινόμενη μονάδα άντλησης – ταμίευσης (αποθήκευση ενέργειας) με την μεταφορά νερού από Συκιά προς Μουζάκι, παρότι αυτή θα μπορούσε να τύχει επιχορήγησης από ευρωπαϊκούς πόρους, όπως άλλωστε έπραξε στο αντίστοιχο έργο στην Αμφιλοχία η ιδιωτική ΤΕΡΝΑ, εξασφαλίζοντας 250 εκατ. ευρώ.
Και όλα αυτά συμβαίνουν όταν οι τιμές ενέργειας έχουν εκτοξευθεί και για τους αγρότες αλλά και για τους ίδιους τους αυτοδιοικητικούς οργανισμούς (πχ. ΔΕΥΑ), που είτε θα αναγκαστούν να αυξήσουν τις τιμές υπηρεσιών τους, είτε θα καταρρεύσουν οικονομικά….
Ανάλογα είναι τα συμπεράσματα και από την τακτική των κομμάτων εξουσίας και στην υπόθεση της ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ του υδατικού δυναμικού της κεντρικής και ανατολικής Θεσσαλίας με νερά από τον ΑΧΕΛΩΟ, όπου έχουν εγκαταλείψει ημιτελή τα αντίστοιχα έργα, παραγνωρίζοντας (εκτός της ενεργειακής και αρδευτικής διάστασης) και την τεράστια ανάγκη δημιουργίας αποθεμάτων ασφάλειας για παρατεταμένη ΞΗΡΑΣΙΑ στην απειλούμενη Θεσσαλία.
Και ενώ ο χρόνος μετρά αντίστροφα, οι τοπικοί μας εκπρόσωποι που στα λόγια στηρίζουν την υλοποίηση των έργων, αντί να ξεσηκώσουν τον κόσμο και τους φορείς μπροστά σε μια τέτοια ολιγωρία και έλλειψη ευθύνης, σχεδόν αδιαμαρτύρητα τα αποδέχονται.
Κλείνουμε με ένα ερώτημα. Μήπως τελικά οι πολίτες, που σύντομα θα κληθούν να επιλέξουν τους τοπικούς μας άρχοντες, είναι η ώρα να προσθέσουν στα συνήθη κριτήρια των επιλογών τους και θέματα σαν αυτά που μόλις περιγράψαμε ;
Μήπως επίσης είναι η ώρα, εκτός από τις κομματικές συμπάθειες, να αξιολογήσουν και την μέχρι τώρα στάση των υποψηφίων στα μείζονα ζητήματα που αφορούν την ίδια μας τη ζωή;
*Γιαννακός Κώστας, γεωπόνος, πρόεδρος Γεωπονικού Συλλόγου Λάρισας, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ,
*Γκούμας Κώστας, γεωπόνος, πρ. Δ/ντής Εγγείων Βελτιώσεων, πρ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ/Κεντρικής Ελλάδας, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ,
*Μπαρμπούτης Τάσος, πολιτικός μηχανικός, μέλος ΔΣ ΕΘΕΜ, πρ. γραμματέας ΤΕΕ/ΚΔΘ, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ
