Γράφουν οι Κώστας Γκούμας – Τάσος Μπαρμπούτης
Άναψε για τα καλά και πάλι η συζήτηση για τα έργα Αχελώου.
Την περίοδο αυτή, στα υπό αναθεώρηση Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών (ΣΔΛΑΠ) των Υδατικών Διαμερισμάτων (ΥΔ) της Θεσσαλίας αλλά και της Δυτικής Στερεάς Ελλάδας, προτείνεται η ολοκλήρωση των έργων μεταφοράς νερού από τον Άνω Αχελώο προς το ΥΔ Θεσσαλίας, γνωστά στην κοινή γνώμη ως έργα «Εκτροπής Αχελώου».
Με την υλοποίηση των έργων αναμένεται η αξιοποίηση αποθεμάτων νερού ύψους 250 εκατ. κ. μ. ετησίως, δηλαδή κάτι λιγότερο από το 6% της συνολικής μέσης ετησίας παροχής του ποταμού Αχελώου (4,3 δισεκατομμύρια κ. μ. νερού).
Οι προτάσεις αυτές των ΣΔΛΑΠ για τα δυο όμορα ΥΔ προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις από τους γείτονες μας στην Αιτωλοακαρνανία, οι οποίοι έθεσαν «βέτο» και απειλούν με «εμφύλιο πόλεμο» την κυβέρνηση εάν εγκρίνει οριστικά τα υπό διαβούλευση Σχέδια.
Υπενθυμίζουμε πως τα έργα αυτά βρίσκονται σε σημαντικό βαθμό εκτέλεσης του φυσικού τους αντικειμένου (65% στο φράγμα Συκιάς και 85% στην πλήρως διανοιγμένη σήραγγα μεταφοράς μήκους 17,4 χιλιομέτρων !) και πως έχουν διατεθεί για αυτά από δημόσιες επενδύσεις περίπου 500 εκατ. ευρώ σε σημερινές αξίες.
Με την αδειοδότηση των έργων το 1995, ως ανώτερο όριο μεταφοράς υδάτων από τον Αχελώο προς το ΥΔΘ είχαν τεθεί τα 600 εκατ. κ. μ. νερού ετησίως.
Τα έργα εκτελέστηκαν έως το 2010, οπότε διακόπηκε η πορεία ολοκλήρωσης τους, καθώς το ΣτΕ, ενόψει της τελικής του απόφασης σε προσφυγή που είχε υποβληθεί κατά της ολοκλήρωσης των έργων.
Τότε το Δικαστήριο αποφάσισε την προσωρινή αναστολή των εργασιών του φράγματος Συκιάς.
Αντίθετα στο έργο της σήραγγας μεταφοράς νερού το 2011 το ίδιο δικαστήριο ανακάλεσε παλαιότερη απόφαση του για αναστολή των εργασιών και αποδέχθηκε πως, ειδικά η σήραγγα, πρέπει να ολοκληρωθεί (εσωτερική επένδυση και θυροφράγματα) προς «αποτροπή της πλήρους απαξίωσης του τεχνικού έργου ….(και)…καταστάσεων μη επανορθώσιμων», όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην σχετική απόφαση του ΣτΕ.
Δυστυχώς όμως οι ηγέτες της Θεσσαλίας (Περιφερειάρχης, Δήμαρχοι, βουλευτές) σχεδόν ποτέ δεν προβάλαν επίμονα ως αίτημα και δεν πίεσαν αναλόγως ώστε να εφαρμοστεί η απόφαση αυτή και να ολοκληρωθούν οι εργασίες στην σήραγγα που κινδυνεύει να καταρρεύσει.
Οι δε κυβερνήσεις που ακολούθησαν, στα λόγια «ξεχείλιζαν» από σεβασμό στις αποφάσεις της Δικαιοσύνης, στην πράξη όμως έγραψαν στα παλιά τους τα παπούτσια και την απόφαση του ΣτΕ, και τους κινδύνους κατάρρευσης του εγκαταλειμμένου έργου.
Και για να κλείσουμε με το σύντομο αυτό ιστορικό των έργων Αχελώου, το 2014 το ΣτΕ ακύρωσε την περιβαλλοντική αδειοδότηση των «έργων εκτροπής» για όριο ετήσιας μεταφοράς 600 εκατ. κ. μ. νερού, επειδή (μεταξύ άλλων) έκρινε πως οι στόχος των έργων θα μπορούσε να επιτευχθεί με «καλύτερη περιβαλλοντική επιλογή» !
Λίγους μήνες αργότερα η κυβέρνηση Σαμαρά, ανταποκρινόμενη στην απόφαση του ΣτΕ, μείωσε μέσω του ΣΔΛΑΠ τον όγκο μεταφοράς νερού στα 250 εκατ. κ. μ. ετησίως, παρακάμπτοντας ουσιαστικά την ακυρωτική απόφαση του Δικαστηρίου.
Έκτοτε, με τις κυβερνήσεις Τσίπρα και Μητσοτάκη, η κατάσταση παραμένει στάσιμη αφού προφανώς τα συμφέροντα και οι επιδιώξεις των δυο αυτών κυβερνήσεων ήταν αντίθετες με την ολοκλήρωση του έργου.
Πάντως τώρα το θέμα αυτό επανέρχεται σε συζήτηση με θεσμοθετημένες διαδικασίες μέσω του νέου ΣΔΛΑΠ.
Όλα αυτά τα χρόνια ζήσαμε στη Θεσσαλία διάφορα «σόου» και ακούσαμε «βαριές» δηλώσεις «υπέρ» των έργων Αχελώου, χωρίς όμως να υπάρξει πρόοδος στο θέμα.
Μετά όμως το αποτέλεσμα των πρόσφατων περιφερειακών εκλογών ήταν θέμα χρόνου να βρεθεί αντιμέτωπος με ερωτήματα σχετικά με τα έργα Αχελώου και ο φίλος Δημήτρης Κουρέτας (ΔΚ), ο οποίος σε τρεις εβδομάδες θα αναλάβει επισήμως τα ηνία της Περιφέρειας και που με την ευκαιρία ειλικρινά ελπίζουμε και ευχόμαστε να πετύχει στο δύσκολο έργο που αναλαμβάνει στην δύσκολη αυτή συγκυρία.
Πριν λίγες ημέρες στις 4/12/23, ο ΔΚ κλήθηκε από την εφημερίδα ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ της Πάτρας να σχολιάσει δηλώσεις του Περιφερειάρχη Δυτικής Ελλάδας κ. Νεκταρίου Φαρμάκη σχετικά με το θέμα αυτό (δες εδώ).
Ο νέος Περιφερειάρχης φέρεται να απάντησε πως «το θέμα της εκτροπής του Αχελώου έχει σταματήσει από το ΣτΕ» και συνεπώς «δεν έχει κανένα νόημα οποιαδήποτε κουβέντα περί Αχελώου».
Πάντοτε δε παραστατικός ο ΔΚ δήλωσε πως «Είναι σαν να έχουμε ένα κόκκινο φανάρι μπροστά μας και να συζητάμε αν θα περάσουμε ή όχι. Αφού είναι κόκκινο, δεν μπορούμε να περάσουμε».
Επίσης δυο ημέρες νωρίτερα είχε δηλώσει στην εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» πως «θέλουμε συναινέσεις, όχι άλλες συγκρούσεις».
Είναι προφανές πως ο ΔΚ βρίσκεται σε φάση ενημέρωσης και προετοιμασίας λίγο πριν την ανάληψη των καθηκόντων του, οπότε δικαιούται την επιείκεια όλων μας, σίγουρα τη δική μας, αφενός για την άγνοια του γύρω από την πονεμένη υπόθεση των έργων Αχελώου, αφετέρου για την μεγάλη σύγχυση που προκάλεσαν οι δηλώσεις του.
Φιλικά τον συμβουλεύουμε να λάβει υπόψη του το ιστορικό που παραθέσαμε στο σημερινό μας άρθρο, αλλά και να διαβάσει πιο προσεκτικά το ΣΔΛΑΠ Θεσσαλίας του οποίου την διαβούλευση παρακολούθησε με φυσική παρουσία στις 24/11.
Μάλιστα από ειδική αναφορά του ΣΔΛΑΠ, μπορεί να πληροφορηθεί τον οδικό χάρτη επανεκκίνησης των έργων Αχελώου, όπως το παραθέτουν οι μελετητές και η Γραμματεία Υδάτων του ΥΠΕΝ.
Τότε εύκολα θα αντιληφθεί πως βεβαίως και «έχει νόημα» αλλά και μέγιστη πολιτική σημασία να ασχοληθεί σοβαρά και υπεύθυνα με το μείζον αυτό θέμα.
Εκεί επίσης θα αντιληφθεί πως ορθώς ο κ. Ν. Φαρμάκης ανησυχεί για τις εξελίξεις στα έργα Αχελώου και πως χρέος του ΔΚ είναι, αντί να καθησυχάζει τον ομόλογο του από την Αιτωλοακαρνανία, να εργασθεί με όλες τις θεσσαλικές οργανώσεις για την επίλυση του ακανθώδους αυτού ζητήματος, που αποτελεί διαχρονική διεκδίκηση όλων των θεσσαλών.
Από την άλλη μεριά όμως θα συμφωνήσουμε με τον φίλο Δ. Κουρέτα πως οι συγκρούσεις και οι αντιπαραθέσεις στο θέμα αυτό δεν οδηγούν σε λύσεις.
Και μιας και βρέθηκε και πάλι στο προσκήνιο ο Περιφερειάρχης Δ. Ελλάδας, μας έρχεται στο νου η σκληρή, και θα λέγαμε «εκτός ορίων», τηλεοπτική αντιπαράθεση του κ. Ν. Φαρμάκη πριν λίγα χρόνια με το Κώστα Αγοραστό (δες εδώ {2} τον σχετικό διάλογο).
Και τώρα που το ξανασκεφτόμαστε, μπορούμε βάσιμα να υποθέσουμε πως ο Πρωθυπουργός κ. Μητσοτάκης, ο οποίος σημειωτέον στα έργα Αχελώου ακολούθησε απαρέγκλιτα την πολιτική απαξίωσης τους και της στασιμότητας, όπως και η κυβέρνηση Τσίπρα, την ώρα του καβγά των περιφερειαρχών θα έτριβε τα χέρια του με ικανοποίηση, αφού κατάφερε να βάλει να τσακώνονται άσκοπα δυο ολόκληρες περιφέρειες, ενώ ο ίδιος, χωρίς ουσιαστικό πολιτικό κόστος, επέβαλε την ….σιωπή στο κόμμα του και την συνειδητή ακινησία στην υπόθεση ολοκλήρωσης των έργων Αχελώου.
Έτσι, σε αγαστή σύμπλευση με την αξιωματική αντιπολίτευση, φρόντισε να εξυπηρετήσει τους δικούς του στόχους, σε βάρος της ασφάλειας και της οικολογικής ισορροπίας των οικοσυστημάτων της Θεσσαλίας και σε βάρος του περιβάλλοντος στο ποτάμιο οικοσύστημα του Αχελώου.
Με δυο λόγια, ανούσιοι καβγάδες για το θεαθήναι και «χοντρό» παραμύθιασμα των θεσσαλών.
Γι’ αυτό και εμείς, μέσω της Επιτροπής Διεκδίκησης επίλυσης του Υδατικού στη Θεσσαλία (Ε.Δ.Υ.ΘΕ), που μετά το νέο έτος θα μας δοθεί ελπίζουμε η δυνατότητα να ενημερώσουμε επίσημα τον νέο Περιφερειάρχη, σκεπτόμαστε να του ζητήσουμε συνεργασία, όχι βέβαια για συνέχιση της τακτικής των ατέλειωτων όρκων «υπέρ της εκτροπής» και των ανούσιων «καβγάδων» που ζήσαμε τα τελευταία χρόνια.
Στη σκέψη μας έχουμε την δική μας ΚΟΚΚΙΝΗ ΓΡΑΜΜΗ, όπου η Θεσσαλία με επικεφαλής τον νέο Περιφερειάρχη, μαζί με το Περιφερειακό Συμβούλιο και όλους τους φορείς, θα θέσουν επιτακτικά στον ΠΘ κ. Μητσοτάκη το αδιαπραγμάτευτο αίτημα για μια ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ μέσα στη Βουλή σχετικά με τα εγκαταλειμμένα έργα.
Εάν η Βουλή αποφασίσει πως αυτά είναι απαραίτητα, τότε η κυβέρνηση ΟΦΕΙΛΕΙ να εφαρμόσει την πρόταση του ΣΔΛΑΠ για την ολοκλήρωση τους.
Εάν αντίθετα αυτά κριθούν ως μη αναγκαία, τότε να απορριφθούν οι προτάσεις του ΣΔΛΑΠ και να δρομολογηθούν ΑΜΕΣΑ οι διαδικασίες καθαίρεσης των έργων, ώστε να «απελευθερωθεί» και ο Αχελώος από την απίστευτη οικολογική καταστροφή που σήμερα βιώνει.
Να μπει λοιπόν μπροστά ο Δημήτρης Κουρέτας, όχι για αντιπαραθέσεις αλλά για ΕΠΙΛΥΣΗ της τόσο σημαντικής αυτής εκκρεμότητας.
Και εάν αυτό το πράξει, τότε θα επιβεβαιώσει και την δική μας εκτίμηση πως οι πρόσφατες ατυχείς δηλώσεις του οφείλονταν σε ειλικρινή άγνοια και όχι σε πρόθεση να συνεχίσει και αυτός τα απαράδεκτα πολιτικάντικα παιχνίδια με τον Αχελώο, σαν αυτά που ζήσαμε τα τελευταία δέκα χρόνια.
Γκούμας Κώστας, γεωπόνος, πρ. Δ/ντής Εγγείων Βελτιώσεων, πρ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ/Κεντρικής Ελλάδας, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ,
Μπαρμπούτης Τάσος, πολιτικός μηχανικός, μέλος ΔΣ ΕΘΕΜ, πρ. γραμματέας ΤΕΕ/ΚΔΘ, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ
