Marco Galdi: «Ο φιλελληνισμός, από διάσπαρτη συνείδηση μετατρέπεται σε πραγματικό "κίνημα", κάθε φορά που η Ελλάδα κινδυνεύει.»
Η 19η Απριλίου, έχει οριστεί στη χώρα μας από το 2008, ως «Ημέρα Φιλελληνισμού και Διεθνούς Αλληλεγγύης», καθώς συμπίπτει με την ημέρα του θανάτου του πιο γνωστού, ανάμεσα σε χιλιάδες, φιλέλληνα Λόρδου Βύρωνα.
Όπως προβλέπει το προεδρικό διάταγμα, διεξάγονται εκδηλώσεις στις έδρες των νομών και των επαρχείων, τελούνται δοξολογίες, κατατίθενται στεφάνια και εκφωνούνται ομιλίες. Ομιλίες που κάθε φορά, αναζητούν τον ορισμό και το περιεχόμενο του όρου Φιλελληνισμός.
Ίσως γιατί αισθανόμαστε ακόμα την ανάγκη να ορίσουμε με λόγια μια τόσο σύνθετη και πολυεπίπεδη πραγματικότητα, γιατί αδυνατούμε να συλλάβουμε τα ερείσματα και τις προεκτάσεις της, ίσως γιατί το κίνημα του Φιλελληνισμού μπορεί να γεννήθηκε το 19ο αι, αλλά βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη, ανανεώνει τη δυναμική του και ενσωματώνει στο πέρασμα του χρόνου διαχρονικά και πανανθρώπινα χαρακτηριστικά…ίσως γιατί είναι ένα κίνημα ακόμη ζωντανό.
Όλοι μας διδαχτήκαμε τον Φιλελληνισμό στα μαθητικά μας χρόνια, ως ένα ξεχωριστό κεφάλαιο της σύγχρονης ιστορίας μας. Κίνημα είπαν υλικής και ηθικής συμπαράστασης προς τους επαναστατημένους Έλληνες του ’21. Κίνημα θα πει ότι ήταν μια αυθόρμητη αντίδραση έξω από θεσμούς και κυβερνήσεις. Υπό αυτή την έννοια, δε θα ήταν υπερβολή να πούμε, ότι ο φιλελληνισμός στάθηκε η πρώτη γνήσια εκδήλωση μιας πρωτόγνωρης για την Ευρώπη και τον κόσμο, κοινωνίας πολιτών.
Με λίγα λόγια ο Φιλελληνισμός δεν ήταν σε καμία περίπτωση φιλανθρωπία και εκδήλωση οίκτου για ένα λαό βασανισμένο, για ένα λαό με ιστορία μακραίωνη. Ο Φιλελληνισμός ήταν μια πολιτική πράξη των αστών του διαφωτισμού, που είχε ριζώσει στην Ευρώπη παρά την ήττα του Ναπολέοντα το 1815 και την Παλινόρθωση της «Φωτισμένης Δεσποτείας» στην Ευρώπη.
Οι επαναστάσεις των ετών 1820-1821, πρώτα από τον Ισπανικό στρατό εναντίον του αυταρχικού βασιλιά Φερδινάνδου Ζ’, που προκάλεσε επαναστατικό κύμα μέχρι τη Λατινική Αμερική, και ύστερα από τους Ιταλούς Καρμπονάρους, δεν τάραξαν την Ιερή Συμμαχία και σε καμία περίπτωση δεν μετατράπηκαν από επαναστατικά κινήματα σε κάτι μεγαλύτερο. Δεν συμπαρέσυραν τους άλλους λαούς της Ευρώπης και της Αμερικής σε ένα ευρύτερο κίνημα «φιλοισπανισμού» ή «φιλοιταλισμού», όπως συνέβη με την «Ελληνική Υπόθεση».
Δίκαιοι είναι οι αγώνες όλων των λαών που καταπιέζονται. Η Ελληνική Επανάσταση όμως ήταν η μόνη που ενέπνευσε τους άλλους λαούς σε αυτό το βαθμό, που προβλημάτισε, κινητοποίησε. Έγινε σύμβολο ελευθερίας και δημοκρατίας σε μια εποχή που η αντίσταση στην εξουσία της καθεστηκυίας τάξης ήταν αδιανόητη, η ελευθερία ήταν κληρονομικό προνόμιο μιας γαλαζοαίματης μπουρζουαζίας, και η Δημοκρατία βδέλυγμα και «εκτροπή».
Διανοούμενοι, καλλιτέχνες, στρατιωτικοί, αστοί, γυναίκες και άνδρες, πείστηκαν ότι η επανάσταση και η ανατροπή της «θέσφατης εξουσίας» είναι εφικτή, γιατί οι Έλληνες μπόρεσαν να τα βάλουν με την πιο άγρια αυτοκρατορία του καιρού τους. Αλλά δεν αρκούσε μόνο αυτό για να γεννηθεί ο Φιλελληνισμός.
Στον αγώνα των Ελλήνων οι πολίτες του κόσμου, εναπόθεσαν τις ελπίδες και τα οράματά τους για το «επέκεινα». Το ήθος και η λεβεντιά των Ελλήνων του ’21 πίστευαν ότι ήταν αποτέλεσμα του πολιτιστικού και ιστορικού υπόβαθρου που είχαν προίκα από τους προγόνους τους. Αυτό ήταν το όραμά τους για ένα καλύτερο αύριο. Αυτό ήταν το όραμά τους για μια Ευρώπη των λαών και του δικαίου.
Άρα μπορούμε να πούμε ότι ο Φιλελληνισμός ήταν το πρώτο Ευρωπαϊκό Κίνημα και η πρώτη διατύπωση της Ευρωπαϊκής Ιδέας και της πρόθεσης των λαών για μια Ενωμένη Ευρώπη. Το ηθικό χρέος που βάρυνε το έθνος μας, το αντιλήφθηκαν οι αγωνιστές του ’21 και για αυτό τα πρώτα Επαναστατικά Συντάγματα ήταν τα πρώτα Δημοκρατικά Συντάγματα της Ευρώπης. Έδιναν σάρκα και οστά σε κατακτήσεις που ήταν ακόμα μακρινές για όλους τους Ευρωπαίους.
Κύματα φιλελληνισμού ξεσηκώθηκαν κάθε φορά που ο λαός μας κινδύνευε, γιατί πολλοί άνθρωποι θεωρούν τους σύγχρονους Έλληνες θεματοφύλακες και προασπιστές ιδανικών και αξιών. Αν χαθούν οι Έλληνες πιστεύουν ότι κατά κάποιο τρόπο χάνονται και αυτά. Στον ατυχή πόλεμο του 1897, στη Μικρασιατική Καταστροφή, στην περίοδο της Χούντας, ο Φιλελληνισμός απέδειξε ότι είναι παρών. Ότι υπάρχει μια διεθνής επώνυμη και ανώνυμη κοινότητα που μοιράζεται το αξιακό, φιλοσοφικό και αισθητικό σύστημα του αρχαίου Ελληνικού πολιτισμού, σέβεται και τιμά τη σύγχρονη Ελλάδα και τον Ελληνικό Λαό.
Η πιο πρόσφατη εκδήλωσή του στην Ελλάδα της κρίσης, με τη μορφή του διεθνούς κινήματος αλληλεγγύης στις 18 Φλεβάρη 2012, σε πολλές χώρες της Ευρώπης αλλά και έξω από αυτή, με κεντρικό σύνθημα το «Είμαστε Όλοι Έλληνες», φράση του Πέρσι Σέλλεϋ, Άγγλου ποιητή και ομοϊδεάτη του Μπάιρον.
Ο Σέλλεϋ πίστευε ότι η Ελληνική Επανάσταση αποτελούσε ενσάρκωση των ιδεών της Γαλλικής Επανάστασης και ως τέτοια υπηρετούσε όλη την Ευρώπη. Κάτι τέτοιο συμβαίνει και σήμερα, που ο ελληνικός λαός αγωνίζεται είτε για την έξοδο από την βαθιά και πολυδιάστατη κρίση είτε για την αντιμετώπιση του προσφυγικού-μεταναστευτικού.
Το άρθρο του Ετιέν Λοράν στην LE MONDE, το 2012: «Τσιμέντο της Ευρώπης δεν είναι οι τράπεζες και οι τραπεζίτες, αλλά ένας πολιτισμός και ο ελληνικός πολιτισμός είναι ένα από τα στοιχεία που μας ενώνουν. Αλλοίμονο, υπάρχουν τόσο λίγα», διατυπώνει καθαρά την νέα διάσταση του Φιλελληνισμού και την άρρηκτη σχέση του με τη Διεθνή αλληλεγγύη.
Χρειαζόμαστε και σήμερα τη διεθνή αλληλεγγύη, που για να είναι πραγματική πρέπει να εμπνέεται από τις ίδιες αρχές που οδήγησαν τον Μπάιρον να αγωνιστεί και να θυσιαστεί δίπλα στους «Ελεύθερους Πολιορκημένους» του Μεσολογγίου. Θέλουμε τον Μπάιρον «μπροστάρη» και στον αγώνα για τη διεκδίκηση των Γλυπτών του Παρθενώνα. Μπορούμε ξανά να στηριχθούμε σε ένα φιλελληνικό κίνημα για τη διεκδίκηση μιας νέας, πιο δίκαιης, ειρηνικής και αλληλέγγυας διεθνούς τάξης.
Η καθιέρωση ημέρας Φιλελληνισμού και Διεθνούς Αλληλεγγύης, παντού στον κόσμο όπου υπάρχουν ελληνικές κοινότητες μαζί με την καθιέρωση Ετήσιου Συνεδρίου Φιλελλήνων, είναι μια καλή πρόταση που έχει διατυπωθεί, και πρέπει όλοι να στηρίξουμε. Από κοινού, με την πρόσφατη καθιέρωση Παγκόσμιας Ημέρας Ελληνικής Γλώσσας, μπορούν να προωθήσουν ακόμη περισσότερο την ιδέα του Φιλελληνισμού και να ενδυναμώσουν την Διεθνή Αλληλεγγύη.
Τελικά τι είναι Φιλελληνισμός…παρά αγάπη για το συνάνθρωπο. Αυτό δείχνει και η προσέγγιση του Marco Galdi, προέδρου της Φιλελληνικής Εταιρείας Ιταλίας : «Αν θα έπρεπε να δώσω ένα ορισμό στον Φιλελληνισμό, θα έλεγα ότι είναι μια "διάσταση της ψυχής" που ενώνει πιο πολύ διανοούμενους γοητευμένους από το αναμφίβολο βάθος, συχνά ακόμα ανεξερεύνητο, του ελληνικού πολιτισμού. Ο φιλελληνισμός, όμως, από διάσπαρτη συνείδηση μετατρέπεται σε πραγματικό "κίνημα", κάθε φορά που η Ελλάδα κινδυνεύει.»
Χρυσούλα Κατσαβριά – Σιωροπούλου
Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Καρδίτσας
