Στο στόχαστρο ελληνικών και ευρωπαϊκών αρχών βρίσκονται καταγγελίες για απάτη που συνδέονται με τον τρόπο με τον οποίο 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ από κονδύλια της ΕΕ έχουν χορηγηθεί σε μόλις 10 εταιρείες στην Ελλάδα.
Όπως αποκαλύπτει δημοσίευμα του Politico, η ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού πραγματοποίησε έφοδο στους τρεις μεγάλους τηλεπικοινωνιακούς ομίλους και εταιρείες πληροφορικής σημειώνοντας ότι έρευνα γίνεται και από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO).
Οι έλεγχοι από την ελληνική Αρχή, σύμφωνα με το δημοσίευμα έγιναν στις εταιρείες Cosmote, Vodafone και Nova, στις εταιρείες πληροφορικής Byte, Uni Systems, Netcompany-Intrasoft, Space Hellas, Cosmos Business Systems και στις εταιρείες συμβούλων Toolbox και Active.
Η έρευνα αυτή αποτελεί το τελευταίο πλήγμα στην αξιοπιστία του Tαμείου Ανάκαμψης της ΕΕ μετά την πανδημία, αρχικής αξίας 723 δισεκατομμυρίων ευρώ, το οποίο χορηγεί δάνεια και επιχορηγήσεις στις 27 χώρες του μπλοκ. Την περασμένη εβδομάδα, η αστυνομία συνέλαβε περισσότερους από 20 υπόπτους στην Ιταλία, την Αυστρία, τη Ρουμανία και τη Σλοβακία που συνδέονται με φερόμενο σχέδιο απάτης 600 εκατομμυρίων ευρώ από το Ταμείο στην Ιταλία.
Η ελληνική έρευνα επικεντρώνεται σε διαδικασίες δημόσιων διαγωνισμών όπου εταιρείες φέρεται να συμπράττουν για να αποφύγουν το να ανταγωνίζονται για την ίδια σύμβαση.
Με έργα ύψους 35,95 δισεκατομμυρίων ευρώ, η Ελλάδα είναι ένας από τους κύριους δικαιούχους του Ταμείου Ανάκαμψης (RRF). Περίπου το ένα πέμπτο αυτού του ποσού πηγαίνει για να γίνει η χώρα πιο ψηφιακή, σύμφωνα με το σχέδιο που υποβλήθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Μέχρι σήμερα, περίπου 600 ψηφιακά έργα αξίας άνω των 2,5 δισεκατομμυρίων ευρώ έχουν δημοπρατηθεί και έχουν συναφθεί συμβάσεις, σύμφωνα με στοιχεία του Κεντρικού Ηλεκτρονικού Μητρώου Δημοσίων Συμβάσεων. Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και η Ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού διερευνούν πώς κατακυρώθηκαν αυτά τα έργα.
Σε ανακοίνωσή της, η Επιτροπή Ανταγωνισμού της Ελλάδας ανέφερε ότι εξετάζει εάν υπάρχει παραβίαση της συνθήκης της ΕΕ που «απαγορεύει συμφωνίες και αποφάσεις ενώσεων επιχειρήσεων που εμποδίζουν, περιορίζουν ή νοθεύουν τον ανταγωνισμό, μονομερείς πρακτικές που συνιστούν πρόσκληση για συμπαιγνία».
Η Vodafone επιβεβαίωσε την έρευνα από την Επιτροπή Ανταγωνισμού. Οι άλλες εταιρείες δεν απάντησαν σε αιτήματα για σχολιασμό. Το γραφείο του Έλληνα πρωθυπουργού και το υπουργείο Ανάπτυξης δεν σχολίασαν αμέσως, αναφέρει το Politico.
Μεταξύ αυτών, οι 10 υπό έρευνα εταιρείες κέρδισαν συμβάσεις για περισσότερα από 600 έργα στον τεχνολογικό τομέα μεταξύ 2020 και 2023, αξίας τουλάχιστον 100.000 ευρώ το καθένα. Λίγα από αυτά τα έργα έλαβαν περισσότερες από μία προσφορές κατά τη διαδικασία του διαγωνισμού.
Η έρευνα ξεκίνησε όταν η European Dynamics, μια ελληνική εταιρεία λογισμικού και υπηρεσιών πληροφορικής, υπέβαλε καταγγελία τον Νοέμβριο του 2023 στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία επιβλέπει τη διαχείριση του Ταμείου Ανάκαμψης (RRF), υποστηρίζοντας ότι ένας δημόσιος διαγωνισμός ήταν μεροληπτικός υπέρ συγκεκριμένων εταιρειών.
Όταν δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά, ο διαγωνισμός όρισε τον προϋπολογισμό για ένα έργο ψηφιακού εκσυγχρονισμού που συνδέεται με το Εθνικό Ηλεκτρονικό Σύστημα Δημοσίων Συμβάσεων σε 44 εκατομμύρια ευρώ, ποσό πολλαπλάσιο από το κόστος ενός εθνικού έργου ηλεκτρονικών προμηθειών σε άλλες χώρες της ΕΕ. Για παράδειγμα, στην Ιρλανδία κόστισε 4,6 εκατ. ευρώ για επτά χρόνια, στην Κύπρο 4,5 εκατ. ευρώ για εννέα χρόνια και 1,3 εκατ. ευρώ στη Μάλτα.
Τελικά, μετά από διαμαρτυρίες τεσσάρων εταιρειών, το έργο χωρίστηκε σε δύο διαγωνισμούς με συνολικό προϋπολογισμό 5,7 εκατ. ευρώ και 12 εκατ. ευρώ για δύο χρόνια. Το ελληνικό κράτος πρέπει επίσης να πληρώσει για τον εξοπλισμό, τις άδειες λογισμικού και το κόστος φιλοξενίας του έργου.
Ένας εκπρόσωπος της Επιτροπής επιβεβαίωσε ότι είχε λάβει επιστολή από την European Dynamics σχετικά με τον διαγωνισμό και είχε μοιραστεί όλες τις σχετικές πληροφορίες με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF).
Αξιωματούχος με γνώση του θέματος είπε στο Politico ότι η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) ζήτησε από την ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού να συγκεντρωθούν στοιχεία.
Το ιδιαίτερο πρόβλημα της Ελλάδας
Η Ελλάδα δεν είναι η μόνη χώρα της ΕΕ στην οποία υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με τον τρόπο κατανομής αυτών των κεφαλαίων. Εκτός από τις συλλήψεις στην ιταλική υπόθεση, η OLAF διερευνά πιθανές απάτες σε πολλές χώρες της ΕΕ.
Ωστόσο, τα προβλήματα με τις δημόσιες συμβάσεις φαίνεται να αποτελούν ιδιαίτερο πρόβλημα στην Ελλάδα, γράφει το Politico. Υπάρχει εδώ και καιρό εκτεταμένη κριτική στη χώρα για τον τρόπο διεξαγωγής των διαγωνισμών. Άνθρωποι με γνώση του θέματος επικαλούνται αδιαφανείς διαδικασίες. Παρά τις πολυάριθμες μεταρρυθμίσεις που επιβλήθηκαν από διεθνείς πιστωτές σε αντάλλαγμα για τα πακέτα στήριξης κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους της χώρας, η έρευνα δείχνει ότι η διαφθορά έχει χειροτερέψει παρά βελτιωθεί, σημειώνει.
Στον τομέα της τεχνολογίας, οι εταιρείες αναφέρουν αυξανόμενη δυσαρέσκεια καθώς δεν καταφέρνουν να κερδίσουν κρατικές συμβάσεις, ενώ σε άλλες εταιρείες, μερικές πολύ μικρές σε μέγεθος, έχουν ανατεθεί έργα αξίας δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ.
Μόνο μία προσφορά
Το Politico εξέτασε 110 ελληνικούς δημόσιους διαγωνισμούς που χρηματοδοτήθηκαν από την ΕΕ κυρίως από το Ταμείο Ανάκαμψης μεταξύ 2021 και Ιανουαρίου 2024.
Η συντριπτική πλειονότητα των συμβάσεων (101) ανατέθηκαν σε μία από τις 10 υπό έρευνα εταιρείες και στους διαγωνισμούς δεν υπήρξε άλλος πλειοδότης. Μόνο εννέα έργα είχαν περισσότερες από μία προσφορές.
Όταν ζητήθηκε να σχολιάσει, ένας εκπρόσωπος της Επιτροπής είπε ότι οι αποφάσεις για ανάθεση συμβάσεων εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των ελληνικών αρχών.
«Η πρωταρχική ευθύνη για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με τους κανόνες της ΕΕ και τους εθνικούς κανόνες για τις δημόσιες συμβάσεις ανήκει στα κράτη μέλη», πρόσθεσε ο εκπρόσωπος.
Διαγωνισμοί με μία μόνο προσφορά
Η καταγγελία της European Dynamics διαβιβάστηκε στην OLAF, η οποία την έστειλε στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία προς έρευνα για “δυνητικά εγκληματικά στοιχεία για τα οποία η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία είναι αρμόδια να ερευνήσει”, σύμφωνα με αρκετούς αξιωματούχους που γνωρίζουν την υπόθεση.
Η OLAF δεν απάντησε στις συγκεκριμένες ερωτήσεις του Politico. Το γραφείο Τύπου της είπε: «Η OLAF δεν εκδίδει συνήθως σχόλια για υποθέσεις που μπορεί ή μπορεί να μην εξετάζει για να προστατεύσει το απόρρητο οποιωνδήποτε πιθανών ερευνών και πιθανών επακόλουθων δικαστικών διαδικασιών, καθώς και για να διασφαλίσει τον σεβασμό των προσωπικών δεδομένων».
Σύμφωνα με έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου το 2021, περίπου το 42,4% των δημοσίων συμβάσεων στην Ελλάδα ανατέθηκαν με διαγωνισμούς στους οποίους υπήρξε μια μόνο προσφορά. Το 2011, το 15% των συμβάσεων έλαβε μόνο μία προσφορά.
Το ποσοστό των διαγωνισμών με μια προσφορά σε χώρες με παρόμοιο πληθυσμό, όπως η Πορτογαλία, το Βέλγιο και η Τσεχική Δημοκρατία, ήταν 31,6%, 27,1% και 47,8% αντίστοιχα.
Το επιχείρημα που χρησιμοποιείται συχνά από επιχειρηματίες είναι ότι το μοτίβο των προσφορών οφείλεται στο ότι υπάρχουν εκατοντάδες ευκαιρίες υποβολής προσφορών. Οι εταιρείες δεν έχουν αρκετούς πόρους για να συμμετέχουν σε κάθε μία.
ΣΥΡΙΖΑ: Η κυβέρνηση να δώσει τον κατάλογο των επιχειρήσεων που χρηματοδοτήθηκαν από το Ταμείο Ανάκαμψης
«Απολύτως εκτεθειμένη εμφανίζεται πλέον η ελληνική κυβέρνηση σε σχέση με το ζήτημα της χρηματοδότησης έργων από το Ταμείο Ανάκαμψης» αναφέρει ο ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ σε ανακοίνωση του, σχολιάζοντας το δημοσίευμα του Politico.
Ειδικότερα, αναφέρει ότι «οι σημερινές αποκαλύψεις στο πρωτοσέλιδο θέμα της ευρωπαϊκής ειδησεογραφικής ιστοσελίδας Politico για έρευνες σε σχέση με πιθανή απάτη στη χορήγηση 2,5 δισεκατομμυρίων ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης σε μόλις 10 εταιρείες στην Ελλάδα, επιβεβαιώνουν το σύνολο των ενστάσεων που έχει καταθέσει έως τώρα ο ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ για την επιλεκτική διάθεση των ευρωπαϊκών πόρων».
Ο ΣΥΡΙΖΑ προσθέτει, πιο συγκεκριμένα: «Σύμφωνα με το δημοσίευμα, την έρευνα για πιθανή απάτη επιβεβαίωσε το Γραφείο του Ευρωπαίου Εισαγγελέα, ενώ η ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού έκανε ήδη ελέγχους στα γραφεία τριών μεγάλων εταιρειών κινητής τηλεφωνίας, σε πέντε εταιρείες πληροφορικής και σε δύο εταιρείες συμβούλων. Η έρευνα στη χώρα μας επικεντρώνεται στις διαδικασίες των δημόσιων προσφορών, καθώς οι εμπλεκόμενες εταιρείες κατηγορούνται ότι συνενώθηκαν για να μην ανταγωνιστούν για την ίδια σύμβαση περιορίζοντας με αυτόν το τρόπο τον αριθμό των εταιρειών που επωφελήθηκαν».
Κατόπιν αυτών, σημειώνει πως «είναι προφανές πως μετά τις αποκαλύψεις του Politico, τόσο το Μέγαρο Μαξίμου όσο και το Υπουργείο Ανάπτυξης οφείλουν να δώσουν άμεσα απαντήσεις, καθώς και τον κατάλογο όλων των επιχειρήσεων που χρηματοδοτήθηκαν έως τώρα με κονδύλια από το Ταμείο Ανάκαμψης».
ΠΑΣΟΚ: Αδιαφάνεια εκ μέρους της κυβέρνησης
“Το ζήτημα της αδιαφάνειας στη διαχείριση των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης αλλά και του λανθασμένου τρόπου κατανομής τους, το έχει αναδείξει με συστηματικό τρόπο το ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής” σχολιάζει από την πλευρά της η Χαριλάου Τρικούπη.
«Το Politico σε σημερινό του δημοσίευμα αναφέρεται σε καταγγελίες για απάτη που σχετίζονται με αδιαφανείς διαγωνιστικές διαδικασίες, μέσω των οποίων χορηγήθηκαν κονδύλια από το Ταμείο Ανάκαμψης ύψους 2,5 δισ. ευρώ σε δέκα μόλις εταιρείες στην Ελλάδα. Οι καταγγελίες διερευνώνται ήδη, -σύμφωνα πάντα με το δημοσίευμα-, από την ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού αλλά και την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία.
Το αποκαλυπτικό αυτό ρεπορτάζ έρχεται να επιβεβαιώσει την κριτική, που έχει ασκήσει μήνες τώρα το ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής για την αδιαφάνεια που επικρατεί εκ μέρους της κυβέρνησης στη διάθεση των κονδυλίων του Ταμείου σε λίγους και ισχυρούς. Δεν έχουμε καμία εμπιστοσύνη στο πώς διαχειρίζεται αυτά τα κονδύλια η κυβέρνηση Μητσοτάκη και, όπως και χθες στη Βουλή, δεν πρόκειται να της δώσουμε καμία λευκή επιταγή.
Το ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής δεσμεύεται να κλιμακώσει τις κοινοβουλευτικές του πρωτοβουλίες για την ανάδειξη του μείζονος θέματος της αδιαφάνειας και της ενδεχόμενης διαφθοράς στη διαχείριση των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης, που εκτός των άλλων είναι και σε βάρος του δημοσίου συμφέροντος.
Για τον λόγο αυτό, η Κοινοβουλευτική μας Ομάδα θα καταθέσει άμεσα Ερώτηση και Αίτημα Κατάθεσης Εγγράφων, σχετικά με τις διαδικασίες, που ακολουθήθηκαν και το περιεχόμενο των συμβάσεων που υπογράφηκαν», καταλήγει το ΠΑΣΟΚ.
Παύλος Μαρινάκης: Οι συμβάσεις έχουν ελεγχθεί από το Ελεγκτικό Συνέδριο
Ερωτηθείς για το δημοσίευμα ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Παύλος Μαρινάκης, είπε ότι «η έρευνα της επιτροπής αφορά μια καταγγελία που έχει γίνει. Πάρα πολύ σωστά επειδή η Ελλάδα είναι κράτος δικαίου, οφείλει μια ανεξάρτητη αρχή να την ερευνά. Η κυβέρνηση και τα επιμέρους υπουργεία ακόμα και σε συνθήκες κρίσης κινηθηκαν πάντα με γνώνονα την προστασία των πολιτών, την τήρηση της διαφάνειας και την απαρέγκλιτη τηρήση των κανόνων όλων των διαδικασιών».
Όπως συμπλήρωσε «οι συγκεκριμένοι διαγωνισμοί στους οποίους αναφέρεται η εταιρεία έχουν ελεγχθεί από το Ελεγκτικό Συνέδριο και τα αποδείκτικα στοιχεία είναι στη διάθεση της ανεξάρτητης αρχής».
