Οι αρχές της σύγχρονης επιστήμης της διοίκησης των οργανισμών, όχι μόνο υιοθετούν αλλά και απαιτούν, οι εργαζόμενοι να προσλαμβάνονται και να εξελίσσονται επαγγελματικά ανάλογα με τα προσόντα τους, τις ικανότητές τους και τη σταθερή προσπάθεια που επιδεικνύουν για τη βελτίωσή τους.
Η έννοια της αξιοκρατίας, όπου οι θέσεις ευθύνης και ηγεσίας ανατίθενται με βάση τις ικανότητες και τα προσόντα ενός ατόμου, είναι θεμελιώδης για τις περισσότερες σύγχρονες κοινωνίες. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, η πολιτική παρέμβαση μπορεί να διαταράξει αυτό το σύστημα, οδηγώντας σε θέσεις ευθύνης εργαζόμενους που έχουν λιγότερα προσόντα και μειωμένες ικανότητες σε σχέση με τους συν-υποψηφίους τους. Αυτό μπορεί να συμβεί τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, αν και είναι πιο συνηθισμένο στον πρώτο.
Η πολιτική παρέμβαση συχνά προάγει τα άτομα στο επίπεδο των ανικανοτήτων τους αφού κατά τον τρόπο αυτό ξεπερνιούνται κάθε λογής εμπόδια. Αυτά τα άτομα πιθανόν να μην έχουν τις απαραίτητες δεξιότητες, εμπειρία ή εκπαίδευση για να εκτελούν αποτελεσματικά τα καθήκοντά τους. Ως αποτέλεσμα, μπορεί να δυσκολεύονται να λάβουν τεκμηριωμένες αποφάσεις, οδηγώντας σε κακή απόδοση και αρνητικό αντίκτυπο στη συνολική απόδοση του οργανισμού. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η πολιτική παρέμβαση μπορεί επίσης να οδηγήσει σε διαφθορά. Όταν οι θέσεις ευθύνης απονέμονται βάσει πολιτικών διασυνδέσεων και όχι βάσει αξίας, μπορεί να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον όπου η ευνοιοκρατία και η μεροληψία είναι κοινός τόπος. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε έλλειψη λογοδοσίας και διαφάνειας, καθιστώντας δύσκολο τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση προβλημάτων εντός του οργανισμού.
Για την εξάλειψη του φαινομένου της «ημετεροκρατίας» μπορεί να θεσπιστεί η συμμετοχή ανεξάρτητων Συμβουλίων, Επιτροπών ή Εποπτικών Φορέων που παρακολουθούν τις πρακτικές πρόσληψης και προαγωγής εντός του οργανισμού. Βέβαια κι εδώ τίθεται το ερώτημα «πόσο ανεξάρτητα είναι τα ανεξάρτητα Συμβούλια ή οι Επιτροπές;». Στην περίπτωση αυτή θα έλεγα πως υπεισέρχεται η «ηθική». Τα μέλη των Συμβουλίων πρέπει να εφαρμόζουν την ηθική δεοντολογία με έντιμο και αυθεντικό τρόπο. Διαφορετικά, οι ερινύες θα βαραίνουν τους ώμους και τη συνείδησή τους για πάντα.
Θεωρείται σημαντικό να προωθήσουμε όλοι μας ένα σύστημα που εκτιμά την αξιοκρατία και τα προσόντα πάνω από τις πολιτικές διασυνδέσεις. Καθιερώνοντας διαφανείς και αντικειμενικές διαδικασίες προσλήψεων και προαγωγής, οι οργανισμοί μπορούν να διασφαλίσουν ότι οι πιο καταρτισμένοι και ικανοί εργαζόμενοι έχουν θέσεις ευθύνης.
Του Απόστολου Σπαθή, Προϊσταμένου του ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ. Τρικάλων
