Πώς έφτασε εδώ – Τί δείχνει πρόσφατη έρευνα
Αύξηση των πληθυσμών του ηλιόψαρου (Lepomis gibbosus), ξενικού είδους που έρχεται από τη Βόρεια Αμερική, καταγράφεται τα τελευταία χρόνια σε λίμνες της δυτικής και κεντρικής Μακεδονίας.
Τέσσερα στα δέκα ψάρια ορισμένων λιμνών της Φλώρινας είναι ηλιόψαρα, έδειξε πρόσφατη έρευνα, γεγονός που δημιουργεί ανησυχία για το μέλλον των ενδημικών ειδών.
Σύμφωνα με τον ιχθυολόγο Θανάση Βαρβέρη, το ξενόφερτο είδος εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 1994, στη λίμνη Κερκίνη, στη Βόλβη και την τεχνητή λίμνη του Αώου. Λίγο αργότερα βρέθηκε στη λίμνη της Καστοριάς, στην τεχνητή λίμνη Πολυφύτου, στις δύο λίμνες των Πρεσπών, στη Βεγορίτιδα και στις μικρότερες λίμνες Ζάζαρη, Χειμαδίτιδα και Πετρών.
Όπως εξήγησε ο κ. Βαρβέρης στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ηλιόψαρο «ανταγωνίζεται τα ενδημικά είδη των λιμνών κυρίως μέσω της κατανάλωσης των αβγών τους κατά την αναπαραγωγική περίοδο».
Από την ιχθυοπανίδα των λιμνών δεν υπάρχει θηρευτής που θα μπορούσε να το απειλήσει εκτός από τον γουλιανό, που όμως ζει σε βαθύτερα σημεία των λιμνών, ενώ το ηλιόψαρο ζει στην επιφάνεια.
Ο κ. Βαρβέρης ανέφερε ότι «αντίστοιχα προβλήματα -και ίσως σε μεγαλύτερο βαθμό, αντιμετωπίζουν πολλές λίμνες και ποτάμια της Ευρώπης».
Πρόσθεσε δε ότι «το συγκεκριμένο είδος φαίνεται να προσαρμόζεται και να επιβιώνει ακόμα και σε λίμνες αλπικού τύπου, που οι συνθήκες δεν το ευνοούν». Πώς τα καταφέρνει; Παρουσιάζει μικρότερο μέγεθος ανάπτυξης από 12 έως 18 cm αντί για 30 cm αλλά και μικρότερο κύκλο ζωής δύο ετών από το συνηθισμένο των έξι ετών.
Λαθρεπιβάτης
Πώς έφτασε όμως το συγκεκριμένο ψάρι στα ελληνικά ύδατα; Ο κ. Βαρβέρης αναφέρει ότι η εξάπλωσή του έγινε με δύο τρόπους: από τον εμπλουτισμό των λιμνών, όπου ανάμεσα στα ενδημικά είδη υπήρχαν και κάποια ηλιόψαρα και από τη μεταφορά των διχτυών από λίμνη σε λίμνη, όπου κάποια από τα αβγά των ηλιόψαρων κατάφεραν και επέζησαν.
Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η ραγδαία ανάπτυξη του πληθυσμού του; Ο κ. Βαρβέρης σημειώνει ότι «η μοναδική λύση είναι η αλίευσή του από τους ψαράδες και η ένταξή του στην αλυσίδα διατροφικής αξίας των λιμνίσιων ψαριών».
Σύμφωνα με προγνωστικά μοντέλα, η κλιματική αλλαγή, σε συνδυασμό με την αύξηση της θερμοκρασίας του νερού των λιμνών, αναμένεται να δημιουργήσει συνθήκες που έως το 2050 θα οδηγήσουν σε σημαντική επέκταση των ζωνών παρουσίας του συγκεκριμένου είδους και ταυτόχρονα στην αύξηση του κύκλου ζωής του από τα δύο στα έξι έτη.
Το παράρτημα Δυτ. Μακεδονίας του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου, στο πλαίσιο της διαβούλευσης σχετικά με την ΚΥΑ «Εθνικός Κατάλογος Χωροκατακτητικών Ξενικών Ειδών (ΧΞΕ)», με επιστολή στη Δ/νση Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος & Βιοποικιλότητας του Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, αφού παραθέτει τα στοιχεία της έρευνας, ζητά να συμπεριληφθεί στη λίστα των ιχθύων εσωτερικών υδάτων το συγκεκριμένο είδος με την ένδειξη κατηγορίας κινδύνου «μεσαία».
