Με επιτυχία διεξήχθη η εκδήλωση στην Χρυσομηλιά Καλαμπάκας με θέμα «Προϋποθέσεις για σωστές διανθρώπινες σχέσεις.
Κατά την εισήγηση της, η M.A. Φιλόλογος, Κοινωνιολόγος, Ιδρύτρια της Ακαδημίας Αξιών, Αντιπρόεδρος του Δικτύου Ελλήνων Αιρετών Ευρώπης Iωάννα Ζαχαράκη, ανέφερε τα εξής:
Ζούμε σε μία ατομιστική Κοινωνία, αφού το Εγώ και η προσωπική επιτυχία βρίσκεται στο επίκεντρο. Οι τρόποι ζωής και οι οικογενειακές δομές είναι πολύμορφες, οι στενές σχέσεις στον κοινωνικό χώρο αλλειώνονται, τα ποσοστά των διαζυγίων αυξάνονται. Σχεδόν ο ένας στους τρεις γάμους διαλύεται. Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται σε όλο τον κόσμο.
Στην κοινωνία που ζούμε λείπει σε πολλά άτομα η ικανότητα της συνύπαρξης, της υπευθυνότητας και της ωριμότητας που συνεπάγεται.
Η ανασφάλεια, οι ανησυχίες και οι φόβοι που δημιουργούν οι χωρισμοί στο στενό οικογενειακό χώρο, οξύνονται τώρα στην περίοδο της οικονομικής κρίσης.
Η επίκαιρη δε κατάσταση σε όλο τον κόσμο αυξάνει σε όλους μας τις ανησυχίες για την μελλοντική εξέλιξη της Κοινωνίας. Είναι φυσιολογικό το ερώτημα που θέτουν πολλοί: πώς θα ανταπεξέλθει η οικογένεια μου στις καθημερινές ανάγκες και τις προκλήσεις της εποχής αυτής;
Καλά είναι να γνωρίζουμε, ότι κάθε γενιά πέρασε τις δικές της δυσκολίες και ανάπτυξε τρόπους να τις ξεπεράσει. Εξαρτάται από εμάς τους ίδιους, πως αντιμετωπίζουμε τις αντιξοότητες στην ζωή μας και τι ικανότητες έχουμε.
Αν παρατηρήσουμε στην Ιστορία θα δούμε, ότι κάθε κοινωνία έχει την ακμή της και την παρακμή. Παρατηρούμε έναν κύκλο που είναι και φυσιολογικός. Μετά την μεταπολεμική περίοδο, την ανάπτυξη και την ευημερία βρισκόμαστε σε έναν κοινωνικό κορεσμό.
Η γενιά των γονιών μας αφοσιώθηκε στην εργασία, για την αύξηση υλικών αγαθών που μετά τον πόλεμο δεν υπήρχαν. Προσπάθησε να προσφέρει στα παιδιά της, ότι περισσότερο μπορούσε και πολλοί γονείς θυσιάζονται ακόμη σήμερα για ένα καλύτερο μέλλον των παιδιών των.
Πολλές φορές υπερβάλλουν αφού υπερπροστατεύουν τα παιδιά.
Σε αυτό το σημείο οφείλουμε να προσέξουμε. Η φροντίδα των παιδιών είναι σημαντική, εγγυάται σιγουριά και προσφέρει εμπιστοσύνη. Η υπερβολική φροντίδα και η ανησυχία των γονέων, να προστατέψει τα παιδιά από κινδύνους και λάθη φέρνει το αντίθετο αποτέλεσμα.
Αφού δεν δίνεται η δυνατότητα να γνωρίσουν τις δικές τους δυνάμεις. Με τις πρώτες δυσκολίες στην ζωή τους, έχουν πρόβλημα να τα βγάλουν εις πέρας και αποφεύγουν να αναλάβουν υπευθυνότητα στην οικογένεια ή στο κοινωνικό δίκτυο. Λείπει η ωριμότητα, ως σημαντική προϋπόθεση για την συνύπαρξη.
Μια άλλη προβληματική στις διαπροσωπικές σχέσεις συνδέεται με τις επιθυμίες, προσδοκίες και απαιτήσεις που έχουμε από τον διπλανό μας. Συνδέουμε την δική μας ευτυχία, από την συμπεριφορά του άλλου.
Αν δεν ικανοποιήσει τις επιθυμίες μας και δεν είναι ο άλλος, όπως θέλω εγώ, να μου μοιάζει, δεν ταιριάζουμε.
Ας αφήσουμε λοιπόν τον άλλον που είναι από την φύση διαφορετικός και ας στραφούμε στον εαυτό μας και βάλουμε αυτόν σε τάξη.
Τί χρειάζεται ο εαυτό μας για να είναι υγειής;
Φροντίζουμε την Ψυχή, το πνεύμα και σώμα μας!
«Νους υγιείς εν σώματι υγιεί»
Καταρχήν σημαντική είναι η υγιεινή της ψυχής, ας ασχοληθούμε με τα συναισθήματα μας και ας εξηγήσουμε και στα παιδιά μας την επίδραση αυτών στο σώμα μας. (Θετικά συναισθήματα: ευτυχία, γαλήνη, συγκίνηση, χαρά, θαλπωρή, στοργή, ασφάλεια, πως αντιδρά το σώμα μας;
(Αρνητικά συναισθήματα: άγχος, απογοήτευση, ανασφάλεια, λύπη, θυμός, φόβος, ζήλεια, κακία και επιδράσεις των στο ανοσοποιητικό μας σύστημα)
Επίσης το ίδιο σημαντική είναι η υγιεινή του πνεύματος: Ας εξετάσουμε τον τρόπο σκέψεων. Επίδραση των θετικών και αρνητικών σκέψεων και πεποιθήσεων (αισιόδοξες, ενθαρρυντικές, χαρούμενες σκέψεις ή αποθαρρυντικές, αγχωτικές). Αποτελέσματα ερευνών πιστοποιούν την αρνητική επίδραση στην υγεία μας.
Το ίδιο σημαντική η υγιεινή του σώματος: διατροφή, ύπνος, κίνηση, γυμναστική.
Ο σημερινός άνθρωπος ασχολείται ως επί το πλείστον, με την ικανοποίηση των αναγκών του σώματος, δηλαδή τροφή, υλικά αγαθά και διασκέδαση. Άλλοι υπερβάλουν με την υπερκατανάλωση, η οποία οδηγεί σε σοβαρές ασθένειες και άλλοι λόγω της οικονομικής τους κατάστασης έχουν άγχος γιατί δεν έχουν τα απαραίτητα και προσπαθούν να αποκτήσουν τα αναγκαία για να ζήσουν.
Οι περισσότεροι δε άνθρωποι της σημερινής Κοινωνίας παραμελούν την περιποίηση και ικανοποίηση της ψυχής και του πνεύματος.
Ακριβώς αυτές τις προϋποθέσεις απαιτούν οι σημερινές και οι μελλοντικές προκλήσεις της Κοινωνίας. Εδώ χρειάζεται το άτομο εκπαίδευση και στήριξη, ώστε να έχει τις απαραίτητες ικανότητες, να αξιολογεί, να αντιμετωπίζει ρεαλιστικά και με θάρρος τις επίκαιρες προκλήσεις;
Τι σημαίνει περιποίηση και υγιεινή της ψυχής και του πνεύματος;
Να βρούμε το μέτρο στην ζωή μας ώστε να καταφέρουμε να ζούμε σε αρμονία τόσο με τον εαυτό μας, όσο και με το περιβάλλον μας.
Πρόκειται για την συναισθηματική εκείνη κατάσταση, που ο άνθρωπος είναι ήρεμος και μπορεί να νιώθει χαρά, ικανοποίηση και να λειτουργεί δημιουργικά προς όφελος του εαυτού του και της κοινωνίας!
Την κατάσταση αυτή του εαυτού μας θα την ονομάζαμε γαλήνη, η οποία είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την ευτυχία!
Επίσης μιλούμε για ικανοποίηση της ψυχής:
Εδώ εννοούμε την ευχαρίστηση, που είναι αποτέλεσμα της ευφυΐας και της δημιουργικότητας.
Έρχεται όταν ενεργούμε για να ικανοποιήσουμε τις ψυχικές και σωματικές μας ανάγκες.
Η ικανοποίηση προϋποθέτει προσπάθεια και υπομονή!
Ο άνθρωπος που δεν προσπαθεί και δεν δημιουργεί μένει διαρκώς ανικανοποίητος και γκρινιάρης. Δεν ευχαριστιέται με τίποτε.
Οι πολλές παροχές στα παιδιά, τα πολλά δώρα και παιγνίδια φέρνουν μόνο μία στιγμιαία ευχαρίστηση και ικανοποίηση. Το παιδί αποκτά μια με μακροχρόνια αποτελέσματα ικανοποίηση, όταν του δώσουν οι γονείς την δυνατότητα, να προσπαθήσει και με τις ίδιες του τις ικανότητες να καταφέρει κάτι εις πέρας ή να δημιουργήσει κάτι το ίδιο. Τότε ικανοποιείται επειδή βλέπει το δημιούργημά του, αποκτά αυτοπεποίθηση για τις ικανότητές του και έχει κίνητρα καθώς και διάθεση για ενεργητικότητα και δραστηριοποίηση.
Αντίθετα βλέπουμε σήμερα ανικανοποίητα παιδιά, που χρειάζονται απασχόληση και αυτή την βρίσκουν στην τηλεόραση, στο κινητό ή στο κομπούτερ. Αν και στην χρησιμοποίηση αυτών δεν υπάρχει μέτρο, τότε αυξάνεται η παθητικότητα, η παχυσαρκία και η ζήτηση για κάτι άλλο, επειδή νιώθει πάντα ανικανοποίηση.
Το παιδί που θα μετατρέψει το απλό κουτί σε παιγνίδι ή θα δημιουργήσει κάτι, θα πάρει μεγαλύτερη χαρά και ικανοποίηση από το παιδί, που του έκαναν δώρο μια τηλεόραση. Η σύνδεση του δώρου, της χαράς με την προσπάθεια έχει μακροχρόνια μεγαλύτερη σημασία και για το ίδιο και για την οικογένεια και την Κοινωνία!
Είναι σήμερα πλέον φανερό, ότι χρειαζόμαστε ικανότητες και ψυχική προετοιμασία για την αντιμετώπιση οποιαδήποτε καταστάσεων.
Την ανάγκη για αυτογνωσία και εσωτερική επίγνωση των συναισθημάτων πρέπει να την πάρουμε στα σοβαρά. Ένα θέμα που μας το δίδαξε ο Σωκράτης πριν χιλιάδες χρόνια, καθώς και η φιλοκαλία. Σήμερα το επισημαίνει η ψυχολογία, αφού βασικά κριτήρια που οδηγούν το άτομο στην ισορροπία, στην ικανοποίηση και πολλές φορές και στην ευτυχία είναι το γνώθιν σε αυτόν, η αυτοπεποίθηση και η σιγουριά για τον εαυτό του.
Να έχει θετική στάση προς τις δικές του ικανότητες και επιδόσεις. Να αφουγκραστεί και να εντοπίσει τις βαθύτερες ανάγκες του.
Να αναρωτηθεί για τα συναισθήματα, που του γεννήθηκαν μέσα από τις πράξεις του.
Και έτσι να διορθώσει τις πράξεις, που του γέμισαν θυμό, στεναχώρια, μελαγχολία. Να εντοπίζει τους παράγοντες που τον γεμίζουν ή του αφαιρούν δύναμη. Και να θέσει την ερώτηση:
Από πού και πως αντλεί δύναμη;
Εδώ παίζει πλέον σημαντικό ρόλο η υγιεινή του πνεύματος: Έχει το άτομο υγιείς και θετικές σκέψεις, τι πιστεύει και ποιές είναι οι πεποιθήσεις του; έχουν θετική ή αρνητική επίδραση επάνω του;
Πάνω από 100.000 σκέψεις και συναισθήματα έχει ο άνθρωπος καθημερινά. Η κάθε σκέψη και το κάθε συναίσθημα έχει άμεση σχέση με την δύναμη και την ενέργεια στο σώμα του καθενός μας.
Οι περισσότερες από αυτές είναι αρνητικές και μας κοστίζουν ενέργεια.
Οι περισσότερες μας αποθαρρύνουν, αφού μας γεμίζουν με αρνητικά συναισθήματα απέναντι στον εαυτό μας και απέναντι στον συνάνθρωπό μας. Σημαντικό βήμα εδώ, όσο μπορούμε πιο γρήγορα να μάθουμε την τεχνική να καθοδηγούμε εμείς τις σκέψεις προς την άλλην κατεύθυνση.
Στην φιλοκαλία μιλούν οι πατέρες για ησυχαστήριο και για αγώνα απέναντι στον αόρατο πόλεμο των λογισμών. Με την ακατάπαυστη προσευχή προσπαθούν να έχουν πάντα συγκεντρωμένο το πνεύμα. Αποσ. Παύλος „Aδιαλείπτως προσεύχεσθε“, ο Γρηγ. Ο Θεολόγος συμπληρώνει: „Προσευχητέον μάλλον ή αναπνευστέον“.
Οι πατέρες εξασκούν την νοερά προσευχή για την καταπολέμηση των λογισμών. Με την συνεχή εξάσκηση ο πιστεύων θα αποκτήσει χάρη και θεία έμπνευση. Ο αγώνας δε αυτός είναι μακροχρόνιος και χρειάζεται υπομονή, συνοδευόμενος δε με νηστεία φέρνει γρήγοροτερο αποτέλεσμα.
Με παρόμοια μέθοδο δουλεύει και η ψυχολογία, προτείνει συστηματική ασκήση, κίνηση, χαλάρωση του σώματος, αυτοσυγκέντρωση, ασκήσεις αναπνοής, υγιεινή διατροφή καθώς και πρακτικές αντιμετώπισης των αρνητικών σκέψεων και συναισθημάτων.
Και εδώ ισχύει: Φροντίζουμε τον εαυτό μας και προσέχουμε τις ανάγκες του.
– Θέτουμε προτεριότητες, αχολούμαστε και αφουγκραζόμαστε τον είναι μας:
– Αποφεύγουμε να κριτικάρουμε τον εαυτό μας και του άλλους
Συνήθως αντιδρούμε διπολικά:
Εγώ συμπεριφέρθηκα σωστά – ο άλλος φταίει
Εγώ έχω αξίες και νοιαζόμαι – ο άλλος όχι,
Εγώ είμαι εργατικός – ο άλλος όχι, κ.λ.π.
Εγώ τα γνωρίζω καλύτερα– ο άλλος όχι η
Η δική μου άποψη είναι σωστή – του αλλουνού όχι
Τι συμβαίνει εδώ, τις περισσότερες φορές όταν είμαστε εκνευρισμένοι, δεν είμαστε και σε θέση να δούμε αντικειμενικά τα πράγματα. Τα βλέπουμε όλα από την δική μας σκοπιά, αξιολογούμε την κατάσταση με δικά μας κριτήρια και κάνουμε υποθέσεις που 90% δεν ισχύουν.
Συνήθως λείπει η ικανότητα να μπούμε στην θέση του άλλου. οι αρνητικές συνήθως υποθέσεις μας απογοητεύουν και αναπτύσουν μέσα μας την αμφιβολία καθώς και την κακία στην διανθρώπινες σχέσεις.
– Εξασκούμε την υπομονή
– Αναπτύσσουμε εμπιστοσύνη στον εαυτό μας και στην σχέση με τους άλλους
– Αναπτύσσουμε εκτίμηση επίσης στον εαυτό μας και στους άλλους.
Κάθε άτομο χρειάζεται την εκτίμηση του συνανθρώπου του. Εκτίμηση σημαίνει, ότι έχω την ικανότητα να διακρίνω στον συνάνθρωπο τις ικανότητές του, τις οποίες αναγνωρίζω και τις σέβομαι. Με την συμπεριφορά μου δείχνω ή αναφέρω στον συνάνθρωπό, τι εκτιμώ στο πρόσωπό του.
Η ικανότητα της εκτίμησης συμφιλιώνει. Μπορούμε να έχουμε διαφορές με κάποιο άτομο, να μην συμφωνούμε στις απόψεις, στους χειρισμούς καταστάσεων, να έχουμε δυσκολίες με τις αδυναμίες του. Παρόλα αυτά όμως εκτιμούμε το άτομο για τις ικανότητες του. Είναι σημαντική η αναγνώριση και ο σεβασμός της μοναδικότητας του κάθε ατόμου, ως δημιούργημα. Την αρνητική πράξη ενός ατόμου την κατακρίνουμε, το άτομο, ώς άνθρωπο όμως όχι, γιατί οφείλουμε να το σεβόμαστε ως δημιούργημα.
– Αποδεχόμαστε και ανεχόμαστε, αφού μερικά πράγματα δεν μπορούμε να τα αλλάξουμε.
Η αρετή της αποδοχής του άλλου, του διαφορετικού είναι ειδικά σήμερα ανγκαία! Πώς λοιπόν θα ζήσω σε μια κοινωνία αν δεν αποδεχτώ το διαφορετικό;
Διαφορετικό δεν σημαίνει σε καμιά περίπτωση κατώτερο!
Δυστυχώς πολλοί ορίζουν τον εαυτό τους σαν τον καλύτερο και κατακρίνουν όποιον δεν μοιάζει με αυτούς.
Αυτή είναι μια εγωιστική συμπεριφορά που οδηγεί τελικά στην διάσπαση της κοινωνίας.
Αν εξηγήσουμε την σημασία της ανοχής του διαφορετικού, θα λέγαμε, ότι ο Θεός έπλασε την φύση με εκατομμύρια είδη. Ζήτησε από τον
Νώε να σώσει κάθε είδος, χωρίς καμιά διάκριση! Ζήτησε από τον άνθρωπο να σεβαστεί όλα τα δημιουργήματά του!
Το διαφορετικό φύλο, το χρώμα, η καταγωγή, η θρησκεία, η φιλοσοφία, η σωματική και πνευματική ικανότητα υπάρχουν για να συμπληρώνουν την εικόνα της τέλειας πλάσης, που ο θεός δημιούργησε για εμάς. Τους χρειάζεται όλους και όλα να τα σεβαστούμε το ίδιο!
– Χρειαζόμαστε κατανόηση. Για να αναπτύξουμε την ικανότητα της κατανόησης, είναι αναγκαίο να γνωρίζουμε τους λόγους και να έχουμε εξηγήσεις για το τι έγινε, ή τι γίνετε στον περίγυρώ μας και στον κοινωνικό χώρο που κινούμαστε. Χρειαζόμαστε περισσότερες πληροφορίες γύρω από ένα γεγονός, γιατί έγινε έτσι η κατάσταση και ποιό συνγκεριμένο λόγο συμπεριφέρθηκε το άτομο αυτό έτσι απέναντί μου ή απέναναντι στο σύνολο.
– Δεχόμαστε καταστάσεις χωρίς να τις υπέρ αξιολογούμε. Αν εντοπίσουμε το νόημα σε ένα γεγονός, θα μπορέσουμε έτσι να το κατανοήσουμε και να δεχτούμε μία κατάσταση παρόλο που δεν συμφωνούμε με αυτό το γεγονός. Αφού το κατανοήσουμε, θα το χωνεύσουμε το γεγονός, όπως λέμε στην καθομιλουμένη, από τότε και πέρα είμαστε σε θέση να διαχειριστούμε την κατάσταση καλύτερα.
– Και φυσικά δεν παραλείπτουμε να συγχωρούμε.
Συγχώρεση είναι πράξη μεγαλοκαρδίας και γενναιότητας!
Είναι υπέρβαση του εγωισμού μας και προϋποθέτει αισθήματα καλοσύνης και φιλαλληλία, φιλανθρωπία.
Η συγχώρεση ανακουφίζει την ψυχή μας ! Είναι ο εχθρός της κακίας και της εμπάθειας.
Είναι η πεμπτουσία της αρμονικής συνύπαρξης στον μικρόκοσμο και τον μακρόκοσμό μας.
Επιπλέον είναι αναγκαία η ικανότητα της διαχειρισιμότητας, δηλαδή να μπορούμε να διαχειριστούμε μια δύσκολη κατάσταση. Είτε με την ικανότητα και την μεθοδικότητα πως θα επιλύσουμε μία διένεξη, την κατάλληλη στιγμή και όχι όποτε εμείς θέλουμε. Όταν είμαστε θυμωμένοι χρειαζόμαστε ηρεμία, αυτοσυγκέντρωση, σε ώρα θυμού δεν έχει θετικό αποτέλεσμα ο διάλογος.
Όταν οι παραπάνω προϋποθέσεις υπάρχουν, τότε έχουν μπεί τα θεμέλια για σωστές διανθρώπινες σχέσεις. Ο άνθρωπος ως „πολιτικόν ον„ σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, χρειάζεται το κοινωνικό δίκτυο.
Αφού ανήκει ή είναι μέλος μίας οικογένειας ή μιας ομάδας, ή μιας Κοινωνίας προσφέρει εκεί σύμφωνα με τις ικανότητές και τις κοινωνικές του δεξιότητες. Στο κοινωνικό δίκτυο ζεί το συναίσθημα, ότι το άτομο είναι σημαντικό και χρήσιμο για τους άλλους.
Το αίσθημα της χρησιμότητας ενδυναμώνει, ενψυχώνει, συμβάλει δε και στην αύξηση της αυτοπεποίθεσης του ατόμου. Αφού το σύνολο, η οικογένεια ή η Κοινωνία αναγνωρίζει και εκτιμά την προσφορά του. Όταν συμβαίνει αυτό το άτομο είναι ευχαριστημένο, ικανοποιείται και δραστηριοποιείται περισσότερο.
Απαραίτητες Ικανότητες που αφορούν τις διανθρώπινες σχέσεις στο κοινωνικό δίκτυο είναι φυσικά η ικανότητα διαλόγου, η ικανότητα να σέβεται και να δέχεται απόψεις παρόλο που δεν συμφωνούν με τις δικές σου, η ικανότητα συνεργασίας, η ικανότητα ανάπτυξης αντικειμενικότητας καθώς και η ικανότητα συμβιβασμού και αλληλοσεβασμό.
Σημαντικό να γνωρίζουμε, ότι δεν έχουμε την απαίτηση να αλλάξουμε την συμεριφορά του άλλου. Αλλάζοντας την δική μας, αλλάζει και ο περίγυρός μας. Και εδώ χρειαζόμαστε την δύναμη της ψυχής, ειδικά σε δύσκολες για εμάς καταστάσεις, όπου ακόμη θύχτηκε το εγώ μας να συμπεριφερθούμε παρόλα αυτά σωστά, ήρεμα, βάζοντας σε έλεγχο τον συναισθηματισμό της στιγμής, με οδηγό τις αξίες μας και τους ηθικούς μας κανόνες.
Όταν λοιπόν μιλάμε για διανθρώπινες σχέσεις δεν μπορούμε να αποφύγουμε το θέμα των αξιών και την σημασία αυτών στην ζωή μας.
Η συμπεριφορά του ανθρώπου βασίζεται στις αξίες σύμφωνα με αυτές ρυθμίζουμε τις σχέσεις μας.
Εμείς και τα παιδιά μας είμαστε η γενιά που θα βάλουμε τα θεμέλια, θα συμβάλουμε για μια ανθρώπινη Κοινωνία με αξίες, αυτό μπορεί να γίνει αφού ασχοληθούμε συστηματικά με την υγιεινή της ψυχής, του πνεύματος και του σώματος και αφού διαπαιδαγωγήσουμε στα παιδιά μας και στα εγγόνια μας τί αξίζει σε αυτή την επίγεια και προσωρινή ζωή μας. Πιό είναι το νόημα της ύπαρξής μας και τί οδηγεί στην ευτυχία.
Αξίζει να δραστηριοποιηθούμε όλοι για μία Κοινωνία με ανθρώπινο πρόσωπο, πιο φιλική προς το περιβάλλον, πιο αργών ρυθμών και με περισσότερη πνευματικότητα!
Για αυτό το χρήσιμο έργο μας, σας συστήνω μερικά σημαντικά έργα των προγόνων μας: Πολιτεία του Πλάτωνα, Ηθικά Νικομάχεια του Αριστοτέλη, Φιλοκαλία καθώς και τους Μύθους του Αισώπου. Παίρνωντας μηνύματα από αυτά τα έργα θα αποκτήσουμε όλα τα εφόδια για να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις των καιρών μας.
