Πώς τοποθετήθηκαν αναφορικά με το θέμα, οι εκπρόσωποι των κομμάτων
Απορρίφθηκε από την πλειοψηφία (ΝΔ) η ένσταση αντισυνταγματικότητας που κατέθεσε ο ΣΥΡΙΖΑ και η Νέα Αριστερά για τα άρθρα 3 ως 13 του νομοσχεδίου που αφορούν την “Σύσταση και λειτουργία Οργανισμού Διαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας Α.Ε” του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για “Ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση των πολυεπίπεδων επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στους τομείς: α) της διαχείρισης υδάτων, β) της διαχείρισης και προστασίας των δασών, γ) της αστικής ανθεκτικότητας και πολιτικής, δ) της καταπολέμησης της αυθαίρετης δόμησης, ε) της ενεργειακής ασφάλειας” που συζητείται στην Ολομέλεια.
“Υπέρ” της αντισυνταγματικότητας των σχετικών διατάξεων που αφορούν τη σύσταση και λειτουργία του ΟΔΥΘ ΑΕ ψήφισαν τα κόμματα της αντιπολίτευσης.
Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θεόδωρος Σκυλακάκης απέρριψε τις αντισυνταγματικές αιτιάσεις της αντιπολίτευσης, λέγοντας ότι αυτές “είναι σουρεαλιστικές” καθώς “γίνεται μια συζήτηση από δύο κόμματα, ΣΥΡΙΖΑ και Νέα Αριστερά, που έχουν ως βάση τις δύο αποφάσεις του ΣτΕ για την ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ που αφορούν νόμο που έφερε και ψήφισε ο ΣΥΡΙΖΑ το 2016”. Επισήμανε ότι οι δύο αποφάσεις αυτές του ΣτΕ αναφέρουν σε ένα τμήμα τους ότι “η παροχή ύδρευσης και αποχέτευσης στις περιοχές πρωτευούσης και Θεσσαλονίκης δεν συνιστά δραστηριότητα αναπόσπαστη από τον πυρήνα της κρατικής εξουσίας”. Ο υπουργός υπογράμμισε ότι το ΔΣ της ΟΔΥΘ ΑΕ ελέγχεται από το δημόσιο και την τοπική αυτοδιοίκηση, ακολουθεί τους κανόνες του δημόσιου λογιστικού και για τις προσλήψεις, θα υπάγεται στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα το στρατηγικό του σχέδιο, τα ετήσια σχέδια δράσης του θα εγκρίνονται από την Κυβέρνηση και τους υπουργούς και διερωτήθηκε: “Με όλα αυτά, υποστηρίζετε ότι ο φορέας αυτός δεν έχει την εποπτεία και τον έλεγχο του δημοσίου;”.
Ειδικά για τα σχέδια διαχείρισης λεκανών απορροής και τα σχέδια διαχείρισης κινδύνου πλημμύρας που θα κάνει ο ΟΔΥΘ ΑΕ, ο υπουργός είπε ότι αυτά όλα εγκρίνονται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, συνεπώς δεν ισχύει το επιχείρημα ότι πλήττεται ο πυρήνας του Κράτους. Αναφερόμενος στα άρθρα του νομοσχεδίου για τον σκοπό του ΟΔΥΘ ΑΕ πουθενά δεν αναγράφεται ότι ο σκοπός του είναι το κέρδος. Επισήμανε πως το ΣτΕ έχει κρίνει ότι είναι συνταγματικό η ΕΥΔΑΠ και η ΕΥΑΘ να έχουν σκοπό το κέρδος, και πρόσθεσε πως επί διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ άλλωστε, παρέμειναν εισηγμένες στο Χρηματιστήριο με σκοπό το κέρδος.
Ο κ. Σκυλακάκης είπε ότι σε μια εποχή κλιματικής κρίσης δεν είναι σωστό να λέγονται πράγματα μόνο και μόνο για να υπηρετηθούν κομματικές σκοπιμότητες. Παρατήρησε ότι στο αίτημα αντισυνταγματικότητας που κατέθεσε η Νέα Αριστερά δεν αναγράφονται ποιες είναι οι συνταγματικές εκείνες διατάξεις που υποστηρίζει ότι το νομοσχέδιο είναι σε αντίθεση, επισημαίνοντας ότι “ο σεβασμός στις διαδικασίες είναι ουσιαστική έννοια, δεν είναι τυπική”.
Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ Νίκος Παππάς, καταθέτοντας την ένσταση αντισυνταγματικότητας για τη σύσταση και λειτουργία του ΟΔΥΘ ΑΕ, υποστήριξε ότι αυτά παραβιάζουν το άρθρο 2 παρ.1 και άρθρο 5 παρ. 1 του Συντάγματος που αντίστοιχα θεσπίζουν τις “πρωταρχικές υποχρεώσεις της πολιτείας” και την “ανάπτυξη της ελευθερίας της προσωπικότητας και της συμμετοχής στην οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας”. Ο κ. Παππάς ανέφερε ότι, στο συνταγματικό αυτό πλαίσιο, “το ΣτΕ έχει εκδόσει αλλεπάλληλες αποφάσεις, κάνοντας καθαρό όχι μόνο ότι η διαχείριση των υδάτων πρέπει να ανήκει αποκλειστικά στο Κράτος, αλλά και αν υπάρχει κρατικός φορές ο οποίος έχει άλλους σκοπούς από την επαρκή παροχή ποιότητας και ποσότητας πόσιμου νερού στον πληθυσμό αυτό αντίκειται στο Σύνταγμα, διότι το νερό είναι ένα ζωτικής σημασίας αγαθό”.
Ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Βασίλης Κόκκαλης, προβάλλοντας την ένσταση αντισυνταγματικότητας είπε ότι “η κυβέρνηση προτείνει τη σύσταση ενός Οργανισμού Διαχείρισης Υδάτων της Θεσσαλίας με τη μορφή Ανωνύμου Εταιρείας, με αρχές ιδιωτικής οικονομίας”, με σκοπό την εκπόνηση διαχειριστικών σχεδίων για τα ύδατα, κινδύνου πλημμύρας και των λεκανών απορροής, με τη δυνατότητα προγραμματικών συμφωνιών με ΟΤΑ αλλά και διάφορους φορείς. Ο βουλευτής υποστήριξε ότι τα έννομα αγαθά που συνταγματικά προστατεύονται είναι το νερό αλλά και τα δικαιώματα της προστασίας της ζωής, της Υγείας, της Ασφάλειας και της Περιουσίας των Πολιτών αλλά είπε πως “η κυβέρνηση παραδίδει το δικαίωμα στην προστασία όλων των προηγούμενων δικαιωμάτων αλλά και του νερού σε μια Ανώνυμη Εταιρεία και χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα σχέδια διαχείρισης κινδύνου πλημμύρας που φιλοδοξούν να προστατεύσουν τον πολίτη και την περιουσία του. Και αυτή η προστασία θα πρέπει να είναι στον στενό πυρήνα του Κράτους, και η ίδρυση του ΟΔΥΘ ΑΕ είναι παράνομη”. Ο κ. Κόκκαλης, παράλληλα, επικαλέστηκε τις αποφάσεις 190/2022 και 191/2022 της Ολομέλειας του ΣτΕ που έκρινε αντίστοιχα ως αντισυνταγματική τη μεταβίβαση μετοχικού κεφαλαίου της ΕΥΔΑΠ ΑΕ και της ΕΥΑΘ ΑΕ στην Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας (ΕΕΣΥΠ ΑΕ) με τον Νόμο 4389/2016, επισημαίνοντας ότι το ΣτΕ στις αποφάσεις αυτές θέτει όχι μόνο οι Οργανισμοί Διαχείρισης Υδάτων να ανήκουν στο δημόσιο αλλά συμπλεκτικά να έχουν “και αποφασιστικές αρμοδιότητες” και όχι αυτά να γίνονται από μια ΑΕ.
Ο βουλευτής της Νέας Αριστεράς Δημήτρης Τζανακόπουλος, από την δική του πλευρά, υποστήριξε την ένσταση αντισυνταγματικότητας που κατέθεσε η κοινοβουλευτική του ομάδα λέγοντας ότι “οι δύο κεντρικές ενστάσεις που έχουμε είναι για τις διατάξεις που αφορούν τις αρμοδιότητες του ΟΔΥΘ ΑΕ που αφορούν τα εγγειοβελτιωτικά έργα και τα αντιπλημμυρικά έργα και είναι σε αντίθεση του Συντάγματος”. Ο βουλευτής υποστήριξε ότι “οι αποφάσεις του ΣτΕ έχουν κρίνει ότι η ανάθεση δραστηριοτήτων που ανήκουν στον στενό πυρήνα του Κράτους -δηλαδή η ασφάλεια, η δημόσια τάξη, η δικαιοσύνη, η εθνική άμυνα- δεν μπορούν παρά να ασκούνται άμεσα από το Κράτος, δηλαδή από τη στενή διοίκηση, που δεν μπορεί να παραχωρείται ή να ορίζεται πως το έργο της θα εκτελείται από όργανα που βρίσκονται υπό την απλή εποπτεία του Κράτους και του αρμοδίου Υπουργού” και πρόσθεσε ότι η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και όσα σχετίζονται με αυτήν που έχουν να κάνουν με την ασφάλεια δεν είναι μία ακόμη δραστηριότητα ανάμεσα στις άλλες πλέον υπό το φως των εξελίξεων της κρίσης και των επιπτώσεών τους, ανήκουν αποκλειστικά και μόνο στον στενό πυρήνα του Κράτους και συνεπώς δεν μπορούν να ανατίθενται σε οργανισμούς που είναι υπό την εποπτεία απλά του Κράτους”. Επικουρικά, ο κ. Τζανακόπουλος είπε ότι με τα σχετικά άρθρα του νομοσχεδίου “μεταφέρονται αρμοδιότητες από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση προς μια ΑΕ και αυτό είναι συζητήσιμο για κατά πόσο είναι συνταγματικό και μπορεί να γίνει βάσει του 102 άρθρου του Συντάγματος”, όταν τα εγγειοβελτιωτικά και αντιπλημμυρικά έργα ανήκουν στην Περιφέρεια.
Ο βουλευτής της ΝΔ Θάνος Πλεύρης απέρριψε τις ενστάσεις της αντισυνταγματικότητας, σημειώνοντας ότι η Έκθεση της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής στη γνωμοδότησή της (σελ. 17- 19) σε μεγάλο βαθμό απαντά στις ενστάσεις που έχουν τεθεί. Απαντώντας στην επιχειρηματολογία του ΣΥΡΙΖΑ, που υποστήριξε πως “η διαχείριση των υδάτων πρέπει να ανήκει στον στενό πυρήνα του Κράτους”, λέγοντας πως η συνταγματική πρόνοια αφορά “την έκφραση κυριαρχίας και υπό αυτή την έννοια δεν μπορεί να παραχωρηθεί σε οποιοδήποτε πρόσωπο εάν δεν είναι ΝΠΔΔ”, για αυτό άλλωστε και έχουμε και υφιστάμενους οργανισμούς διαχείρισης υδάτων με την μορφή ΑΕ όπως είναι η ΕΥΑΘ ΑΕ. Για τις αποφάσεις του ΣτΕ σχετικά με το αν ανήκει στον στενό πυρήνα του Κράτους, ο βουλευτής της ΝΔ είπε ότι “το ΣτΕ έχει λύσει αυτό το θέμα, κρίνοντας ότι οι παράγοντες έκφρασης της κυριαρχίας του Κράτους είναι η άμυνα, η δημόσια τάξη και η δικαιοσύνη και αυτά είναι που δεν μπορούν να ανατεθούν σε άλλα νομικά πρόσωπα πλην δημοσίου δικαίου. Αντιθέτως, η νομολογία έχει αποδεχθεί ότι η διαχείριση αγαθών με κοινωνικό πρόσωπο, όπου ρητώς αναφέρεται και η ύδρευση, μπορούν να ανατεθούν σε άλλα νομικά σχήματα πέρα του δημοσίου δικαίου (αποφ. ΣτΕ 191/2022) εάν πληρούνται δύο προϋποθέσεις, ότι το ελληνικό δημόσιο ασκεί εποπτεία επί αυτού του νομικού προσώπου αλλά έχει και τη μετοχική σύνθεση. Στην περίπτωση του ΟΔΥΘ ΑΕ, κατά 100% μέτοχος είναι το δημόσιο και αφετέρου ασκεί εποπτεία το Υπουργείο”, αυτά άλλωστε επισημαίνονται και στην έκθεση της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής.
Οι κοινοβουλευτικοί εκπρόσωποι των υπολοίπων κομμάτων της αντιπολίτευσης υποστήριξαν τις ενστάσεις αντισυνταγματικότητας και ζήτησαν την απόσυρση των διατάξεων αυτών.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
