Του Γεωργίου Παπασίμου
Πενήντα Χρόνια από τη Μεταπολίτευση, που υπήρξε ιστορικά η πλέον ομαλή περίοδος της σύγχρονης νεοελληνικής ιστορίας η χώρα πορεύεται σε ένα δύσβατο παρακμιακό δρόμο χωρίς να υπάρχει καμία σοβαρή αντίδραση ή κάποια εναλλακτική ελπίδα. Η πλήρης κυριαρχία και η αναπαραγωγή ενός υπονομευμένου κομματικού συστήματος, που κινείται μεταξύ της μετριοκρατίας, των χαμηλών προσδοκιών και της ατομικής ή συντεχνιακής εξυπηρέτησης, πλακώνει τα πάντα. Κανένα όραμα αναδημιουργίας, αυτογνωσίας και ισχυρού πλαισίου προστασίας του Ελληνισμού μέσα στις ρευστές παγκόσμιες ανακατατάξεις δεν φαίνεται στο προσκήνιο.
Θα περίμενε κανείς εύλογα ότι μετά την πτώση της επτάχρονης δικτατορίας το 1974, η επαναφορά στη δημοκρατική ομαλότητα και η πολιτική ριζοσπαστικοποίηση του λαού, θα αποτελούσαν την αφετηρία για τη μετάβαση της σύγχρονης Ελλάδος σε ένα άλλο ποιοτικό επίπεδο εξού και ο υπότιτλος «Θρυμματισμένες Ελπίδες». Πλην όμως ο εναγκαλισμός της κομματικής εξουσίας και του πολιτικού προσωπικού με την εξαρτημένη οικονομική ολιγαρχία αποτέλεσαν θανατηφόρο συνδυασμό. Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά τη Μεταπολίτευση οποιαδήποτε προσπάθεια αυτοδύναμης παραγωγικής δραστηριότητας στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα υπονομεύθηκε και ξεπουλήθηκε «αντί πινακίου φακής» από τους μεσίτες των ξένων συμφερόντων, δηλαδή την παρασιτική οικονομική ολιγαρχία. Η τελευταία θεωρούσε αφρόνως ότι ήταν προτιμότερο, αφού απέφερε περισσότερα και πιο εύκολα κέρδη για την ίδια και για τους ξένους «κηδεμόνες», να εισάγει τα βιομηχανικά προϊόντα και να εξάγει τα κέρδη της στην Ελβετία, από το να σχεδιάσει και να κατασκευάσει αυτά στην Ελλάδα θωρακίζοντας την οικονομία της. Χαρακτηριστική και όχι μόνη είναι η περίπτωση της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας που την έχουν οδηγήσει στην πλήρη ανυποληψία, κάτι που αποτελεί πλήρη αντίθεση με τα εθνικά συμφέροντα της χώρας. Η πολιτική εξουσία αντίστοιχα, αντί να ανατρέψει αυτή την κατάσταση μετατράπηκε σε «σάρκα εκ της σαρκός» της παρασιτικής ολιγαρχίας, πριμοδοτώντας έτσι με τις πολιτικές αυτές την καταστροφική πορεία της χώρας, διαλύοντας την οικονομία και το πολιτικό εποικοδόμημα και μολύνοντας συγχρόνως όλη την κοινωνία και τους ενδιάμεσους θεσμούς με την ιδεολογία της αρπαχτής και της ήσσονος προσπάθειας. Κυρίαρχο στοιχείο αυτής της περιόδου αποτέλεσαν οι τρομακτικές σπατάλες, οι μίζες, η διαφθορά και η σήψη, μεταξύ του κρατικοδίαιτου ιδιωτικού τομέα και του πολιτικού προσωπικού εξουσίας, αλλά και ο μεθοδευμένος υπερδανεισμός όλων των ελληνικών νοικοκυριών, για τη δημιουργία ψευδοευημερίας και ανοχής, που, πέραν της οικονομικής χρεωκοπίας, επέφερε συνθήκες πολιτικής «ομηρίας» και «μιθριδατισμού» στην κοινωνία.
Οι εθνικές φαντασιώσεις περί ισχυρής Ελλάδος και περί υπερήφανης ανεξάρτητης χώρας, περί κοινωνικού κράτους και κράτους δικαίου (παρά τις σοβαρές προσπάθειες που έγιναν ειδικά την περίοδο 1981-1985), που φρόντιζε το πολιτικό προσωπικό, κυρίως της Ύστερης Μεταπολίτευσης να διοχετεύει ως αναισθητικό σε όλη την κοινωνία, συνετρίβησαν με βίαιο τρόπο μετά τη βίαιη επιδείνωση της δημοσιονομικής και δανειακής κρίσης που εμφανίσθηκε με την παγκόσμια καπιταλιστική κρίση του 2008. Η Ελλάδα έκτοτε συνεχίζει αδιάκοπα το ταξίδι της προς τον «Αχέροντα». Με πλοηγό ένα κατεξοχήν ελλειμματικό και αμοραλιστικής φύσεως πολιτικό προσωπικό και μια υποτελή και εξαρτημένη οικονομική ολιγαρχία χωρίς εθνική συνείδηση, κατευθύνεται όχι σε κάποιο λιμάνι ασφαλείας, αλλά σε βαθιά και αχαρτογράφητα νερά. Κατ’ αναλογία μπορούμε να προσομοιάσουμε αυτή την πορεία με την τρομακτική περιπλάνηση του Οδυσσέα μεταξύ Κυκλώπων και Λαιστρυγόνων μετά την πτώση της Τροίας. Και ενώ αυτός είχε ως υπέρτατο στόχο του την επιστροφή στην Ιθάκη, κάτι που τον βοήθησε να αντιμετωπίζει τους κινδύνους και τις περιπέτειες που του επέβαλε ο Ποσειδώνας ως τιμωρία του, στην περίπτωση της χώρας μας έχουν απολεσθεί οι στόχοι. Και όταν ένα κράτος, ένας λαός δεν έχει στόχους, ελπίδα και όραμα για να αγωνιστεί γι’ αυτό, το μέλλον του διαγράφεται ζοφερό.
Αν η χρεωκοπία της Ελλάδος και η είσοδός της στα Μνημόνια το 2010 ήταν αποτέλεσμα αυτής της παρακμιακής πορείας ιδιαίτερα κατά την περίοδο της ύστερης Μεταπολίτευσης, η μνημονιακή κηδεμονία διόγκωσε και διεύρυνε αυτή τη «βλάβη», αφού όχι μόνο δεν προσέφερε λύσεις για την άρση των παραγόντων που τη βύθισαν, αλλά αντίθετα επεξέτεινε και διεύρυνε όλα εκείνα τα στοιχεία που οδηγούν την Ελλάδα στη σημερινή παρακμή της. Μετά τη δεκαετή μνημονιακή επιβολή και την αποδοχή των μεταμνημονιακών χρόνιων δεσμεύσεων, το αποτέλεσμα είναι η δημιουργία μιας πολυτραυματισμένης κοινωνία. Τίποτε δεν βελτιώθηκε στη δομή και τη λειτουργία της οικονομίας, ούτε καν έστω με βάση τους στόχους που διατείνονταν αυτοί που επέβαλαν τον νεοφιλελεύθερο μνημονιακό εξοντωτικό σχεδιασμό. Αντίθετα έχουμε οδηγηθεί σε ένα χαοτικό, διαλυτικό πλαίσιο: Από το θηριώδες γραφειοκρατικό τέρας, με «τόνους» μέτρων και νόμων που εργολαβικά ψήφισαν χωρίς γνώση και αιδώ οι φερόμενοι εκπρόσωποι του λαού, δημιουργώντας ένα εκτρωματικό καθεστώς πλήρους ανασφάλειας δικαίου, το οποίο πριμοδοτεί τον αυταρχισμό των πάσης φύσεως εξουσιών, μέχρι την πλήρη υποθήκευση και εκποίηση της δημόσιας περιουσίας με τη δημιουργία του τερατώδους Υπερταμείου των 99 ετών. Από την παραχώρηση συνολικά του τραπεζικού συστήματος σε ξένα επενδυτικά σχήματα χωρίς καμία χρηματοδότηση του ιδιωτικού και δημοσίου τομέα της οικονομίας, έως την πλήρη διάλυση της παραγωγικής βάσης της Ελλάδας, με τη συντριβή των μεσαίων στρωμάτων που αποτελούσαν και την οικονομική της ραχοκοκαλιά, λόγω του μεγάλου όγκου τους (εξαιτίας της φύσεως του μεταπρατικού καπιταλιστικού σχηματισμού), με την άγρια και υπερβολική υπερφορολόγησή τους, που συνεχίζεται αδιάκοπα ως σήμερα. Είναι χαρακτηριστικό ότι πέραν της μεγάλης ανεργίας, που έπληξε ιδιαίτερα τη νέα γενιά η οποία εγκατέλειψε μεταναστεύοντας, έχουμε οδηγηθεί σε «βαλκανοποίηση» στο επίπεδο των μισθών, αφού τα πάντα συμπιέστηκαν προκειμένου να πλησιάσουμε στον βαλκανικό μέσο όρο. Ακριβώς δηλαδή το αντίθετο από αυτό που ήταν κάποτε ζητούμενο, να αγγίξουμε τον ευρωπαϊκό μέσο όρο όταν μπαίναμε απροετοίμαστοι και αφελείς στη ζώνη του ευρώ. Πρόκειται για μια θλιβερή πορεία εθνικού «αυτομαστιγώματος» και «αυτοχειριακής θυσίας». Είναι αλήθεια ότι η χώρα μας στη σύγχρονη ιστορία της, από το 1830 και μετά, βρέθηκε πολλές φορές σε αντίστοιχες δύσκολες περιπτώσεις και χρεωκοπίες. Όμως κατάφερε να ορθοποδήσει. Η ιδιαιτερότητα της σημερινής κατάστασης που εμφανίζεται ως επικίνδυνος στροβιλισμός, είναι ότι οι πληγές και οι στρεβλώσεις αγγίζουν όλο το οικοδόμημα. Πρόκειται για ολιστική πολυοργανική ανεπάρκεια, αφού δεν είναι μόνο το πολιτικό προσωπικό που είναι κατώτερο των περιστάσεων, η οικονομική ολιγαρχία που απέχει παρασάγγας από το να χαρακτηρισθεί αστική τάξη δυτικού τύπου, ο δημόσιος τομέας και οι θεσμοί που εμφανίζουν διαλυτικά συμπτώματα, αλλά και η κοινωνία, στην οποία επιβλήθηκε το «δόγμα του σοκ», εμφανίζονται στοιχεία συλλογικής διάλυσης και υποταγής.
Οι προοπτικές είναι δυσοίωνες, αφού έως το 2060 το περιθώριο δημοσιονομικής επέκτασης που θα μπορούσε να συμβάλει στην ανάπτυξη της πραγματικής οικονομίας είναι ελάχιστο, λόγω των ψηφισθεισών ήδη ρυθμίσεων με τους δανειστές για 3,5% πρωτογενές πλεόνασμα έως το 2022 και 2,2% έως το 2060. Βρισκόμαστε ουσιαστικά στην ίδια περίπου κατάσταση του 2010, της καταστροφικής εισόδου στη μνημονιακή κηδεμονία, πλην όμως εν τω μεταξύ η χώρα έχασε το 25% του Α.Ε.Π., υποθήκευσε όλο τον δημόσιο πλούτο της για 99 χρόνια στο Υπερταμείο και διέλυσε την κοινωνική της ισορροπία και την παραγωγική της δυναμική. Έτσι σήμερα η Ελλάδα, όσον αφορά στην ουσιαστική χρηματοδοτική της ικανότητα, παρά τα φληναφήματα της κυβέρνησης της ΝΔ περί ανάπτυξης (τεράστιο δημόσιο χρέος, διευρυνόμενο έλλειμμα εμπορικών συναλλαγών, εκποίηση του εθνικού πλούτου σε παρασιτικά κυκλώματα) παραμένει στην ίδια περίπου κατάσταση με αυτήν που είχε όταν εισήλθε στη μνημονιακή περίοδο, δηλαδή είναι ένα κράτος ιδιότυπου «ponzi», κατά τη σχηματοποίηση των κρατών ως οικονομικών μονάδων στον σύγχρονο καπιταλισμό, από τον Aμερικανό οικονομολόγο Χίμαν Μίνσκι. Στην κοινωνία εξάλλου η κατάσταση είναι τραγική. Εξακόσιες χιλιάδες νέα «φωτεινά» ελληνικά μυαλά έχουν οριστικά μεταναστεύσει στις οικονομίες της Δύσης, ενώ στο εσωτερικό της χώρας έχει επωαστεί η νοοτροπία της «κοινωνικής επαιτείας» μέσω των παροχών ψίχουλων από το «παχύσαρκο» πελατειακό ελληνικό κράτος. Δημιουργείται έτσι ένα σύγχρονο «λούμπεν προλεταριάτο», για το οποίο ο Καρλ Μαρξ είχε αναφερθεί ιδιαίτερα επικριτικά, καθόσον αυτό μετατρέπεται σε σύμμαχο κάθε εξουσιαστικού μορφώματος και συντηρητικής οπισθοδρόμησης. Συναφές εκρηκτικό πρόβλημα, που απειλεί την ύπαρξη της ίδιας της χώρας, αποτελεί το δημογραφικό, αφού σε βάθος τριάντα χρόνων η μείωση του πληθυσμού θα αγγίξει οριακά σημεία επιβίωσής της. Αυτό που θα έπρεπε να είναι το πρώτο στην κυριολεξία σήμα κινδύνου για το πολιτικό προσωπικό και γύρω από αυτό να δημιουργηθεί ένα ισχυρό πρόγραμμα εθνικής παραγωγικής ανασυγκρότησης, απουσιάζει παντελώς από τον δημόσιο λόγο. Πρόκειται για αυτοκτονική «μυωπία», που συναντάται μόνο σε φθίνουσες κοινωνίες. Τέλος, στα εθνικά θέματα η κατάσταση γίνεται όλο και πιο επικίνδυνη. Οι μεγάλοι κίνδυνοι προέρχονται από την Τουρκία, όπου πλέον έχουν καταρρεύσει οι ψευδαισθήσεις και τα αφηγήματα της ντόπιας ελίτ των προηγούμενων δεκαετίων περί «εξημέρωσης του θηρίου» μέσω των ευρωπαϊκών θεσμών. Στη σημερινή εποχή των έντονων γεωπολιτικών σπασμών και της φθίνουσας αμερικανικής παγκόσμιας ηγεμονίας, η Τουρκία, αποδεσμευόμενη για διάφορους λόγους από τις δυτικές επιρροές μέσω του νεοθωμανικού επεκτατισμού, μετατρέπεται σε έναν επικίνδυνο γεωπολιτικό παίκτη με βασικό εν δυνάμει θύμα την Ελλάδα. Αλλά και με τις υπόλοιπες βαλκανικές χώρες τα πράγματα δεν είναι καλύτερα. Η Αλβανία λειτουργεί ως προτεκτοράτο της Τουρκίας, ενώ τα Σκόπια μετά την παράδοση του «μακεδονισμού» (γλώσσα, εθνότητα) αμφισβητούν και το μοναδικό θετικό σημείο της συμφωνίας των Πρεσπών, που ήταν η αλλαγή του ονόματος από σκέτο Μακεδονία.
Συμπερασματικά, πενήντα χρόνια μετά τη Μεταπολίτευση, όπου η Ελλάδα αρχικά πορεύθηκε με το καταναλωτικό πρότυπο ευημερίας με δανεικά και αφού πλην ελαχίστων εξαιρέσεων έχει ενσωματώσει το φοβικό σύνδρομο ως βασικό στοιχείο δράσης των πολιτικών ελίτ στα εθνικά θέματα και εν συνεχεία αφού οδηγηθήκαμε στο μνημονιακό οδοστρωτήρα που ανέτρεψε βιαίως το βιοτικό της επίπεδο και διέλυσε τις ψευδαισθήσεις περί ισχυρής χώρας, χωρίς καμία αυτογνωσία συνεχίζει τον ίδιο ολισθηρό δρόμο. Τόσο στην οικονομία όπου κυριαρχεί το παρασιτικό ληστρικό κεφάλαιο και η παρασιτική οικονομική ολιγαρχία χωρίς στοιχεία εθνικής συνείδησης, με συνέπεια να απέχει παρασάγγας από την νοηματοδότηση της δυτικής αστικής τάξης, όσο και στα μεγάλα εθνικά ζητήματα που είναι η προστασία των δικαιωμάτων του Ελληνισμού (Ελλάδα, Κύπρος) εν σχέσει με τις αυξανόμενες αναθεωρητικές τουρκικές επιδιώξεις και τους ανορθολογισμούς των εξαπτερύγων της στα Βαλκάνια.
Ο συνδυασμός της παρασιτικής οικονομικής ολιγαρχίας και του ελλιποβαρούς πολιτικού προσωπικού εξουσίας με βάση τη νοσηρή κομματοκρατία όπως εξελίχθηκε σταδιακά η λειτουργία των κομμάτων καθ’ όλη τη περίοδο της Μεταπολίτευσης αποτελεί τεράστιο βρόγχο και τροχοπέδη για την αναπνοή και την αναγέννηση της Ελλάδος.
Η έλλειψη ενός ολιστικού προγράμματος ανασυγκρότησης της χώρας με ενίσχυση της ενδογενούς παραγωγικής βάσης, την εξάπλωση μηχανισμών κοινωνικής δικαιοσύνης, αλλά και ελπίδας για τη ζωή των ασθενέστερων οικονομικά στρωμάτων και κυρίως της νέας γενιάς, που πολλαπλασιάζονται συνεχώς εξαιτίας της διεύρυνσης των κοινωνικών ανισοτήτων (σχεδόν τα 2/3 του πληθυσμού κινούνται σήμερα στα όρια ή κάτω από τα όρια της φτώχειας εξαιτίας και του πληθωρισμού απληστίας που φέρνει την Ελλάδα πρώτη στην Ε.Ε), η μη οριστική λύση της γάγγραινας του εσωτερικού δανεισμού (κόκκινα δάνεια, funds κλπ, που έχουν μετατρέψει ένα μεγάλο κοινωνικό τμήμα σε σύγχρονους πληβείους) και φυσικά η μη χάραξη εθνικής στρατηγικής για τα μείζονα εθνικά ζητήματα και τη θέση της χώρας στον υπό διαμόρφωση πολυπολικό κόσμο δεν αφορά μόνο την κυβέρνηση και το κόμμα της ΝΔ, που αναδεικνύονται σε ιδανικούς καρπαζοεισπράκτορες, αλλά εν πολλοίς όλο το πολιτικό φάσμα που κινείται εντός του στενού διαχειριστικού παρασιτικού πλαισίου και των επιμέρους κομματικών συμφερόντων.
Απουσιάζει δυστυχώς από τη χώρα στη σημερινή κρίσιμη εποχή η αναζήτηση και η διαμόρφωση ενός νέου συλλογικού ορίζοντα μέσα στον οποίο το σύνολο του Ελληνισμού θα πρέπει να ενεργοποιηθεί προκειμένου να τεθούν οι βάσεις για μια σύγχρονη Μεγάλη Ιδέα για τον ρόλο και τη θέση της Ελλάδος στον υπό διαμόρφωση πολυπολικό παγκόσμιο χώρο.
