Αύξηση του ποσοστού αυτοκτονιών καταγράφεται από το 2020 έως το 2022 στην Ελλάδα, όπως παρουσιάζει το Παρατηρητήριο Αυτοκτονικών του Κέντρου Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας ΚΛΙΜΑΚΑ.
Εντύπωση δε προκαλεί το γεγονός πως η Θεσσαλία βρίσκεται πολύ υψηλά στις περιφέρειες με υψηλούς δείκτες αυτοκτονίας με την κ. Δήμητρα Ζαφειροπούλου, ψυχολόγο του Κέντρου Ημέρας, που μίλησε στο Ράδιο ΕΝΑ και στον Ηλία Κουτσερή, να σημειώνει πως στη Θεσσαλία, υπάρχουν εκτός από πολλές αυτοκτονίες και πολλά hot spot, δηλαδή σημεία υψηλής επικινδυνότητας.
Ποια είναι η ΚΛΙΜΑΚΑ και τι κατέγραψε το Παρατηρητήριο Αυτοκτονιών
Όπως εξήγησε στο magnesianews.gr η κ. Ζαφειροπούλου, η ΚΛΙΜΑΚΑ είναι επίσημος φορέας, εποπτεύεται και χρηματοδοτείται από το Υπουργείο Υγείας και το Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας αποτελεί και εθνικό αντιπρόσωπο της Ελλάδας στη Διεθνή Ένωση για την πρόληψη της αυτοκτονίας στο εξωτερικό. Τα στοιχεία της έρευνας που διεξήχθη, σύμφωνα με την ψυχολόγο του Κέντρου Ημέρας, παρουσιάζουν μία αυξητική τάση, και αυτά αφορούν στο ερευνητικό σύστημα που έχει αναπτύξει το Παρατηρητήριο Αυτοκτονιών.
«Τα στοιχεία δεν αποτελούν επίσημα στοιχεία, παρόλα αυτά προσεγγίζουν τα επίσημα και πάντα υπάρχουν παρεκκλίσεις. Παρόλα αυτά οι θάνατοι που οφείλονται σε αυτοκτονία έχουν σταθεροποιηθεί και συνεχώς αυξάνονται στους 500 θανάτους και φτάνουμε όπως δημοσιεύσαμε πρόσφατα στους 600 θανάτους ετησίως και σίγουρα αυτός ο αριθμός δεν είναι ο πραγματικός, καθώς οι αυτοκτονίες που καταγράφονται σε παγκόσμιο επίπεδο, οπότε οι διαστάσεις αυτού του κρίσιμου ζητήματος είναι ακόμη μεγαλύτερες απ’ ότι αυτές που καταγράφονται στα επίσημα πιστοποιητικά θανάτου», σημείωσε η κ. Ζαφειροπούλου.
Ποσοστό 20-25% των αυτοκτονιών δεν καταγράφονται ως αυτοκτονίες
Σύμφωνα με την κ. Ζαφειροπούλου τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό υπάρχει το στίγμα της αυτοκτονίας αλλά και στίγμα γύρω από τις ψυχικές ασθένειες.
Τόνισε πως πάρα πολλές φορές, η αυτοκτονία δεν καταγράφεται ως επίσημη αιτία θανάτου στα πιστοποιητικά θανάτου, πολλές φορές οι συγγενείς δεν θέλουν να καταγραφεί η αυτοκτονία ως αιτία θανάτου, λόγω του στίγματος και πάρα πολλές φορές υπάρχει η δυσκολία να εξακριβωθεί εάν υπήρχε πρόθεση πριν από τον θάνατο για την αυτοκτονία και μιλάμε σε θανάτους που οφείλονται σε ατυχήματα, όπως μια τυχαία πτώση, ένα τροχαίο, μια δηλητηρίαση.
«Αυτοί οι θάνατοι καταγράφονται ως τυχαίοι, παρόλο που πολλές φορές έχουμε δει ότι ένα ποσοστό της τάξης του 20-25% είναι στην πραγματικότητα αυτοκτονίες ωστόσο θα καταγραφούν διαφορετικά στα πιστοποιητικά θανάτου και θα διαμορφωθεί διαφορετικά και ο επίσημος αριθμός γιατί η ΕΛΣΤΑΤ που καταγράφει τους θανάτους θα πάρει τα επίσημα στατιστικά στοιχεία από τα πιστοποιητικά θανάτου», επεσήμανε η ψυχολόγος του Κέντρου Ημέρας.
Αύξηση αυτοκτονιών τα τελευταία δύο χρόνια
Η κ. Ζαφειροπούλου αναφερόμενη στα στοιχεία του Παρατηρητηρίου σημείωσε πως καταγράφεται αύξηση των αυτοκτονιών τα τελευταία δύο χρόνια, με την πανδημία να φαίνεται πως αποτελεί, έναν από τους επιβαρυντικούς παράγοντες.
«Αυτό που είδαμε στην αρχή της πανδημίας, το 2020 τα περιστατικά είχαν μειωθεί σύμφωνα με τα δεδομένα του Παρατηρητηρίου. Αργότερα όμως βλέπουμε μία σταδιακή αύξηση. Η αυτοκτονία είναι ένα πολυπαραγοντικό ζήτημα. Η αιτιολογία της είναι πολυδιάστατη κι αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούμε να την αποδώσουμε αποκλειστικά σε έναν παράγοντα ο οποίος είναι η πανδημία εν προκειμένω.
Η πανδημία έφερε πολλές ψυχοπιεστικές συνθήκες
Σίγουρα η πανδημία έφερε και πολλές ψυχοπιεστικές συνθήκες όπως η απομόνωση, η ανεργία. Παρόλα αυτά η επίδραση της πανδημίας, κάτι που ακόμη το μελετάμε και μελετάται και από την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα δεν ξέρουμε πως θα επιδράσει στο κάθε άτομο, καθώς η αυτοκτονία έχει να κάνει κυρίως με την ύπαρξη της ψυχικής ασθένειας, μιας ευαλωτότητας υπάρχουσας στην οποία θα επιδράσουν ψυχοπιεστικές συνθήκες», εξήγησε αρχικά η κ. Ζαφειροπούλου.
Συνέχισε λέγοντας ότι κατά τη διάρκεια της πανδημίας οι ευάλωτοι πληθυσμοί ήταν αυτοί που επιβαρύνθηκαν περισσότερο και σύμφωνα με την ψυχολόγο η πανδημία όπως και σε φυσικές καταστροφές αποτελούν ένα τραυματικό γεγονός , που αυξάνει τον κίνδυνο της αυτοκτονίας κατακόρυφα και μάλιστα έως και 5 χρόνια έπειτα από το συμβάν. «Οπότε αναμένουμε την ενδεχόμενη αύξηση αυτών των θανάτων», σχολίασε η κ. Ζαφειροπούλου.
Ψηλά στις αυτοκτονίες η Θεσσαλία
Στο μεταξύ, στην έρευνα της ΚΛΙΜΑΚΑΣ η Θεσσαλία έχει σχεδόν ίδιο αριθμό αυτοκτονιών με την Αττική και είναι πολύ μπροστά σε σχέση με άλλα γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας.
Η κ. Ζαφειροπούλου σημείωσε ότι γενικότερα η περιφέρεια της δυτικής Ελλάδος είναι μια περιφέρεια που ανά διαστήματα παρατηρούνται υψηλοί δείκτες θνησιμότητας λόγω αυτοκτονίας.
Η ίδια ξεκαθάρισε ότι τα επίσημα στοιχεία που διαθέτει η ΚΛΙΜΑΚΑ αφορούν στο 2019 κι αυτά είναι από την ΕΛΣΤΑΤ. Το Παρατηρητήριο καταγράφει τα στοιχεία από το 2020 κι έπειτα.
«Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ η Θεσσαλία είναι από τις περιφέρειες που έχει υψηλούς δείκτες αυτοκτονίας, αλλά και στο Παρατηρητήριο, παρόλο που τα στοιχεία συνεχώς ανανεώνονται βλέπουμε ότι υπάρχουν κάποιοι υψηλοί δείκτες σε αυτή την περιφέρεια. Τα δημογραφικά στοιχεία σχετίζονται όπως και με άλλες περιοχές της Ελλάδος, δεν βλέπουμε ιδιαίτερες διαφορές.
Βλέπουμε μία υπεροχή των ανδρών, περισσότερο η αυτοκτονία εμφανίζεται σε ηλικιωμένα άτομα, αλλά και στις παραγωγικές ηλικίες, σίγουρα είναι ένα ζήτημα που το παρακολουθούμε στενά», είπε η κ. Ζαφειροπούλου.
Υπογράμμισε σε, πως στη Θεσσαλία υπάρχουν πολλά, τα λεγόμενα hot spots αυτοκτονίας, δηλαδή σημεία υψηλής επικινδυνότητας για αυτοκτονία. Ένα hot spot επικινδυνότητας σημαίνει μια φυσική ή τεχνητή τοποθεσία, προσιτή και προσβάσιμη από το ευρύ κοινό και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ένας τόπος αυτοκτονίας.
Τέτοια σημεία, είναι σύμφωνα με την κ. Ζαφειροπούλου, υψηλής επικινδυνότητας είναι ο Πηνειός, ο Ληθαίος ποταμός, όπου εκεί έχουν καταγραφεί πολλές αυτοκτονίες ανά τα χρόνια.
«Επιζητούμε και είναι δική μας ερευνητική διαδικασία να γίνουν από την πολιτεία συγκεκριμένες ψυχολογικές αυτοψίες, που θα μπορούσαν να μας επιτρέψουν να διεισδύσουμε ακόμη περισσότερο στην κατανόηση της αυτοκτονίας», συμπλήρωσε η κ. Ζαφειροπούλου.
Η επικοινωνία με την γραμμή παρέμβασης 1018
Παράλληλα, η κ. Ζαφειροπούλου αναφέρθηκε και στην γραμμή παρέμβασης για την αυτοκτονία τη γραμμή «1018», λέγοντας ότι είναι σε λειτουργία από το 2007, λειτουργεί 24 ώρες το 24ωρο, επτά ημέρες την εβδομάδα όλο τον χρόνο. Απαντούν εξειδικευμένοι επαγγελματίες ψυχικής υγείας και κάθε χρόνο δέχεται χιλιάδες κλήσεις, εκ των οποίων το 18-25% εντάσσεται στο αυτοκαταστροφικό φάσμα , δηλαδή άτομα που σκέφτονται την αυτοκτονία, άτομα που ανησυχούν για κάποιο οικείο τους πρόσωπο που σκέφτεται την αυτοκτονία, είτε άτομα που έχουν μείνει πίσω, μετά από απώλεια δικούς τους ανθρώπου που αυτοκτόνησε.
«Ειδικά στην αρχή της πανδημίας είχαμε πολλαπλές κλήσεις από άτομα που μας μιλούσαν για την αβεβαιότητα και το αδιέξοδο που βίωναν, αλλά και τώρα οι κλήσεις παραμένουν πολλές. Μας αναφέρουν ζητήματα που έχουν σχέση με την ψυχική υγεία, αλλά και πολλές φορές μας αναφέρουν και το στίγμα που υπάρχει γύρω από την αυτοκτονία και την ψυχική ασθένεια, τη δυσκολία τους να πάνε από κοντά να ζητήσουν βοήθεια από κάποιον ειδικό», υπογράμμισε, καταλήγοντας η κ. Ζαφειροπούλου.
