Θα ξεκινήσω το άρθρο μου αυτό με κάποια λόγια από το τελευταίο μου μυθιστόρημα το μυστικό του κλειστού δωματίου, δυάς εκδοτική.
Δώσε όσο μπορείς όταν δίνεις γεμίζει η καρδιά σου. Και όταν κάποτε έρθει εκείνη η ώρα που η ψυχή θα ανεβαίνει ψηλά θα νιώθεις γεμάτη ευτυχία γιατί η ψυχή σου θα κρύβει μέσα της όλα όσα πρόσφερες. Η ύλη μένει εδώ στη γη, φθείρεται, χαλάει χάνει την αξία της. Όμως τα συναισθήματα μένουν για να αγγίξουν τις ευαίσθητες χορδές της ψυχής μας και να τραγουδάνε ένα γλυκό σκοπό όσο εκείνη απομακρύνεται από το σώμα. Δεν θα χεις δάκρυα εκεί που πας, δε θα χεις κουρασμένο σώμα, θα έχεις μόνο όλα όσα έδωσες γι αυτό δώσε. Δώσε όσο πιο πολλά μπορείς, πρόσφερε σε όλους. (αυτή η παράγραφος είναι ένα μικρό κομμάτι του βιβλίου)
Έρχεται κάποια στιγμή στη ζωή μας που μας πιάνει ένα αίσθημα φόβου, ένας πανικός. Νιώθουμε ότι δε ζήσαμε, νιώθουμε ότι δε ζούμε τις στιγμές, νιώθουμε ότι ζούμε μόνο για τους άλλους και η ζωή μας περνάει σαν τρέιλερ ταινίας από μπροστά μας.
Πρωταγωνιστές είμαστε εμείς, αλλά είμαστε δυστυχισμένοι.
Δίνουμε συνέχεια στους άλλους, φίλους, συγγενείς,γνωστούς, μοιράζουμε κομμάτια του εαυτού μας απλόχερα και ανιδιοτελώς. Δίνουμε χωρίς να εισπράττουμε. Αναμένουμε μόνο μια κατανόηση, ένα καλό λόγο, ένα ευχαριστώ. Μα δεν παίρνουμε ούτε αυτό!
Μας πληγώνει η αχαριστία αλλά συνεχίζουμε να μοιράζουμε ό,τι έχουμε υλικό και άυλο, μοιράζουμε ψυχή, συναίσθημα. Η ψυχολογία λέει ότι εκείνοι που δίνουν είναι οι άνθρωποι που είχαν καλά παιδικά χρόνια, που ένιωσαν και πήραν αρκετή αγάπη ως παιδιά.
Μια άλλη θεωρία υποστηρίζει ότι εκείνος που δίνει πάντα ευελπιστεί και περιμένει να πάρει. Μάταια, όμως, περιμένει… το ότι κάποιοι από εμάς ζούνε για τους άλλους δε σημαίνει ότι αυτό θα αναγνωρισθεί από μέρους τους, ούτε ότι θα λάβουν ό,τι δίνουν.
Όταν παίρνεις γεμίζουν τα χέρια σου, όταν δίνεις γεμίζει η καρδιά σου. Είναι πολύ εγωιστικό, λοιπόν, να απαιτούμε να εισπράττουμε ό,τι χαρίζουμε. Καταρχήν ό,τι κάνουμε το κάνουμε για να νιώσουμε καλά οι ίδιοι, δεν μας το επιβάλλει κανείς. Δεν υπάρχει, λοιπόν, λόγος να αναμένουμε και ανάλογη συμπεριφορά.
Στη ζωή αυτή δεν παίρνεις πάντα ό,τι δίνεις. Στην κοινωνία μας δεν είναι όλοι οι άνθρωποι ίδιοι. Υπάρχουν δυο τύποι ανθρώπων. Αυτοί που ζουν για τους άλλους, παραμερίζοντας οποιοδήποτε προσωπικό όφελος, και οι άλλοι που ζουν μόνο για τον εαυτό τους, για την πάρτη τους και μόνο. Η μέση κατηγορία και πιο υγιής από κοινωνικής άποψης είναι ο ισομερισμός του δούναι και λαβείν.
Πάντως, ένα είναι σίγουρο: ενώ αυτοί που δίνουν χωρίς να παίρνουν θεωρούν τους εαυτούς τους θύματα, στην ουσία δεν είναι. Είναι μόνο έρμαια στα προσωπικά τους θέλω, έρμαια στο κυνήγι της εκτίμησης και της ευγνωμοσύνης των άλλων που, όμως, ποτέ δεν θα κερδίσουν, στο βαθμό, τουλάχιστον, που επιθυμούν.
Προσφέρω σημαίνει υπάρχω, προσφέρω σημαίνει μπορώ, είμαι δυνατός. Άρα, η προσφορά μας είτε υλική, είτε ψυχική, έχει να κάνει με τον τρόπο που εμείς οι ίδιοι αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας και θέλουμε να πλασάρουμε αυτή την εικόνα του Εγώ μας προς τα έξω.
Δίνουμε, δίνουμε, δίνουμε απεριόριστα, χωρίς φραγμούς, πολλές φορές ξεπερνάμε και τις δυνατότητες και μετά νιώθουμε ευχαρίστηση, όχι γιατί μας το αναγνώρισαν εξολοκλήρου, αλλά γιατί ανέβηκε το Εγώ μας στα δικά μας μάτια πρώτα από όλα.
Δίνω, άρα είμαι σε καλύτερη μοίρα από τους άλλους. Νοιάζομαι για τον συνάνθρωπο, άρα είμαι καλός άνθρωπος.
Η εξύψωση του Εγώ είναι ένα από τα ζητούμενα της ανθρώπινης φύσης. Εξυψώνουμε το Εγώ μας για να εξοβελίσουμε τους φόβους και τις ανησυχίες. Πολλές φορές, όμως, ξεπερνάμε το μέτρο του επιτρεπτού και φτάνουμε σε βαθμό να παραγκωνίζουμε τον εαυτό μας, ενώ αρχική μας πρόθεση ήταν να τον αναβαθμίσουμε και να του δώσουμε προτεραιότητα, τώρα έρχεται σε δεύτερη μοίρα.
Ζώντας για τους άλλους ξεχνάμε ότι υπάρχουμε… Ζώντας για τους άλλους μηδενίζουμε το εγώ μας… Οι άλλοι δεν το αναγνωρίζουν και εμείς μπαίνουμε σε ένα φαύλο κύκλο αναζήτησης της ευγνωμοσύνης τους.
Περιμένουμε, όμως, κάτι ανύπαρκτο. Το καταλαβαίνουμε κάποιες στιγμές, όμως έχουμε ήδη δώσει τόσα πολλά που μας είναι δύσκολο να αλλάξουμε ρόλο, πιστεύουμε ότι κάποτε θα ακούσουμε το τόσο πολυπόθητο και απλό, μια λέξη μόνο, ευχαριστώ. Και όσο αυτό δε συμβαίνει η εμμονή να προσφέρουμε γίνεται μεγαλύτερη!
Και όσο προχωράει η ζωή και όσο πλησιάζουμε στη δύση της αρχίζουμε, πλέον, και συνειδητοποιούμε τα χρόνια που χάσαμε αναμένοντας… Όμως ακόμα και τώρα δεν το πιστεύουμε, δεν θέλουμε να πιστέψουμε ότι υπάρχει τόσο μεγάλη αγνωμοσύνη.
Υπάρχουν πραγματικά άνθρωποι που έχουν αφιερώσει όλη τους τη ζωή στους άλλους και όχι στον εαυτό τους. Μπορεί ποτέ αυτοί οι άνθρωποι να μην κατόρθωσαν να καλύψουν τα συναισθηματικά τους κενά αναζητώντας την αφοσίωση που και οι ίδιοι έδειξαν, αλλά κατόρθωσαν κάτι άλλο πολύ σημαντικό για αυτούς, έζησαν όπως πραγματικά ένιωσαν, έζησαν όπως πραγματικά ήθελαν… έζησαν για τους άλλους.
Δεν είναι οδυνηρό να ζεις για τους άλλους… δεν είναι λυπηρό που οι άλλοι δεν το καταλαβαίνουν.
Είναι λυπηρό να ζεις μια ζωή που δε θες… ζήσε, λοιπόν, τη ζωή σου όπως εσύ θες – ακόμα και αν ζεις μόνο για τους άλλους και όχι για σένα. Κάνε αυτό που θέλεις πραγματικά στη ζωή σου, αγάπησε χωρίς να σε αγαπήσουν, πρόσφερε χωρίς να σου προσφέρουν, νιώσε τους ανθρώπους χωρίς να σε νιώσουν…
Και πρέπει να ξέρεις ότι τη χαρά δε θα την πάρεις από την αναγνώρισή τους, τη χαρά θα την πάρεις από σένα τον ίδιο. Γιατί μπορεί να έζησες για τους άλλους, αλλά ήταν αυτό που ήθελες. Στην ουσία έζησες τη ζωή που ήθελες. Έστω και ζώντας για τους άλλους…
Ιωάννα Χαρμπέα κοινωνιολόγος/συγγραφέας
