Ὁ Σαγγάριος εἶναι ὁ τρίτος μεγαλύτερος ποταμός τῆς Τουρκίας, πηγάζει ἀπό την ἐπαρχίαν Ἀφιόν και ἐκβάλλει στον Εὔξεινο Πόντο, συνολικόν μῆκος 824 km.
Ἡ Στρατιά τῆς Μικρασιατικῆς Ἐκστρατείας διέβη τον Σαγγάριον την 21ην Αὐγούστου 1921 με σκοπό να καλάβει την Ἄγκυραν, μετά ἀπό φονικώτατες μάχες ἑκατέρωθεν ἔφθασε σε ἀπόσταση ὀγδοήκοντα χιλιομέτρων ἀπό την Ἄγκυραν.
Ἡ διοίκηση τῆς Στρατιᾶς ἔκρινεν ὅτι ἡ συνέχισις εἶναι ἀδύνατος και ἀπέστειλεν τηλεγράφημα στον πρωθυπουργό Δ.Γούναρη στην Ἀθήνα ζητώντας ὁδηγίες για συνέχιση ἤ μη τῆς ἐπιθέσεως.
Ὁ πρωθυπουργός ἀκολουθώντας την παγίαν τακτικήν τῶν πολιτικῶν να ἐπιρρίπτουν τάς εὐθῦνας στούς στρατιωτικούς ἀπήντησεν «ὅτι ἦταν ἀναρμόδιος καί συνέστησεν να ληφθεῖ ἡ ἀπόφασις συμφώνως προς το στρατιωτικόν συμφέρον».
Την 29ην Αὐγούστου (παλαιόν ἡμερολόγιον) οἱ Τοῦρκοι κατέλαβον τους Δίδυμους Λόφους και συνάπτουν μίαν ἀπό τις πιο φονικές συμπλοκές τοῦ Σαγγάριου,οἱ λόχοι μένουν δίχως ἀξιωματικούς καί οἱ πληγωμένοι ἐγκαταλείπονται στο πεδίο τῆς μάχης καθώς δεν μποροῦν να πλησιάσουν οἱ τραυματιοφορεῖς. Αὐτή ἦταν ἡ τελευταία μάχη ἀνατολικῶς τοῦ Σαγγάριου. Στό πτῶμα ἑνός ὑπολοχαγοῦ βρέθηκε ἕνα χαρτί πού ὁ σκοτωμένος κατόρθωσε να γράψει πριν ξεψυχήσει, χαιρετισμό προς τους γονεῖς του: «ἔπεσα ἔνδοξα μαχόμενος…».
Δοξασμένα ἔπεσαν χιλιάδες νεανικά κορμιά στα κακοτράχαλα ἐκεῖνα βουνά, στίς ράχες, στις κλεισούρες και στα φαράγγια τους κείτονται τα κόκκαλά τους, βουβοί μάρτυρεςτοῦ ἀπατηλοῦ ὀνείρου που λίκνισε τη Νέα Ἑλλάδα.
Ὁ Κεμάλ, μιλώντας στην Τουρκική Ἐθνοσυνέλευση ἔπειτα ἀπό λίγες μέρες εἶπε σχετικῶς:
Ἡ μεγάλη μάχη τοῦ Σαγγάριου πού κράτησε ἀπό τις 10/23 Αὐγούστου ὡς τις 31 Αὐγούστου/13 Σεπτεμβρίου καί κράτησε χωρίς διακοπή 22 μέρες και νύχτες, εἶναι ἀπο τα μοναδικά παραδείγματα μάχης με τόση μεγάλη διάρκεια ὄχι μονάχα για την ἱστορία τῆς νέας Τουρκίας, ἀλλά και για τις σελίδες τῆς παγκοσμίου ἱστορίας.
Εὐάγγελος Κουτσιμπέλας
