Ο νέος Κώδικας αλλάζει τους κανόνες στις εκλογές και στη διοίκηση των δήμων – Τι σημαίνουν πραγματικά για τους πολίτες;
Η συζήτηση για τον νέο Ενιαίο Κώδικα Αυτοδιοίκησης φέρνει στο προσκήνιο μεγάλες αλλαγές: δήμαρχοι και περιφερειάρχες που θα εκλέγονται από τον πρώτο γύρο, κατάργηση των δημοτικών ενοτήτων ως εκλογικές περιφέρειες, ενίσχυση της διαφάνειας και της λογοδοσίας.
Όλα ακούγονται ως βήματα προς την απλούστευση και τον εκσυγχρονισμό.
Όμως ο πολίτης, καλό είναι να αναρωτηθεί:
Μήπως αυτές οι αλλαγές κρύβουν και μια βαθύτερη μετατόπιση της εξουσίας;
Εκλογή δημάρχων και περιφερειαρχών από τον πρώτο γύρο
Η απευθείας εκλογή χωρίς δεύτερο γύρο υπόσχεται ταχύτερη ανάδειξη ηγεσίας και μείωση του κόστους των εκλογών.
Αλλά:
- Μήπως έτσι οι δήμαρχοι και οι περιφερειάρχες εκλέγονται με χαμηλότερη κοινωνική νομιμοποίηση;
- Μήπως αντί να εκπροσωπούν τη βούληση της πλειοψηφίας, αρκεί να πείσουν μια μικρότερη μερίδα του εκλογικού σώματος;
- Και τελικά, ποιοι ευνοούνται από τη διαδικασία αυτή: οι ενεργοί πολίτες ή οι ισχυροί μηχανισμοί;
Κατάργηση των δημοτικών ενοτήτων ως εκλογικών περιφερειών
Η ιδέα να υπάρχει ενιαίο ψηφοδέλτιο σε έναν δήμο φαίνεται να προωθεί τη συνοχή.
Αλλά:
- Μήπως οι μικρότερες κοινότητες χάνουν έτσι την άμεση φωνή τους στα δημοτικά συμβούλια;
- Μήπως οι απομακρυσμένες περιοχές σιωπούν μπροστά στην αριθμητική υπεροχή των μεγάλων πόλεων;
- Και πόσο πραγματικά ισότιμη θα είναι η εκπροσώπηση όλων των πολιτών;
Διαφάνεια και λογοδοσία
Η ενίσχυση της διαφάνειας και η λογοδοσία των αιρετών είναι αυτονόητοι στόχοι.
Αλλά:
- Ποιος θα ελέγχει τελικά ποιον;
- Μήπως η “διαφάνεια” μετατραπεί σε μηχανισμό επιτήρησης και ελέγχου, ειδικά σε αιρετούς που δεν είναι αρεστοί;
- Ποια είναι η λεπτή γραμμή ανάμεσα στην ευθύνη και στην υπονόμευση της αυτοδιοικητικής αυτονομίας;
Η μεταρρύθμιση παρουσιάζεται ως μια φιλόδοξη προσπάθεια εκσυγχρονισμού.
Όμως ο πολίτης έχει κάθε λόγο να ερωτηθεί:
Θα είναι η νέα Αυτοδιοίκηση πιο δημοκρατική ή πιο κεντρικά ελεγχόμενη;
Θα ενισχύσει τη φωνή του ή θα την περιορίσει στα όρια μιας αριθμητικής πλειοψηφίας;
Ίσως το πραγματικό στοίχημα να μην είναι οι 1.000 σελίδες του κώδικα.
Ίσως το πραγματικό στοίχημα να είναι αν η Αυτοδιοίκηση θα μείνει αυτοδιοίκηση – ή θα γίνει προέκταση της κεντρικής εξουσίας.