Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι και δεν αφήνουν περιθώρια παρερμηνειών. Απεικονίζουν την αλήθεια, ανόθευτη και αφιλτράριστη, είτε πρόκειται για τα οικονομικά αποτελέσματα ενός μικρού μαγαζιού της γειτονιάς, είτε για το κράτος, στην προκειμένη μιας και αυτό μας ενδιαφέρει, το ελληνικό. Τα προσωρινά στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού, για την περίοδο Ιανουαρίου-Μαΐου 2020, έχουν πάνω τους το αποτύπωμα της πανδημίας του κορωνοϊού και των σοβαρών συνεπειών που αυτή προκάλεσε στην ελληνική οικονομία.
Γράφει ο Νώντας Βλάχος
Άπαντες, ακόμη και αυτοί που ισχυρίζονται ότι δεν είναι ειδήμονες επί των οικονομικών, ανέμεναν, θεωρούσαν αναπόφευκτο, ότι η ελληνική οικονομία, λόγω του αναγκαστικού shut down στο οποίο υποχρεώθηκε να προχωρήσει, ελέω της πανδημίας, θα εισερχόταν σε μια «μαύρη» και εξόχως δυσχερή περίοδο. Οι προβλέψεις εγχώριων και διεθνών θεσμικών φορέων (ΤτΕ, ΔΝΤ κτλ), που έγιναν εν μέσω πανδημίας, «πιστοποιούσαν» την κοινή πεποίθηση πως η ελληνική οικονομία θα πλήρωνε βαρύ τίμημα και θα εγκλωβιζόταν σε ένα υφεσιακό σπιράλ, τουλάχιστον για την τρέχουσα χρονιά.
Τα προσωρινά στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού καταδεικνύουν το μέγεθος της ζημιάς που υπέστη η ελληνική οικονομία. Έλλειμμα 7,445 δισ. ευρώ, έναντι στόχου για έλλειμμα 2,512 δισ. ευρώ, μειωμένα καθαρά έσοδα κατά 14,2% έναντι του στόχου και έλλειμμα 4,795 δισ. ευρώ έναντι του στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 43 εκατομμυρίων ευρώ.
Πρόκειται, ασφαλώς, για «μαύρη» εικόνα και το ερώτημα που ευλόγως τίθεται είναι αν μπορεί να λευκάνει ή έστω να γκριζάρει το επόμενο διάστημα και εντός ενός ευλόγου χρονικού διαστήματος που έχει ως «τερματισμό» τον Δεκέμβριο του 2020. Πρόκειται εν τέλει για μια μη αναστρέψιμη κατάσταση αναφορικά με την τρέχουσα χρονιά; Το 2020 αποτελεί μια χαμένη χρονιά για την ελληνική οικονομία ή υπάρχουν σοβαρές πιθανότητες για αλλαγή επί τα βελτίω του οικονομικού κλίματος, μ’ ό,τι αυτό συνεπάγεται όχι μόνο για τους αριθμούς αλλά και την πραγματική οικονομία και το επιχειρείν;
Με βάση τα τωρινά δεδομένα, τις προβλέψεις αλλά και αυτό που προβάλλεται ως λογική εξέλιξη, η ελληνική οικονομία έχει λίγες πιθανότητες να ανακάμψει εντός του 2020 από τα δομικά προβλήματα που της προξένησε η πανδημία του κορονοϊού. Η βαριά βιομηχανία της χώρας, ο τουρισμός, «τραυματίστηκε» σοβαρά από την πανδημία και παρά τις ομολογουμένως φιλότιμες προσπάθειες που καταβάλλονται το τελευταίο διάστημα, από κυβέρνηση και άμεσα εμπλεκόμενους φορείς, δύσκολα «θα αναρρώσει» συντόμως.
Είναι ηλίου φαεινότερο ότι η τουριστική κίνηση θα είναι αισθητά μειωμένη στη χώρα μας, γεγονός που αναμφίβολα έχει ισχυρό αντίκτυπο και στην ελληνική οικονομία. Οι υπόλοιποι «βραχίονες» της οικονομίας αναμένεται να βρίσκονται, επίσης, σε «verdigo» του επόμενους μήνες, αναζητώντας ισορροπίες και κυρίως κατεύθυνση, κάτι που σημαίνει ότι η δημοσιονομική τρύπα που δημιουργήθηκε κατά το πρώτο πεντάμηνο του 2020, ενδεχομένως να μεγαλώσει αντί να συρρικνωθεί.
Στο εκρηκτικό μείγμα δύναται να προστεθεί ο κίνδυνος νέος «ξεσπάσματος» του κορωνοϊού, που υπό προϋποθέσεις θα δημιουργήσει συνθήκες «κλειδώματος» της οικονομίας, έστω σε τοπικό επίπεδο ή με βραχύβιο χαρακτήρα.
Τα πολυπόθητα κεφάλαια από το Ταμείο Ανάκαμψης
Η κυβέρνηση επέδειξε αντανακλαστικά για τη χρηματοδότηση της οικονομίας στη μετα-καραντίνα εποχή, ωστόσο οι διαθέσιμοι πόροι μοιάζουν να μην είναι επαρκείς. Το Μαξίμου επέλεξε να μην προσφύγει στον ESM, αλλά να αντλήσει χρήματα από τις αγορές, μέσω της έκδοσης κρατικών ομολόγων. Πρόκειται για «μια… κάποια λύσις» που ενισχύει τη ρευστότητα και τη χρηματοδότηση, όμως σίγουρα δεν αρκεί. Τα πολυπόθητα κεφάλαια από το υπό δημιουργία Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ, που αναμφίβολα θα έδιναν τεράστια ώθηση και αρωγή στην ελληνική οικονομία, αργούν. Το θετικό σενάριο που «πριμοδοτούν» κορυφαίοι ευρωπαίοι αξιωματούχοι, κάνει λόγο για συμφωνία επί του σχεδίου της Κομισιόν (διοχέτευση 750 δισ.ευρώ) εντός του Ιουλίου. Πρέπει πρώτα, βεβαίως, να ξεπεραστούν σημαντικές διαφωνίες και να καμφθούν οι αντιρρήσεις επί του σχεδίου, όπως οι: Ολλανδία, Δανία, Σουηδία και Αυστρία. Εάν και εφόσον γίνει αυτό και το σχέδιο μπει στις ράγες της υλοποίησης, υπολογίζεται ότι στις αρχές του 2021 θα εισρεύσει «ζεστό» χρήμα στα ταμεία των χωρών, ανάμεσα στις οποίες είναι και η Ελλάδα, η οποία θεωρείται από τα «ευεργετημένα» κράτη του σχεδίου.
Στόχος ο περιορισμός των ζημιών
Σε κάθε περίπτωση και με γνώμονα ότι τα κεφάλαια από το Ταμείο Ανάκαμψης αναμένεται να «πέσουν» στην ελληνική οικονομία το 2021, αυτό που πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για την τρέχουσα χρονιά, είναι ο περιορισμός των ζημιών που προκάλεσε η πανδημία. Οι ουσιώδεις παρεμβάσεις ενίσχυσης της πραγματικής οικονομίας, των επιχειρήσεων και οι μεταρρυθμίσεις για τη βελτίωση του επιχειρείν, έστω κι αν οι συνθήκες δεν το ευνοούν, πρέπει να αποτελέσουν προτεραιότητα για την κυβέρνηση.
Κι αν το 2020 αποδειχθεί τελικώς «καμένο χαρτί» για την ελληνική οικονομία, πρέπει να δημιουργηθεί το πλαίσιο που θα καταστήσει το 2021 ως τη χρονιά ανάκαμψης και επιστροφής στην κανονικότητα.
