(Κώστας Γκούμας – Τάσος Μπαρμπούτης)*
Πριν λίγες ημέρες έφυγε από τη ζωή ένας εξαιρετικός άνθρωπος και ταυτόχρονα ένας σημαντικός πολιτικός, με ευρύτητα σκέψης και πολυσχιδή δραστηριότητα και προσφορά στον τόπο του.
Πρόκειται για τον επί τέσσερις τετραετίες Δήμαρχο Τρικάλων Κώστα Παπαστεργίου, που με την παρουσία του στα αυτοδιοικητικά της περιοχής μας κατά τις δεκαετίες 1970, 1980 και 1990 αλλά και την σταθερή ενασχόλησή του με όλα τα μεγάλα θέματα της Θεσσαλίας άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα πολύ πέρα από τα όρια της πόλης την οποία υπηρέτησε.
Είχαμε την τύχη να τον γνωρίσουμε και να συνεργαστούμε στενά μαζί του στα μεγάλα διαχρονικά ζητήματα που αφορούν στην προστασία του Περιβάλλοντος, στην Διαχείριση των Υδάτων και γενικότερα στην διαμόρφωση συνθηκών βιώσιμης ανάπτυξης στην περιοχή μας, σε συνθήκες ασφάλειας απέναντι στις απειλές των πλημμυρών, της λειψυδρίας κλπ.
Η ευκαιρία αυτή μας δόθηκε από τις αρχές της δεκαετίας 1980, χάρις στην αμοιβαία εκτίμηση και την συστηματική συνεργασία πού είχε αναπτυχθεί ανάμεσα στον Κ. Παπαστεργίου και τον τότε Δήμαρχο Λάρισας Αρ. Λαμπρούλη σε όλα τα παραπάνω θέματα (και όχι μόνο) [1].
Θα αναφερθούμε συνοπτικά και όσο ο χώρος επιτρέπει σε κάποια χαρακτηριστικά γεγονότα εκείνης της περιόδου, που κατά ένα τρόπο συνεχίζουν να βρίσκονται στην επικαιρότητα.
1. Στις 29-30 Μαΐου 1982, με την ευκαιρία του εορτασμού της παγκόσμιας ημέρας περιβάλλοντος, πραγματοποιήθηκε από την ΔΕΥΑ Λάρισας Ημερίδα για τον Πηνειό ποταμό στην οποία συμμετείχαν διακεκριμένοι επιστήμονες και όπου αναδείχθηκαν με επιστημονικό τρόπο τα προβλήματα της περιβαλλοντικής προστασίας και της βιώσιμης διαχείρισης των υδάτων. Αποκορύφωμα των διαδικασιών της Ημερίδας υπήρξε η διατύπωση (για πρώτη φορά) μίας τεκμηριωμένης πρότασης δημιουργίας ενός φορέα διαχείρισης των υδάτων στην λεκάνη Πηνειού.
Ο τότε Δήμαρχος Κ. Παπαστέργιου συμμετείχε και στήριξε την πρωτοβουλία αυτή και έκτοτε η πρόταση για δημιουργία φορέα διαχείρισης υδάτων ουδέποτε απουσίασε από τις διεκδικήσεις της Αυτοδιοίκησης και των άλλων φορέων της Θεσσαλίας (ΤΕΕ, ΓΕΩΤΕΕ, επιστημονικές και αγροτικές οργανώσεις κοκ).[2].
Σήμερα, μετά από 43 χρόνια (!) και ενώ σε όλες τις σύγχρονες ευρωπαϊκές χώρες λειτουργούν επί πολλές δεκαετίες ανάλογοι οργανισμοί, η πρόταση για δημιουργία ενός τέτοιου φορέα πήρε «σάρκα και οστά» μόλις πριν λίγους μήνες με την δημιουργία του ΟΔΥΘ, κάτι που (υπό προϋποθέσεις) αποτελεί θετική εξέλιξη, ανεξάρτητα από πολλές επιφυλάξεις και διαφορετικές απόψεις που διατυπώθηκαν από αρκετές πλευρές, ανάμεσα σε αυτές και από την ΕΔΥΘΕ στην οποία συμμετέχουν και οι υπογράφοντες [3].
2.Ο Κ. Παπαστεργίου, από τα πρώτα του αυτοδιοικητικά βήματα, συμμετείχε χωρίς διακοπή στην προσπάθεια διαμόρφωσης μιας πολιτικής υδάτων για την Θεσσαλία, καθώς και στην διεκδίκηση υλοποίησης των αναγκαίων για τον σκοπό αυτό έργων. Συμμετείχε από την αρχή (μαζί με Νομάρχες, Δημάρχους και φορείς της Θεσσαλίας) στο προεδρείο της Επιτροπής (ΠΑΣΕ) για τα έργα Άνω Αχελώου, ενώ στα τέλη δεκαετίας 1980, με κυβερνητική απόφαση, συμμετείχε και στην Επιτροπή που αξιολόγησε τις προσφορές του πρώτου διαγωνισμού για την κατασκευή αυτών των έργων [4].
Το ενδιαφέρον του για το θέμα αυτό κυριάρχησε στην πολιτική του δραστηριότητα. Οι πιέσεις που άσκησε σε πρωθυπουργούς και κυβερνήσεις των οποίων η πολιτική βούληση υπήρξε «χαλαρή» και αμφιλεγόμενη ήταν συνεχείς και δημόσιες, χωρίς να διακατέχεται από δεύτερες σκέψεις και μικροκομματικούς υπολογισμούς (όπως σε αρκετές περιπτώσεις βιώσαμε όλα αυτά τα χρόνια έως και σήμερα).
Παράλληλα, με την υψηλή επιστημονική του συγκρότηση και την εμπειρία που είχε αποκτήσει ως «μάχιμος» μηχανικός στην επαγγελματική του πορεία, συνέγραψε άρθρα και έκανε συνεχείς παρεμβάσεις στο ΜΜΕ, συμβάλλοντας έτσι σημαντικά στην διαμόρφωση μιας κοινής υπερκομματικής κίνησης για την επίλυση του υδατικού προβλήματος.
3. Οι παραπάνω δραστηριότητες του Κ. Παπαστεργίου είχαν σαν αποτέλεσμα να αναπτύξουμε και εμείς προσωπικά μια ιδιαίτερη σχέση με τον σημαντικό αυτό άνθρωπο. Σε κάποια περίοδο που λόγω ηλικίας είχε αρχίσει να απομακρύνεται από τις δραστηριότητές αυτές και σε μια επίσκεψη που είχαμε στο ισόγειο γραφείο του (απέναντι από το Δημαρχείο), μας ενημέρωσε για το σημαντικό προσωπικό αρχείο που είχε δημιουργήσει, με πολύτιμο υλικό από την δράση του σχετικά με τα κοινά μας ενδιαφέροντα. Τότε μάλιστα, γνωρίζοντας από πρώτο χέρι και εκτιμώντας και την δική μας συμβολή στην κοινή προσπάθεια, χωρίς δισταγμό υποσχέθηκε πώς θα μας εμπιστευθεί το αρχείο του, ώστε να το διατηρήσουμε από κοινού με το δικό του προσωπικό αρχείο για τα ύδατα. Πράγματι, λίγες ημέρες αργότερα, φρόντισε να το φέρει ο ίδιος στη Λάρισα και να μας το παραδώσει [5].
Με την σύντομη αυτή αναφορά στην προσφορά και στο έργο του και με την ελπίδα να υπάρξουν άξιοι συνεχιστές των προσπαθειών του για καλύτερες μέρες στον τόπο μας, αποχαιρετούμε τον Δήμαρχο, τον άνθρωπο, τον φίλο Κώστα Παπαστεργίου.
*Γκούμας Κώστας, γεωπόνος, πρ. Δ/ντής Εγγείων Βελτιώσεων, πρ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ/Κεντρικής Ελλάδας, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ
*Μπαρμπούτης Τάσος, πολιτικός μηχανικός, μέλος ΔΣ ΕΘΕΜ, πρ. γραμματέας ΤΕΕ/ΚΔΘ, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ
[1] : Ας σημειωθεί πως η συνεργασία ανάμεσα στους δύο αυτούς ιστορικούς Δημάρχους είχε αναπτυχθεί με ειλικρίνεια και χωρίς να δημιουργηθούν εμπόδια από ιδεολογικές η άλλες πολιτικές διαφορές, κάτι που στην σημερινή πολιτική συγκυρία συναντάται όλο και πιο σπάνια.
[2] : Απόσπασμα από ρεπορτάζ για την Ημερίδα από το αρχείο του ypethe.gr :
[…Οι ομιλητές στην ημερίδα ήταν πραγματικά ξεχωριστοί. Εκτός της Κυβέρνησης (τότε την εκπροσωπούσε ο Νομάρχης Λάρισας κ. Βλασιάδης), τοποθετήσεις έκαναν οι Δήμαρχοι Τρικάλων (Κώστας Παπαστεργίου) και Καρδίτσας (Χ. Γιούτσικος).
Ο πρόεδρος του ΤΕΕ/Κ-ΔΘ κ. Λιβέρης και ο υδροενεργειακός μηχανικός Στέλιος Μαγειρίας αναφέρθηκαν στο υδατικό δυναμικό της Θεσσαλίας και στις δυνατότητες πολύπλευρης αξιοποίησής του (γεωργία, υδροηλεκτρική ενέργεια κ.λ.π.).
Οι χημικοί περιβαλλοντολόγοι Ζήσης Αργυρόπουλος και Απ. Καρκανιάς κάλυψαν το θέμα του οικοσυστήματος του Πηνειού, κυρίως από την περιβαλλοντική του σκοπιά.
Ο καθηγητής (τότε) του ΕΜΠ και μετέπειτα πρύτανης, διοικητής της ΔΕΗ και υφυπουργός ΥΠΕΧΩΔΕ κ. Θεμ. Ξανθόπουλος αναφέρθηκε στο θεσμικό πλαίσιο, στην ποιότητα υδάτων κα…].
[3] : Δες σχετική ανακοίνωση της ΕΔΥΘΕ (1/4/2024) :
[4] : Στα τέλη της δεκαετίας 1980 στον διαγωνισμό αυτό είχε υποβληθεί η προσφορά μίας μόνο κοινοπραξίας τεχνικών εταιριών (TAEURO), η οποία τελικά απορρίφθηκε με απόφαση της Βουλής στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και τα έργα Αχελώου προχώρησαν με νέες δημοπρασίες.
[5] : Την ίδια περίοδο, εμείς που υπογράφουμε, είχαμε αρχίσει να προβληματιζόμαστε για την δημιουργία ενός ιστοτόπου με αντικείμενο το Περιβάλλον και το Υδατικό ζήτημα. Την σκέψη μας εμπιστευτήκαμε στον Δημήτρη, γιο του Κ. Παπαστεργίου, ο οποίος είχε ήδη εκλεγεί Δήμαρχος Τρικάλων και ο οποίος με ενθουσιασμό δέχθηκε να μας βοηθήσει. Με την δική του συνδρομή και οικονομική στήριξη δημιουργήθηκε ο ιστότοπος ypethe.gr καθώς και η ψηφιακή βιβλιοθήκη του, που σήμερα περιέχει ποικίλη θεματολογία και μεγάλο όγκο πληροφοριών για υδατικά, περιβαλλοντικά κ.α ζητήματα.
Μετά την δημιουργία του ιστοτόπου (του οποίου έως σήμερα παραμένουμε διαχειριστές) η ΠΕΔ Θεσσαλίας ανέλαβε την φιλοξενία του, συνεχίζοντας την αρχική προσπάθεια.
Σήμερα πλέον και εμείς (μιας και τα χρόνια περνάνε…..) αναζητούμε λύση για την συνέχιση της διαχείρισης του ιστοτόπου και της βιβλιοθήκης του, καθώς και στήριξη για την ψηφιοποίηση και διατήρηση του «συλλογικού» μας αρχείου, στο οποίο σημειωτέο ήδη προστέθηκαν και τα αρχεία άλλων παραγόντων (πλην του Κώστα Παπαστεργίου) που είχαν ενασχόληση με τα θέματα αυτά.
