Το πράσινο φως για την «στοχευμένη» αναθεώρηση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) έδωσαν σήμερα οι εκπρόσωποι των κρατών μελών στην Ειδική Επιτροπή Γεωργίας, εγκρίνοντας τις αλλαγές, που πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, υπό την πίεση των αγροτικών κινητοποιήσεων.
Με την αναθεώρηση της ΚΑΠ επιχειρείται να αντιμετωπιστούν προβλήματα που προέκυψαν, για παράδειγμα, με την εφαρμογή των στρατηγικών σχεδίων της ΚΑΠ, ενώ στοχεύει στην απλούστευση των διαδικασιών και τη μείωση της γραφειοκρατίας, αλλά και στην παροχή μεγαλύτερης ευελιξίας για τη συμμόρφωση με ορισμένες περιβαλλοντικές προϋποθέσεις. Ταυτόχρονα η αναθεώρηση αφορά και τον κανονισμό για τη χρηματοδότηση, τη διαχείριση και την παρακολούθηση της κοινής αγροτικής πολιτικής (ο λεγόμενος «οριζόντιος κανονισμός»).
Οι χώρες της ΕΕ μπορούν πλέον να τροποποιούν τα στρατηγικά τους σχέδια για την ΚΑΠ δύο φορές το χρόνο σε μόνιμη βάση.
Ταυτόχρονα, το κείμενο επιτυγχάνει μια προσεκτική ισορροπία μεταξύ της ανάγκης να διατηρηθεί το υψηλό επίπεδο φιλοδοξιών για το περιβάλλον και το κλίμα στην τρέχουσα ΚΑΠ και να διασφαλιστεί ότι οι ανησυχίες των αγροτών λαμβάνονται υπόψη.
Οι αλλαγές
Αλλαγές στα πρότυπα για τις καλές γεωργικές και περιβαλλοντικές πρακτικές (ΚΓΠΚ) που πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ενέκρινε σήμερα η Ειδική Επιτροπή Γεωργίας.
Οι ΚΓΠΚ είναι ένα σύνολο εννέα προτύπων επωφελών για το περιβάλλον και το κλίμα και ισχύουν για τους αγρότες, οι οποίοι λαμβάνουν στήριξη στο πλαίσιο της ΚΑΠ. Τα πρότυπα αυτά αναφέρονται επίσης ως όροι, δεδομένης της σύνδεσης μεταξύ της τήρησης αυτών των απαιτήσεων και της στήριξης που παρέχεται στους αγρότες.
Μια από τις κύριες αλλαγές είναι ότι εισάγεται μια γενική διάταξη που επιτρέπει στα κράτη μέλη να χορηγούν προσωρινές και στοχευμένες παρεκκλίσεις από ορισμένες απαιτήσεις αιρεσιμότητας σε περίπτωση απρόβλεπτων κλιματικών συνθηκών, που εμποδίζουν τους αγρότες να τις τηρήσουν. Μία φορά ετησίως, τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενημερώνουν την Επιτροπή για τις εν λόγω παρεκκλίσεις.
Οι ειδικές εξαιρέσεις
Επιπλέον, εισάγονται ειδικές εξαιρέσεις από ορισμένα πρότυπα ΚΓΠΚ, όπως:
- για την ΚΓΠΚ 6 για την κάλυψη του εδάφους κατά τις ευαίσθητες περιόδους: τα κράτη μέλη θα έχουν μεγαλύτερη ευελιξία να αποφασίσουν ποια εδάφη θα προστατεύσουν και σε ποια εποχή, με βάση τις εθνικές και περιφερειακές ιδιαιτερότητες
- για την ΚΓΠΚ 7 για την αμειψισπορά: η αμειψισπορά θα παραμείνει η κύρια πρακτική, αλλά τα κράτη μέλη θα μπορούν να χρησιμοποιούν τη διαφοροποίηση των καλλιεργειών ως εναλλακτική. Αυτό είναι λιγότερο απαιτητικό για τους αγρότες, ειδικά σε περιοχές, που υπόκεινται σε ξηρασία ή υψηλές βροχοπτώσεις
- για την ΚΓΠΚ 8: οι αγρότες θα είναι υποχρεωμένοι μόνο να διατηρήσουν τα υπάρχοντα χαρακτηριστικά του τοπίου και στο εξής θα ενθαρρύνονται, σε εθελοντική βάση, να διατηρούν τη γη σε αγρανάπαυση ή να δημιουργούν νέα χαρακτηριστικά τοπίου μέσω οικολογικών συστημάτων.
Η εγκεκριμένη αναθεώρηση εξαιρεί επίσης τις μικρές εκμεταλλεύσεις έκτασης κάτω των 10 εκταρίων από ελέγχους και κυρώσεις που σχετίζονται με τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις όρων βάσει της ΚΑΠ.
Δεδομένου ότι αυτό αφορά το 65% των δικαιούχων της ΚΑΠ, αλλά αντιπροσωπεύει μόνο το 10% περίπου της γεωργικής γης, θα μειώσει σημαντικά τον διοικητικό φόρτο που σχετίζεται με τους ελέγχους τόσο για τους αγρότες όσο και για τις εθνικές διοικήσεις, διατηρώντας παράλληλα τους περιβαλλοντικούς στόχους.
Τροποποίηση δύο φορές το χρόνο
Σύμφωνα με τα προηγούμενα αιτήματα των κρατών μελών, η αναθεώρηση θα διασφαλίσει ότι οι χώρες της ΕΕ μπορούν πλέον να τροποποιούν τα στρατηγικά τους σχέδια για την ΚΑΠ δύο φορές το χρόνο σε μόνιμη βάση, σε αντίθεση με μία φορά, όπως ισχύει σήμερα.
Αυτό θα παράσχει στα κράτη μέλη μεγαλύτερη ευελιξία για την αντιμετώπιση των μεταβαλλόμενων συνθηκών. Επιπλέον, θα εξακολουθεί να είναι δυνατή η υποβολή τριών επιπλέον αιτημάτων για αλλαγές σε όλη την προγραμματική περίοδο.
Τι ακολουθεί
Ο πρόεδρος της Ειδικής Επιτροπής Γεωργίας θα στείλει τώρα την επιστολή προσφοράς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Η Επιτροπή Γεωργίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αποφάσισε να χρησιμοποιήσει την επείγουσα διαδικασία για την πρόταση αυτή. Η θέση του Κοινοβουλίου σε πρώτη ανάγνωση αναμένεται να εγκριθεί στην ολομέλειά του στις 22-25 Απριλίου 2024.
Στη συνέχεια, ο κανονισμός θα εγκριθεί επίσημα από το Συμβούλιο, θα υπογραφεί από τους εκπροσώπους του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και θα δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα. Εάν όλα πάνε όπως έχει προγραμματιστεί, ο κανονισμός θα τεθεί σε ισχύ μέχρι το τέλος της τρέχουσας άνοιξης.
Δεδομένου του εξαιρετικά σύντομου χρόνου μεταξύ της έγκρισης της πρότασης από την Επιτροπή (15 Μαρτίου 2024) και της προβλεπόμενης έναρξης ισχύος της, αυτό δείχνει τη δέσμευση των τριών θεσμικών οργάνων να αντιμετωπίσουν γρήγορα την τρέχουσα κατάσταση των ευρωπαίων αγροτών.
