Με τον θάνατο του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, του τελευταίου μεγάλου πολιτικού, ήρθε στο μυαλό μου μια πρόσφατη συζήτηση που είχα περί προτύπων. Ο Μητσοτάκης υπήρξε πρότυπο θαρραλέου και οραματιστή πολιτικού που έβαλε το συμφέρον της πατρίδας πάνω από το προσωπικό του όφελος. Άραγε, ποια είναι τα πρότυπα που κοιτάμε σήμερα; ποιους θαυμάζουμε; σε ποιους θέλουμε τα παιδιά μας να μοιάσουν; Είναι γεγονός ότι τις τελευταίες δεκαετίες στην Ελλάδα εξακολουθούν να επικρατούν οι παρωχημένες αρχές και αξίες μιας δήθεν «διαρκούς επανάστασης» και της ισοπέδωσης κάθε προοδευτικής αντίληψης. Δυστυχώς μείναμε καθηλωμένοι στα πρότυπα της δεκαετίας του 60 και του 70, της «επανάστασης των λουλουδιών».
Ο κόσμος, ωστόσο, προχωράει μπροστά. Η Ευρώπη και οι ΗΠΑ έκαναν στροφή σε δυναμικά και προηγμένα πολιτικά, κοινωνικά και επιχειρηματικά πρότυπα ενώ εμείς μείναμε κολλημένοι σε επαναστατικά πρότυπα του παρελθόντος. Αντί να έχουμε ως πρότυπα επιτυχημένους επιχειρηματίες που δίνουν δουλειά σε Έλληνες, επιφανείς πολιτικούς που είπαν την αλήθεια στο λαό και οραματίστηκαν μια νέα Ελλάδα όπως ο Μητσοτάκης, ανθρώπους που αφιέρωσαν την ζωή τους σε σημαντικούς κοινωνικούς σκοπούς, όπως ο Τζαννέτος Αντύπας της μη κυβερνητικής οργάνωσης Praksis, η προσοχή της ελληνικής κοινωνίας εστιάστηκε σε διάφορους καταληψίες και συνδικαλιστές οι οποίοι αργότερα εξαργύρωσαν την «επαναστατική» τους δράση με κομματικές θέσεις.
Δυστυχώς, τα κακέκτυπα αυτά διαστρέβλωσαν τις αρχές, τις αξίες και τον προσανατολισμό της Ελληνικής κοινωνίας. Πάρτε για παράδειγμα τα θέματα της παιδείας. Είναι απορίας άξιο πως η σύνδεση της αγοράς εργασίας με την εκπαίδευση έγινε «εμπορευματοποίηση της παιδείας». Επίσης, ο τσαμπουκάς μιας μικρής μειοψηφίας φοιτητών να κλείνει τα πανεπιστήμια μεταφράστηκε ως «ελευθερία έκφρασης». Ακόμα, η είσοδος ιδιωτικών πανεπιστημίων έγινε «ξεπούλημα» και υποβάθμιση της δημοσίας παιδείας. Ενώ, λοιπόν, ο υπόλοιπος ανεπτυγμένος κόσμος προχωρούσε μπροστά τα δικά μας πρότυπα παραμένουν στάσιμα και καθηλωμένα σε ξεπερασμένες εποχές.
Οι Ελληνικές ελίτ οφείλουν να βοηθήσουν στην δημιουργία χρήσιμων πολιτών και παραγωγικών ανθρώπων. Αλλά και εμείς οι ίδιοι δεν πρέπει να εξαρτόμαστε μόνο από τα ΜΜΕ, αλλά να ψάξουμε μόνοι μας να βρούμε τους ανθρώπους που θα μας δώσουν γνώση και θα μας εμπνεύσουν από όπου και αν προέρχονται αυτοί. Ανεξάρτητα από τις ιδεολογικές στάσεις και τα πιστεύω που έχει ο καθένας είναι σημαντικό να επιδιώκουμε την επαφή και την επικοινωνία με φιλοσοφημένους και συγκροτημένους ανθρώπους που μπορούν να μας δώσουν μια άλλη προοπτική των πραγμάτων.
Η Ελλάδα χρειάζεται μια επανεκκίνηση στο θέμα των προτύπων. Η κοινωνία μας πρέπει να επιλέξει και να στηρίξει ανθρώπους που εργάζονται σκληρά, παράγουν, είναι μορφωμένοι, εξωστρεφείς, αγαπάνε την πατρίδα και ενδιαφέρονται περισσότερο για το σύνολο και λιγότερο για τους εαυτούς τους. Η αρχή πρέπει να γίνει από την πολιτική. Πρέπει να στραφούμε σε πολιτικά πρότυπα που να διαθέτουν σύγχρονο τρόπο σκέψης, μακριά από τα βαλκανικά και ημισοβιετικά πρότυπα. Η αλλαγή δεν θα έρθει αμέσως. Αλλά οφείλουμε όλοι να βάλουμε το λιθαράκι μας, όσο μικρό και αν μας φαίνεται. Η Ελλάδα χρειάζεται νέους ανθρώπους που θα μας οδηγήσουν στην νέα εποχή.
Μικέλης Χατζηγάκης
Οικονομολόγος – πολιτικός επιστήμων (LSE, Tufts)
Μεταπτυχιακός φοιτητής στην Σχολή Κέννεντι του Χάρβαρντ
