Ο Καθηγητής Μάριος Παπαευσταθίου για τους Κινδύνους και τις Ευκαιρίες της Τεχνητής Νοημοσύνης στην Ψυχή των Νέων και την Ανάγκη Ανθρώπινης Επαφής
Στην τηλεοπτική εκπομπή του σταθμού ΔΕΛΤΑ της Θράκης (Αλεξανδρούπολης), ο Τρικαλινός Καθηγητής Οικονομίας και Νέων Τεχνολογιών, Μάριος Παπαευσταθίου, μίλησε με την δημοσιογράφο Ελένη Μαρία Γαλανάκη για ένα περιστατικό που συγκλονίζει την κοινή γνώμη: την αυτοκτονία ενός 14 χρόνου εφήβου στην Αμερική, μετά από συναισθηματική εμπλοκή με έναν χαρακτήρα AI chatbot. Το τραγικό αυτό συμβάν αναδεικνύει τις πολυεπίπεδες προκλήσεις της τεχνητής νοημοσύνης, ενός εργαλείου που όσο υπόσχεται, άλλο τόσο εγκυμονεί κινδύνους, ειδικά για τους ευάλωτους νέους.
«Το διαδίκτυο και τα social media υπήρξαν κάποτε συναρπαστικές καινοτομίες, όπως σήμερα η τεχνητή νοημοσύνη», σχολίασε ο Καθηγητής Παπαευσταθίου Μάριος, επισημαίνοντας, ωστόσο, πως τα σημερινά τεχνολογικά επιτεύγματα έχουν ευρύτερη ισχύ και επηρεάζουν βαθύτερα την ψυχολογία των ανθρώπων. Όπως παλαιότερα, η τεχνολογία λειτούργησε ως εργαλείο που χρησιμοποιήθηκε για ποικίλους σκοπούς—από την κατασκευή μέχρι τη βία, έτσι και σήμερα η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να αξιοποιηθεί προς όφελος του ανθρώπου αλλά και το αντίθετο.
Η Αποξένωση Πίσω από την Ψηφιακή Σύνδεση
Η περίπτωση του νεαρού εφήβου φωτίζει μια ευρύτερη τάση των καιρών μας, όπου οι νέοι αναζητούν υποστήριξη και συντροφικότητα από ψηφιακές σχέσεις. Σε περιπτώσεις συναισθηματικής ανάγκης, οι νέοι καταφεύγουν στην ασφάλεια μιας προσομοιωμένης συντροφιάς, βρίσκοντας «κατανόηση» και «επικοινωνία» σε πλατφόρμες AI. «Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να προσομοιώνει την ανθρώπινη επικοινωνία, αλλά δεν μπορεί να προσφέρει την αληθινή συναισθηματική επαφή», τόνισε ο Καθηγητής.
Ο κ. Παπαευσταθίου επεσήμανε ότι το περιστατικό αυτό υπογραμμίζει την ανάγκη για αληθινή ανθρώπινη επαφή. Τα chatbots είναι εργαλεία που μπορούν να προσφέρουν πληροφορίες και βοήθεια, αλλά δεν είναι ικανά να υποκαταστήσουν την πραγματική επικοινωνία, την ασφάλεια και την πραγματική υποστήριξη μιας σχέσης.
Ένα Τεχνολογικό Σταυροδρόμι με Ελπίδα και Προκλήσεις
Στη συζήτηση αναφέρθηκε επίσης στην ανάγκη για «εκπαίδευση μέσα από την εκπαίδευση». Οι νέες γενιές πρέπει να είναι εξοπλισμένες με δεξιότητες διαχείρισης πληροφοριών και να αναπτύσσουν κριτική σκέψη. Ο ίδιος, αναφερόμενος στην αρχή του Σωκράτη «Η αρχή της σοφίας είναι η αναζήτηση», κάλεσε τη νέα γενιά να αναζητήσει την ισορροπία ανάμεσα στον ψηφιακό και τον ανθρώπινο κόσμο.
Σχολιάζοντας τα ηθικά και κοινωνικά ζητήματα που προκύπτουν από τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, ο κ. Παπαευσταθίου επεσήμανε πως το μέλλον απαιτεί ορθή αξιοποίηση της τεχνολογίας και κατανόηση των περιορισμών της. «Ο ψηφιακός κόσμος εξελίσσεται ραγδαία, και οι νέοι θα πρέπει να ενισχυθούν με δεξιότητες και αντοχές, ώστε να αντιμετωπίσουν υγιώς τις αλλαγές αυτές», σημείωσε.
Η Δύναμη και οι Κίνδυνοι της Τεχνητής Νοημοσύνης
Η τεχνητή νοημοσύνη, όπως κάθε εργαλείο, είναι ουδέτερη—μπορεί να καταστεί όπλο, εργαλείο δημιουργίας, αλλά και πηγή προβλημάτων. «Η τεχνητή νοημοσύνη είναι η πέτρα. Ο οικοδόμος την χρησιμοποιεί για να χτίσει, ο αφηρημένος σκοντάφτει σε αυτήν, και ο βίαιος την εκτοξεύει ως όπλο», ανέφερε χαρακτηριστικά. Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να απλοποιήσει την εργασία, αλλά ενέχει τον κίνδυνο απώλειας δεξιοτήτων και αυτονομίας για τους ανθρώπους.
Οι Κοινωνικές Συνέπειες της Αυτοματοποίησης
Η αυτοματοποίηση φέρνει κινδύνους για την εργασία και την ανθρώπινη δεξιότητα. Σε μια εποχή όπου τα δεδομένα είναι ατελείωτα, η πληροφοριακή υπερφόρτωση απειλεί να υποκαταστήσει την ανθρώπινη νοημοσύνη και δημιουργικότητα με «εύκολες» απαντήσεις που αδυνατούν να καλύψουν τις πραγματικές, ανθρώπινες ανάγκες.
Ο Καθηγητής κ.Παπαευσταθίου τόνισε: «Οτιδήποτε σήμερα μπορεί να πλαστογραφηθεί, εκτός από την ανθρώπινη ευφυΐα, η οποία παραμένει η κατοικία της ευαισθησίας και της ηθικής».
Το Μήνυμα της Ελπίδας και της Σοφίας
Καταλήγοντας, ο Καθηγητής μίλησε για την ανάγκη ενίσχυσης των συναισθηματικών θεμελίων και της ψυχικής ανθεκτικότητας των νέων. «Η ελπίδα και η υπομονή είναι η σοφία του κόσμου σε δύο λέξεις», είπε, υπογραμμίζοντας ότι οι νέοι οφείλουν να εκπαιδευτούν στο πώς να ζουν την παρούσα στιγμή. «Η ζωή είναι σαν το πιάνο. Χρειάζεσαι όλα τα πλήκτρα για να παίξεις μουσική, τις καλές και τις δύσκολες στιγμές. Όπως είπε και ο Αϊνστάιν, πρέπει να διατηρούμε την ισορροπία μας, αλλά και να κινούμαστε μπροστά».
Με λόγια εμπνευσμένα από την αρχαία σοφία, κατέληξε ότι η ισορροπία ανάμεσα στην τεχνολογία και την ανθρώπινη επαφή είναι η πραγματική πρόκληση του σήμερα. Ο ψηφιακός κόσμος είναι αναπόφευκτος, αλλά η αληθινή πρόοδος βρίσκεται στην καλλιέργεια της αλληλεγγύης, της ενσυναίσθησης και της σοφίας που διακρίνει τον άνθρωπο από τις μηχανές.
Η εκπομπή και η συνέντευξη του Καθηγητή Μάριου Παπαευσταθίου από το κανάλι του https://www.youtube.com/@Marios_Papaefstathiou
στο παρακάτω λινκ:
https://youtu.be/Jk1z7EsO2Ns?si=Wmfl9_HF1tkb13r5
