Ο Τόμαρος είναι το πρώτο βουνό που συναντάμε οδεύοντας από τα Γιάννενα προς την Ηγουμενίτσα. Με μήκος 12 χλμ και διάταξη περίπου Β-Ν έχει την τύχη να βρίσκεται πάνω από τον αρχαιολογικό χώρο της Δωδώνης και να δανείζεται έτσι από την αίγλη του. Λέγεται και Ολύτσικα, από το όνομα της ψηλότερης κορυφής του (υψ. 1974 μ.). Η δεύτερη σε ύψος είναι η Μπέλου (υψ. 1812 μ.). Ανάμεσα στις δυο κορυφές υπάρχει μικρό οροπέδιο σε υψόμετρο 1500 μέτρων που χωρίζει το βουνό στα δυο, εξ ου και το λιγότερο γνωστό όνομά του «Δυο βουνά».Το όρος προχωρεί με ΝΑ κατεύθυνση και απολήγει στη γραμμή περίπου που συνδέει τα χωριά Βαργιάδες και Κοπάνη.
Χαρακτηριστικές είναι οι πολλές πηγές που βρίσκονται στις κορυφές του και φτάνουν έως και το υψόμετρο των 1600 μέτρων. Οι μεγάλες κλίσεις του βουνού δημιουργούν αρκετά ρέματα όπως Χαρβάλι, Μέγας Λάκκος, Χοχλαστή, Νύμφης κ.α. Στην ΒΑ πλευρά του βουνού του πηγάζει ο ποταμός Σμολίτσας και στην ΒΔ ο ποταμός Τύρια.
Τα πετρώματα του βουνού είναι κυρίως ασβεστολιθικά. Σε πολλά σημεία στα χαμηλά υψόμετρα Ν και ΝΔ κυριαρχεί ο φλύσχης και οι πρασινόλιθοι. Μεγάλο μέρος του βουνού καλύπτεται από βλάστηση. Κυρίαρχα είδη είναι τα πουρνάρια, τα φρύγανα και η δρυς. Ανατολικά στις παρυφές του βουνού απαντώνται η μαύρη και τραχιά πεύκη που στο μεγαλύτερο μέρος της προέρχεται από αναδασώσεις. Στο δυτικό μέρος υπάρχουν συστάδες με έλατα. Στην περιοχή αναπτύσσονται πολλά είδη χλωρίδας που δεν έχουν μελετηθεί καθόλουΗ πανίδα έχει σχεδόν εξαφανιστεί από το ανεξέλεγκτο κυνήγι. Συναντάμε ελάχιστα πουλιά ορισμένα μικρά θηλάστηκα λίγους λαγούς και αλεπούδες. Κάποτε στο βουνό βασίλευαν οι αετοί και τα όρνεα δυστυχώς σήμερα δεν υπάρχουν ούτε για δείγμα. Από τα ελάχιστα είδη ορνιθοπανίδας που απαντώνται ακόμη στο βουνό είναι οι πέρδικες.
Δυο είναι οι βασικοί τρόποι πρόσβασης από το δυτικό τμήμα του (περιοχή Ιωαννίνων). Η πρώτη ξεκινά από την Δωδώνη και είναι από τις ωραιότερες. Αρχίζει από το χωριό Δωδώνη (υψ. 730μ. – παλιά ονομασία έως το 1982 Τσαρκοβίτσα). Έχει ΝΔ κατεύθυνση, περνά μέσα από το καταπράσινο δάσος φτάνει στο εκκλησάκι της Παναγιάς και σε 50 λεπτά περίπου περνά από τις πηγές που βρίσκονται μια αριστερά και μια δεξιά. Από εκεί συνεχίζει αριστερά και ανηφορικά στη θέση Μιτσικώστα όπου υπάρχει μια καλύβα. Περνά από το οροπέδιο Μπαλτενέση κάτω από την κορυφή Μπέλουυψ. 1820μ. και συναντά το μονοπάτι που έρχεται από τους Μελιγγούς σε 2,5 ώρες περίπου. Από εκεί συνεχίζει νότια για την κορυφή σε μια μεγάλη και επίμονη ανηφόρα όπου φτάνουμε μετά από 1,5 ώρα. Συνολική πορεία 5 ώρες περίπου.
Η δεύτερη με αφετηρία τους Μελιγγούς (υψ. 740 μ.) λίγο νοτιότερα της Δωδώνης, προσφέρει συντομότερη πρόσβαση στην ψηλότερη κορυφή. Το μονοπάτι κινείται αρχικά σε δάσος μέχρι τα 1300 μέτρα περίπου ακολουθώντας μια πολύ επίπονη ανηφορική διαδρομή. Το καλό είναι ότι η σήμανσή του (από τον ΕΟΣ Ιωαννίνων) είναι καλή και δεν χανόμαστε πουθενά. Εκεί που τελειώνει το δάσος κάνουν την εμφάνισή τους τα πρώτα χιόνια και οι πρώτες δυσκολίες αφού είναι παγωμένα και γλιστράμε πάνω τους.
Φτάνοντας στο οροπέδιο, δεξιά μας προβάλλει η στρόγγυλη κορυφή Μπέλου, τριακόσια μέτρα ψηλότερα και αριστερά βρίσκεται η Ολύτσικα, αόρατη από εδώ. Εμείς κινούμαστε αριστερά, προτιμώντας το παγωμένο πεδίο έστω και αν γνωρίζουμε ότι η κορυφή είναι μακριά και η ώρα περασμένη. Προσαρμόζοντας τα κραμπόν στα άρβυλά μας, η ανάβαση γίνεται μια απολαυστική άσκηση.
Μεσημέρι πλέον φτάνουμε σε μια προκορφή. Εδώ συνειδητοποιούμε ότι ο στόχος μας απέχει άλλες δυο περίπου ώρες. Δύσκολο το εγχείρημα. Ας σταματήσουμε λοιπόν εδώ και ας απολαύσουμε το μεσουράνημα του ήλιου και τα πρώτα σκιρτήματα της επερχόμενης άνοιξης.
