Αντιδράσεις για τα θηριώδη αιολικά στη Βόρεια Πίνδο

Παραβιάζοντας τη νομοθεσία που θέσπισε το ίδιο το υπουργείο Περιβάλλοντος, αγνοώντας προκλητικά τις αντιδράσεις των τοπικών φορέων και κοινωνιών και τινάζοντας στον αέρα κοινοτικό πρόγραμμα που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ενωση για την προστασία της καφέ αρκούδας, η Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης (ΔΙΠΑ) του ΥΠΕΝ προχώρησε μία μέρα μετά τις εκλογές στην αδειοδότηση θηριώδους αιολικού σταθμού στη θέση «Ξηρόκαμπος» στη Βόρεια Πίνδο.

Πρόκειται για ένα έργο που σχεδιάζεται εντός των ορίων των Δημοτικών Ενοτήτων Μαλακασίου και Χασίων του Δήμου Μετεώρων στην Περιφερειακή Ενότητα Τρικάλων, αποτελούμενο από 9 γιγάντιες ανεμογεννήτριες, από τις μεγαλύτερες που θα έχουν εγκατασταθεί ποτέ στη χώρα μας, με ύψος 200 μέτρα (συμπεριλαμβανομένου του πτερυγίου), συνολικής ισχύος 54 MW και σταθμό αποθήκευσης ενέργειας στην ομώνυμη θέση. Το γήπεδο εγκατάστασης του αιολικού σταθμού θα έχει συνολικό εμβαδό 2.089.591 τ.μ.

Για την υλοποίησή του προβλέπονται εργασίες που θα αφανίσουν την κορυφογραμμή, τον δασικό χαρακτήρα της περιοχής και τον μοναδικό βιότοπο των Χασίων, για τη διατήρηση του οποίου έγινε επαναχάραξη του αυτοκινητόδρομου κεντρικής Ελλάδας Ε65. Σημειώνεται ότι οι θέσεις των ανεμογεννητριών του έργου απέχουν από 1,3 χλμ. έως 5,8 χλμ. από τους οικισμούς Τρυγόνα, Πεύκη, Κορυδαλλός, Παναγία, Καλλιθέα, Κακοπλεύρι, Ξηρόκαμπος και Ορθοβούνι. Η εγκατάστασή τους θα γίνει εντός δημόσιων και ιδιωτικών δασικών εκτάσεων.

Οι αντιδράσεις για το συγκεκριμένο έργο από τις τοπικές κοινωνίες και από πολυάριθμους υποστηρικτικούς φορείς προς αυτές ήταν άμεσες, παρ’ όλο που η πρόσκληση σε δημόσια διαβούλευση πάνω στη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων έγινε αθόρυβα. Τι κι αν κατατέθηκαν τεκμηριωμένες αρνητικές γνωμοδοτήσεις και ταυτόχρονα ο Δήμος Μετεώρων, η Περιφέρεια Θεσσαλίας, οι πρόεδροι των τοπικών κοινοτήτων και η περιβαλλοντική οργάνωση Καλλιστώ υπέγραψαν αρνητικές γνωμοδοτήσεις;

Μάλιστα, στο πρόσφατο παρελθόν ο ίδιος ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κωνσταντίνος Αγοραστός, σε συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου (Ιούνιος 2022), αναφερόμενος στον σχεδιασμό για την εγκατάσταση 33 αιολικών σταθμών με πάνω από 300 ανεμογεννήτριες, συνολικής ισχύος άνω του μισού γιγαβάτ εντός της ορεινής ζώνης της Πίνδου, έκανε λόγο για «φαραωνική επέμβαση άνευ προηγουμένου που δεν ακολουθεί κανένα σχεδιασμό, υποβαθμίζει το περιβάλλον και επιφέρει σοβαρές επιπτώσεις στην αγροτική οικονομία των περιοχών αυτών».

Ο ίδιος είχε αναφέρει πως «ούτε το ενεργειακό όφελος είναι τέτοιο που να δικαιολογεί τέτοιας έκτασης επέμβαση [καθώς] ο ΑΔΜΗΕ έχει υπολογίσει σε λιγότερη από 10% της εγκατεστημένης ισχύος την αποδοτικότητα των αιολικών».

Η Απόφαση Εγκρισης Περιβαλλοντικών Ορων (ΑΕΠΟ) που εγκρίθηκε από τη Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης του ΥΠΕΝ «μπάζει» από πολλές πλευρές.

Πρώτα απ’ όλα, παραβλέπει την ύπαρξη αντικρουόμενων γνωμοδοτήσεων υπηρεσιών και φορέων, καθώς η σύμφωνη γνώμη των αρμόδιων υπηρεσιών αποτελεί προϋπόθεση για την περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων αυτής της κατηγορίας σύμφωνα με τη νομοθεσία για την περιβαλλοντική αδειοδότηση (νόμος 4014/2011).

Η απόφαση της ΔΙΠΑ του ΥΠΕΝ υιοθετεί σχεδόν όλα τα σημεία της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) του φορέα υλοποίησης του έργου, της εταιρείας «BOREADS WIND ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΙΚΕ» (θυγατρικός βραχίονας του γερμανικού ομίλου BayWa r.e). Αντίθετα, η Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης απορρίπτει τη γνωμοδότηση της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού Περιφέρειας Θεσσαλίας (ΔΙΠΕΧΩΣ Θεσσαλίας) η οποία διαπιστώνει ότι «η ΜΠΕ παρουσιάζει σημαντικές ελλείψεις ως προς τη δέουσα εκτίμηση των επιπτώσεων στη βιοποικιλότητα, αλλά και στις αβιοτικές συνιστώσες του φυσικού περιβάλλοντος, σε συνδυασμό με υποεκτίμηση, ελλιπή και επιφανειακή προσέγγιση πολλών περιβαλλοντικών παραμέτρων και των αντίστοιχων επιπτώσεων». Εξάλλου, διαπιστώνει ότι «οι ισχυρισμοί της ΜΠΕ ότι οι όποιες επιπτώσεις θα αρθούν μετά την αποκατάσταση δεν ευσταθούν και οι συνολικές επιπτώσεις από την κατασκευή και λειτουργία του έργου θα είναι μεγάλες, μόνιμες και μη αναστρέψιμες».

Εξάλλου, η ΔΙΠΑ του ΥΠΕΝ παρέλειψε να λάβει τη σύμφωνη γνώμη του Κεντρικού Συμβουλίου Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης (ΚΕΣΠΑ), όπως προβλέπει ο ίδιος νόμος, που αναφέρει ότι σε περίπτωση έκδοσης αντικρουόμενων γνωμοδοτήσεων από τις αρμόδιες υπηρεσίες ή οποιουδήποτε άλλου ζητήματος σχετικού με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις έργων αυτής της κατηγορίας, ο υπουργός ή ο γενικός γραμματέας του υπουργείου αιτείται την παροχή σύμφωνης γνώμης ως προϋπόθεση για την περιβαλλοντική αδειοδότηση. Ειδάλλως, εάν δεν έχει εμπλακεί το ΚΕΣΠΑ στη διαμόρφωση της απόφασης της ΔΙΠΑ, θα πρέπει να εξεταστεί η νομική εγκυρότητα της απόφασης.

Η καφέ αρκούδα

Επιπλέον η αρμόδια Διεύθυνση του ΥΠΕΝ απέκρυψε την ύπαρξη του περιβαλλοντικού προγράμματος LIFE της Ευρωπαϊκής Ενωσης που υλοποιείται από την Καλλιστώ για την καφέ αρκούδα (είδος προτεραιότητας) στις περιοχές στις οποίες προβλέπεται να εγκατασταθεί ο αιολικός σταθμός με ορατό τον κίνδυνο, εφόσον υλοποιηθεί το έργο, να υπονομευτεί εκ βάθρων από το ίδιο το υπουργείο ένα πρόγραμμα προϋπολογισμού 5.855.772 ευρώ, εκ των οποίων το 75% συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ενώ μέρος των χρηματοδοτικών υποχρεώσεων των Ελλήνων εταίρων καλύπτεται από το Πράσινο Ταμείο. Ετσι, με αυτό τον τρόπο η ΔΙΠΑ καταστρατηγεί την Κοινοτική Οδηγία 92/43 για είδη και οικότοπους.

ωραίο είναι ότι στην απόφαση αδειοδότησης η ΔΙΠΑ αναφέρει ότι έλαβε υπόψη «τις απόψεις του ενδιαφερόμενου κοινού και των φορέων εκπροσώπησής του, οι οποίες αναρτήθηκαν στο Ηλεκτρονικό Περιβαλλοντικό Μητρώο (ΗΠΜ) στα πλαίσια της δημόσιας διαβούλευσης της ΜΠΕ του έργου του θέματος», παρ’ όλο που διαπιστώθηκε ότι δεν υπήρχε ανάρτηση των σχετικών εντύπων με τις αντιρρήσεις στο ΗΠΜ τόσο της Καλλιστώς όσο και των «Φίλων της Τρυγώνας». Στην ίδια γραμμή πλεύσης, στην απόφαση παραλείπονται οι αρνητικές γνωμοδοτήσεις του Δήμου Μετεώρων, όπου περιλαμβάνονται και οι αρνητικές αποφάσεις των τοπικών συμβουλίων των κοινοτήτων Κακοπλευρίου, Μαλακασίου, Πεύκης και Τρυγόνας.

Τέλος, η ΑΕΠΟ που εγκρίθηκε από τη ΔΙΠΑ δεν έλαβε ως όφειλε και τα αποτελέσματα Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης (ΕΟΑ) που δεν εκπονήθηκε ποτέ, παρά το σχετικό αίτημα του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ), ο οποίος τη ζήτησε καθώς δεν προσκομίστηκαν αρκετά στοιχεία ώστε να μπορεί να γνωμοδοτήσει.

Για όλες τις παραπάνω παραλείψεις και παρατυπίες οι Φίλοι Τρυγώνας και το Δίκτυο φορέων και πολιτών για την προστασία του Ασπροποτάμου κατέθεσαν αίτηση θεραπείας κατά της απόφασης της ΔΙΠΑ, την οποία στηρίζουν και υπογράφουν ο δήμαρχος Μετεώρων, οι πρόεδροι των τοπικών κοινοτήτων, η Διαπαραταξιακή Επιτροπή του Δήμου Μετεώρων για την προστασία των βουνών από τα αιολικά έργα και ακόμα 21 συλλογικότητες, ομάδες και οργανώσεις.