Tην ώρα ακριβώς που η Ιστορία ετοιμάζεται με κάποιον τρόπο να επαναληφθεί, εμείς την κοιτάμε αμήχανοι και χωρίς ηγεσία. Φεύγει από τον δημόσιο βίο η τελευταία γενιά που ήξερε τι θα πει πόλεμος, φτώχεια, πραγματική κρίση στην Ευρώπη. Ή είχε ζήσει δίπλα σε ανθρώπους που το είχαν ζήσει όλο αυτό. Μαζί της χάνεται κάτι πολύτιμο: η συλλογική ιστορική μνήμη. Αυτό που έγινε στο Παρίσι, ήταν σημαντικό σαν μια υπόμνηση. Δυστυχώς, όμως, για εκατομμύρια πολίτες, διαμορφωτές κοινής γνώμης και ανθρώπους που παίρνουν τις αποφάσεις, οι παγκόσμιοι πόλεμοι είναι στο μυαλό τους κάτι σαν την Εποχή των Σπηλαίων. Τρομάζει το γεγονός ότι στη Γερμανία βρίσκεται σε τελική αποδρομή μια γενιά που μεγάλωσε με τις μνήμες και τις συνέπειες του πολέμου και τώρα νιώθει απελευθερωμένη να ταυτισθεί με ακραίες θέσεις. Το ίδιο στην Πολωνία, στην Αυστρία, ακόμη και στην Ιταλία.
Στην Ελλάδα, πάλι, το πολιτικό σύστημα και το μεγαλύτερο κομμάτι των ταγών της φέρονται με ανευθυνότητα, χωρίς συνείδηση των κινδύνων και απειλών. Οπως θα έλεγε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, «αυτά τα παιδιά μεγάλωσαν στα πούπουλα και δεν ξέρουν τι θα πει διχασμός, κρίση ή πόλεμος». Τα πάντα εξαρτώνται από την επικοινωνία και το τι με συμφέρει να κάνω σήμερα για να κερδίσω λίγους πόντους αύριο.
Σκεπτόμουν τις προάλλες, καθώς παρακολουθούσα τους εορτασμούς στο Παρίσι, ότι εκείνοι που πήραν τις μοιραίες αποφάσεις που οδήγησαν στον καταστροφικό πόλεμο είχαν όλη την πολυτέλεια να συζητήσουν, να διαβουλευθούν και να αποφασίσουν σε διάστημα ημερών ή εβδομάδων. Δεν υπήρχαν Twitter και social media, ούτε καν CNN . Σήμερα εκείνοι που παίρνουν τις αποφάσεις ζουν μέσα σε μία «φούσκα». Οι πολίτες απαιτούν άμεσες απαντήσεις. Οι «ηγέτες» αντιδρούν ανακοινώνοντας τις αποφάσεις τους με ένα μήνυμα 140 χαρακτήρων. Πόσο ρηχό και επικίνδυνο είναι όλο αυτό… Οχι ότι φταίει το Twitter για την έλλειψη ηγεσίας στις μέρες μας. Θα ήταν σαν να λέμε ότι φταίει το ραδιόφωνο για την άνοδο του Χίτλερ. Απλώς οξύνει το πρόβλημα, γιατί σε μια εποχή μεγάλης οργής και αναστάτωσης έχουμε βρεθεί με μικρούς ηγέτες που πιέζονται περισσότερο από ποτέ να παίρνουν μεγάλες αποφάσεις πολύ γρήγορα, ενίοτε μάλιστα με βάση τα περιώνυμα fake news.
Οι δαίμονες και τα φαντάσματα επιστρέφουν πάντως στην Ευρώπη· εμφανίζονται πρώτη φορά και στις ΗΠΑ.
Μεγάλη μερίδα πολιτών τα έχει χαμένα και νιώθει ότι δεν είναι πια η σιωπηλή πλειοψηφία, που λέγαμε παλιά, αλλά η εξαντλημένη πλειοψηφία, όπως σοφά την αποκάλεσε πρόσφατα κάποιος. Εξαντλημένη οικονομικά. Και εξαντλημένη από τον συνεχή και ανελέητο πόλεμο στη σφαίρα των social media μεταξύ ακραίων ή και παλαβών. Αναζητεί ηγεσία και κάποιον ή κάτι που να μπορεί να εμπιστευθεί μέσα στην τρέλα.
