Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Αύγουστο του 2024 από τρεις Έλληνες επιστήμονες κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την πιθανή έκρηξη του υποθαλάσσιου ηφαιστείου Κολούμπο, 7 χλμ βορειοανατολικά της Σαντορίνης.
Η μελέτη, την οποία υπογράφουν η Άννα Κατσίγερα, η Παρασκευή Νομικού και ο Κοσμάς Παυλόπουλος, αναλύει τους κινδύνους που συνδέονται με τη δραστηριότητα του ηφαιστείου και την απουσία ολοκληρωμένου σχεδίου διαχείρισης κρίσεων.
Η επιστημονική προειδοποίηση και τα δεδομένα
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στις 19 Αυγούστου 2024, έπειτα από αναθεωρήσεις στις 12 Αυγούστου και αρχική υποβολή στις 29 Μαΐου, υπογραμμίζει ότι το Κολούμπο είναι ένα ενεργό υποθαλάσσιο ηφαίστειο με ιστορικό καταστροφικής έκρηξης το 1650 μ.Χ. Εκείνη η έκρηξη προκάλεσε ένα τσουνάμι που έπληξε τη Σαντορίνη, την Ίο και τη Σίκινο, με νερά να εισχωρούν έως και 2 χλμ στην ενδοχώρα της Σαντορίνης, ενώ τοξικά αέρια προκάλεσαν τον θάνατο δεκάδων ανθρώπων και ζώων.
Οι επιστήμονες τονίζουν πως η πιθανότητα νέας έκρηξης είναι υπαρκτή και τα δεδομένα δείχνουν συνεχιζόμενη ηφαιστειακή δραστηριότητα. Ωστόσο, παρά τις σαφείς ενδείξεις κινδύνου, δεν έχει θεσπιστεί κάποιο πρωτόκολλο διαχείρισης κρίσεων.
Οι ζώνες υψηλού κινδύνου
Με βάση ιστορικά δεδομένα και μοντέλα προσομοίωσης, οι ερευνητές χαρτογράφησαν τρεις ζώνες επικινδυνότητας:
- Ζώνη 1 – Ζώνη Αποκλεισμού (7 χλμ από τον κρατήρα): Υψηλός κίνδυνος από πυροκλαστικές ροές, τοξικά αέρια, στάχτη και πιθανό τσουνάμι. Πρόκειται για περιοχή όπου η πρόσβαση θα πρέπει να απαγορευτεί σε περίπτωση έντονης ηφαιστειακής δραστηριότητας.
- Ζώνη 2 – Ζώνη Υψηλού Κινδύνου (8 χλμ από τον κρατήρα): Περιλαμβάνει την ανατολική ακτή της Σαντορίνης και μέρη όπως το Μονόλιθο, το Καμάρι και την Περίσσα. Το μοντέλο προσομοίωσης δείχνει ότι ένα νέο τσουνάμι θα μπορούσε να πλήξει αυτές τις περιοχές με ολέθριες συνέπειες.
- Ζώνη 3 – Ζώνη Μέτριου Κινδύνου (22 χλμ από τον κρατήρα): Οι κύριοι κίνδυνοι εδώ είναι η ηφαιστειακή τέφρα και τα τοξικά αέρια, τα οποία μπορούν να εξαπλωθούν σε μεγάλο εύρος, δημιουργώντας αναπνευστικά προβλήματα και άλλες επιπτώσεις στην υγεία.
Οι απαραίτητες ενέργειες
Η μελέτη προτείνει τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων για την προστασία των κατοίκων και των επισκεπτών της περιοχής:
- Συνεχής παρακολούθηση της ηφαιστειακής δραστηριότητας με χρήση σύγχρονων τεχνολογιών.
- Δημιουργία συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης για σεισμική και ηφαιστειακή δραστηριότητα.
- Εκπαίδευση και ενημέρωση των κατοίκων για τους πιθανούς κινδύνους και τα σχέδια εκκένωσης.
- Ανάπτυξη στρατηγικών διαφυγής και προστασίας, συμπεριλαμβανομένης της ενίσχυσης των υποδομών έναντι τσουνάμι και της προετοιμασίας σχεδίων εκκένωσης για τις παραθαλάσσιες περιοχές.
Η ανησυχητική αδράνεια
Παρά τις σαφείς ενδείξεις κινδύνου και τις επιστημονικές προειδοποιήσεις, δεν υπάρχει συγκεκριμένο πρωτόκολλο διαχείρισης μιας ενδεχόμενης ηφαιστειακής κρίσης στο Κολούμπο. Η Σαντορίνη, ένας από τους πιο τουριστικούς προορισμούς της Ελλάδας με πάνω από 2 εκατομμύρια επισκέπτες ετησίως, παραμένει εκτεθειμένη σε μια πιθανή φυσική καταστροφή χωρίς σαφές σχέδιο αντίδρασης.
Η περίπτωση του Κολούμπο δεν είναι η πρώτη όπου η επιστημονική κοινότητα προειδοποιεί χωρίς να λαμβάνονται άμεσα μέτρα. Το 2010, η έκρηξη του ηφαιστείου Eyjafjallajökull στην Ισλανδία, που είχε προβλεφθεί μήνες νωρίτερα, προκάλεσε χάος στις αερομεταφορές της Ευρώπης και τεράστιες οικονομικές ζημιές. Αντίστοιχα, η έκρηξη του Hunga Tonga–Hunga Ha’apai το 2022 είχε υποτιμηθεί, με αποτέλεσμα εκτεταμένες καταστροφές και τσουνάμι στον Ειρηνικό Ωκεανό.
Ένα αβέβαιο μέλλον
Η ηφαιστειακή δραστηριότητα στην περιοχή του Αιγαίου είναι διαρκής και απρόβλεπτη. Αν δεν ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης, η πιθανότητα μιας νέας καταστροφικής έκρηξης δεν είναι απλώς ένα μακρινό σενάριο, αλλά μια επικείμενη απειλή. Η έλλειψη σχεδίου διαχείρισης κινδύνων αφήνει τη Σαντορίνη εκτεθειμένη και τις ζωές των κατοίκων και επισκεπτών της σε διαρκή κίνδυνο.
Η επιστήμη έκανε το καθήκον της, παρέχοντας σαφείς ενδείξεις και προειδοποιήσεις. Το ερώτημα που παραμένει είναι: Θα κάνει το ίδιο και η πολιτεία;
Author: Trikalanews
