Με το λανσάρισμα του νέου Astra, η Opel εξέπληξε την αυτοκινητοβιομηχανία παρουσιάζοντας ένα προηγμένο κιβώτιο με συνεχώς μεταβαλλόμενη μετάδοση (stepless) για τα Astra hatchback και station wagon. Η χαρακτηριστική ομαλή μετάδοση ισχύος και η υψηλή απόδοση του ‘stepless’ κιβωτίου ταιριάζουν άριστα στη νέα γενιά του βραβευμένου opel Astra (Ευρωπαϊκό Αυτοκίνητο της Χρονιάς 2016). Σε συνδυασμό με το βενζινοκινητήρα 1.4L, Direct Injection Turbo που αποδίδει 107kW (146hp) (κατανάλωση NEDC1: 6,3 l/100km στην πόλη, 4,3-4,2 l/100km εκτός πόλης, 5,1-5,0 l/100km και εκπομπές 116-114 g/km CO2 στο μικτό κύκλο), το ‘stepless’ κιβώτιο (γνωστό και ως κιβώτιο συνεχούς μεταβαλλόμενης μετάδοσης ή CVT) σηματοδοτεί τον ερχομό μιας αθόρυβης, οικονομικής και ζωηρής μονάδας στη γκάμα συστημάτων κίνησης της μάρκας. Με μία εντελώς νέα γενιά κινητήρων και κιβωτίων, το Opel Astra θέτει πρότυπα χαμηλών εκπομπών ρύπων, που το ανεβάζουν στην κορυφή της συμπαγούς κατηγορίας. Το νέο Astra είναι πιο αποδοτικό από ποτέ με 21% χαμηλότερες εκπομπές CO2 από τον προκάτοχό του. Πέντε από τους επτά συνδυασμούς συστημάτων κίνησης που προσφέρονται, μειώνουν τις εκπομπές CO2 ακόμα και κάτω από τον αριθμό ορόσημο των 100 γραμμαρίων ανά χιλιόμετρο (NEDC1).
Ο Peter Naumann, Global Program Manager και Αρχιμηχανικός Αυτόματων Κιβωτίων στο Rüsselsheim, εξηγεί πώς λειτουργούν τα ‘stepless’ κιβώτια: «Η αρχή λειτουργίας είναι έξυπνη και απλή. Αντίθετα με ένα παραδοσιακό αυτόματο κιβώτιο με μετατροπέα ροπής, που έχει πλανητικά γρανάζια και σταθερές σχέσεις μετάδοσης, ένα ‘stepless’ κιβώτιο έχει δύο τροχαλίες συνδεδεμένες με έναν ιμάντα υπό τάση. Ανάμεσα στις εξωτερικές πλευρές των τροχαλιών, υπάρχει ένας κωνικός άξονας στον οποίο εδράζεται ο ιμάντας. Προσαρμόζοντας συνεχώς την απόσταση ανάμεσα στις τροχαλίες, επιτυγχάνεται μεταβλητή σχέση μετάδοσης, επειδή η αλλαγή της επιφάνειας επαφής μεταβάλλει τη διάμετρο. Αυτό είναι παρόμοιο με τη μετάδοση ροπής από μικρότερα σε μεγαλύτερα γρανάζια και το αντίθετο. Τέλος, απαιτείται ένα πλανητικό σετ γραναζιών στον πρωτεύοντα άξονα, για την επιλογή εμπρόσθιας κίνησης ή όπισθεν.»
Λόγω του σχεδόν άπειρου αριθμού διαθέσιμων σχέσεων μετάδοσης, οι κινητήρες με ‘stepless’ κιβώτιο λειτουργούν με τη μέγιστη δυνατή απόδοση σε όλο το εύρος στροφών του κινητήρα. Ο Peter Naumann είπε χαρακτηριστικά: «Σε όλες τις συνθήκες, το κιβώτιο επιτρέπει στον κινητήρα να βρίσκει τη βέλτιστη ισορροπία μεταξύ οικονομικής κατανάλωσης, μείωσης θορύβου και κραδασμών, αλλά και απόκρισης του πεντάλ γκαζιού.»
«Αυτοκίνητα με χαμηλό βάρος και κινητήρες που παράγουν μέγιστη ροπή 230-300 Nm είναι τα πλέον κατάλληλα για τα ‘stepless’ κιβώτια» δήλωσε ο Naumann. «Επομένως, με ροπή 236 Nm και απόβαρο 1.350kg, το νέο Astra 1.4 είναι ιδανικό.»
Η ιδέα ενός κιβωτίου ταχυτήτων με συνεχώς μεταβαλλόμενη μετάδοση (stepless ή shiftless) δεν είναι νέα. Ο Αμερικανός μηχανικός, Milton Reeves εφηύρε ένα κιβώτιο μεταβαλλόμενων σχέσεων για ένα πριονιστήριο το 1879, το οποίο στη συνέχεια, χρησιμοποίησε στο πρώτο του αυτοκίνητο το 1896.
Πολυάριθμες εκδοχές της ‘stepless’ φιλοσοφίας ακολούθησαν τη δεκαετία του 1920, σε μοτοσικλέτες και αυτοκίνητα. Ο George Constantinesco, μηχανικός και εφευρέτης από τη Ρουμανία, δημιούργησε μία από τις πιο ενδιαφέρουσες το 1926. Το “Constantinesco Car” διέθετε κινητήρα 5 ίππων με ενσωματωμένο μετατροπέα ροπής. Σύμφωνα με τις διαφημίσεις, ήταν το αυτοκίνητο ‘Χωρίς συμπλέκτη, χωρίς γρανάζια με ένα μόνο σημείο ελέγχου – το γκάζι!»
Ωστόσο, χρειάστηκε να φτάσουμε στο 1958 για να γίνει ευρύτερα γνωστή η ‘stepless’ φιλοσοφία. Στο Σαλόνι Αυτοκινήτου του Άμστερνταμ, η DAF παρουσίασε το μικρό οικογενειακό αυτοκίνητο 600 με το καινοτόμο κιβώτιο Variomatic. Σχεδιασμένο από τον Ολλανδό Hub van Doorne, το Variomatic έκανε το μικρό sedan της DAF διάσημο, μεταξύ άλλων, επειδή πήγαινε με όπισθεν τόσο γρήγορα όσα και μπροστά! Στη συνέχεια, τα ‘stepless’ κιβώτια εμφανίστηκαν σε όλα τα είδη των μηχανημάτων, από τρακτέρ μέχρι snowmobile και μοτοσικλέτες και οχήματα παντός εδάφους, καθώς και στα αυτοκίνητα.
Η Opel προσέφερε το πρώτο της αντίτυπο με το Vectra C, το οποίο έκανε το ντεμπούτο του το 2002. Ωστόσο, η καριέρα του “CVTronic” ήταν βραχύβια, με την παραγωγή στο εργοστάσιο του Szentgotthard στην Ουγγαρία να σταματά το 2005.
Σήμερα, το “stepless” επιστρέφει λόγω των όλο και αυστηρότερων παγκόσμιων στόχων για μειωμένη κατανάλωση καυσίμου και μειωμένων εκπομπών CO2. Επειδή τα ‘stepless’ κιβώτια προσαρμόζουν συνεχώς την σχέση μετάδοσης, ο κινητήρας μπορεί πάντα να λειτουργεί στις πιο αποδοτικές στροφές, κάτι που εξοικονομεί καύσιμο, κυρίως κατά την οδήγηση στην πόλη.
Γι’ αυτό το λόγο, διατίθεται με διάφορα είδη οχημάτων, όπως μικρά και μεγάλα αυτοκίνητα, SUV, minivan και υβριδικά. Ωστόσο, τα σύγχρονα ‘stepless’ κιβώτια είναι γνωστά όχι μόνο για την υψηλή τους απόδοση. Είναι επίσης δημοφιλή μεταξύ των οδηγών και των επιβατών που εκτιμούν τις ανεπαίσθητες ‘αλλαγές σχέσεων’.
Τα ‘stepless’ κιβώτια είναι ήδη συνηθισμένα στις Ασιατικές αγορές, όπου η ομαλή και αθόρυβη λειτουργία τους τα καθιστά πολύ δημοφιλή. Το νέο Astra με κινητήρα 1.4 και ‘stepless’ κιβώτιο είναι η ιδανική επιλογή για πελάτες που αναζητούν ένα συμπαγές hatchback ή station wagon μοντέλο με αυτόματο κιβώτιο που προσφέρει εκτός από χαμηλό επίπεδο θορύβου και κραδασμών, μέτρια κατανάλωση και καλή απόκριση.
Στέφανος Σιμωτάς
