Ο Γράμμος είναι ένα μεγάλο για τα δεδομένα της χώρας μας ορεινό συγκρότημα που εκτείνεται για πολλά χιλιόμετρα κατά μήκος των βορείων συνόρων, ανάμεσα στους νομούς Ιωαννίνων και Καστοριάς. Τροφοδοτεί με τα νερά του τον Αλιάκμονα που πηγάζει από τη Γράμμοστα και τον Σαραντάπορο που χωρίζει τον Γράμμο από το Βόϊο και τον Σμόλικα.
Πάνω στη γραμμή των συνόρων σχηματίζει ένα τόξο που περιλαμβάνει τις κορυφές Κάμενικ (υψ. 2041 μ.), Γκόλιο (υψ. 1934 μ.) Μαύρη Πέτρα (υψ. 2431 μ.) και Τσούκα Πέτσνικ ή πιο γνωστή σαν 2520 από το υψόμετρό της. Με νοτιοανατολική κατεύθυνση διατάσσονται οι υπόλοιπες ψηλές κορυφές Γέσος (υψ. 2166 μ.), Σταυρός (υψ. 2031 μ.) Κιάφα (υψ. 2393 μ.) Φαρμάκι (υψ. 2139 μ.) Σούφλικας (υψ. 2146 μ.) Πάνω Αρένα (υψ. 2192 μ.) Κάτω Αρένα (υψ. 2075 μ.) Ανάμεσα στις κορυφές αναπτύσσονται χαρακτηριστικές κοιλάδες όπως αυτές της Γράμμοστας, της Αετομηλίστας και του Πληκάτιου.
Στο μεγαλύτερο μέρος του βουνού και έως το υψόμετρο των 2000 μ. υπάρχει πυκνή βλάστηση από βελανιδιές, οξιές, φράξους και γάβρους στα χαμηλότερα σημεία, έλατα και μαυρόπευκα ψηλότερα. Πάνω από τα 2000 μ υπάρχουν αλπικοί λειμώνες με ποώδη βλάστηση.
Ο Γράμμος αποτελεί μια σπουδαία κιβωτό ζωής με 486 είδη χλωρίδας από τα οποία τα 22 είναι ενδημικά της Ελλάδας, πλούσια πανίδα που περιλαμβάνει 20 είδη θηλαστικών (αρκούδα, αγριογούρουνο, λύκος, ζαρκάδι, βίδρακλπ) και 143 είδη πουλιών (φιδαετός, όρνιο, χρυσαετός, δρυοκολάπτης, χιονάδα, βουνοπαπαδίτσακλπ). Για τον λόγο αυτόν έχει περιληφθεί στο δίκτυο Natura 2000. Η αδιατάρακτη φύση του οφείλεται στην αραιή παρουσία του ανθρώπου, ιδιαίτερα μετά την περίοδο του εμφυλίου πολέμου και της μετανάστευσης. Έτσι, τα χωριά που άκμαζαν παλιότερα (Αετομηλίτσα, Πληκάτι, Βούρμπιανη, Χιονάδες, Πυρσόγιαννη, Πευκόφυτο, Κοτύλη, Χρυσή) είναι σχεδόν έρημα.
Έχοντας πολλές φορές επισκεφτεί το βουνό, πραγματοποιήσαμε δεκάδες αναβάσεις στις κορυφές του με ποικιλία καιρικών συνθηκών. Σαν στόχο της τελευταίας μας πορείας επιλέξαμε την κορυφή Κιάφα προσεγγίζοντας την όχι από την κλασική διαδρομή της Αετομηλίτσας αλλά από τη Γράμμοστα (υψ. 1380 μ.)
Πρωί της Κυριακής με άριστες καιρικές συνθήκες και διάθεση εαρινή που πριμοδοτούσε η εντυπωσιακή βλάστηση. Ένας πολύχρωμος τάπητας κάτω από τα πόδια μας αποτελούμενος από κίτρινες πρίμουλες, μπλε γεντιανές, ωχρές και κόκκινες δακτυλόριζες, κίτρινες και μωβ βιολέτες. Ρέματα που έτρεχαν ορμητικά και κρόκοι που έσκαβαν τα χιόνια. Δεξιά μας το σύμπλεγμα των υψηλότερων κορυφών και η Γράμμοστα που έχανε ύψος συνεχώς.
Στο υψόμετρο των 2000 μέτρων συναντήσαμε τις πρώτες δυσκολίες αφού το χιόνι ήταν πανταχού παρόν και η παγωμένη επιφάνειά του απαιτούσε προσοχή. Επιλέξαμε ανάβαση από την κορυφή Πόρτα. Το απόκρημνο ανάγλυφό της μας καθυστέρησε αρκετά και χρειάστηκε έντονη προσπάθεια για το σκαρφάλωμα. Από εκεί και πέρα η πορεία ως την Κιάφα ήταν σύντομη και εύκολη. Η κεντρική θέση της κορυφής επιτρέπει την ανεμπόδιστη θέα σε όλα το συγκρότημα του Γράμμου. Χιονισμένος, εντυπωσιακός, απλώνονταν γύρω μας.
Οι πρώτες ενδείξεις της επερχόμενης βροχής επέτειναν την επιστροφή μας. Που ήταν εξίσου μακρά με την ανάβαση, αφού βαδίσαμε όλη την κορυφογραμμή ως το Φαρμάκι για να κατεβούμε από εκεί στη Γράμμοστα. Στο μεταίχμιο της αλλαγής του καιρού.
ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ Σ.Π.ΟΡ.Τ.
Για την Κυριακή 19/5 προγραμματίσαμε ανάβαση στην κορυφή Καταραχιάς (υψ. 2299 μ.) του συγκροτήματος της Κακαρδίτσας, ξεκινώντας από το Κατάφυτο.
