Η εξέλιξη ενός σήματος αντικατοπτρίζει και την εξέλιξη της ιστορίας μιας μάρκας μέσα στο χρόνο – αποτυπώνοντας το πνεύμα και τις φιλοδοξίες της για το μέλλον. Στα 100 χρόνια της ύπαρξής της, η Mazda παρουσίασε μια πλούσια και συναρπαστική εξέλιξη. Και το λογότυπό της έχει εξελιχθεί σε ένα από τα πλέον αναγνωρίσιμα και αξιοσέβαστα σύμβολα στην αυτοκινητοβιομηχανία.
Η Mazda Motor Corporation ιδρύθηκε στις 30 Ιανουαρίου του 1920, καθώς η εταιρεία Toyo Cork Kogyo, κατασκευαστής φελλού για στεγάνωση, μονωτικών και απορροφητικών υλικών. Το 1931 το πρώτο όχημα κύλησε από τη γραμμή παραγωγής – ήταν το τρίτροχο φορτηγό Mazda-Go και χρειάστηκε να περάσουν 29 χρόνια έως ότου η Mazda κατασκευάσει το πρώτο της επιβατικό αυτοκίνητο – το R360 coupe το 1960.
Μια εταιρεία με διεθνείς φιλοδοξίες και εξαγωγές στην Ευρώπη, ξεκίνησε μόλις επτά χρόνια αργότερα και τα τελευταία 60 χρόνια το θάρρος της Mazda να αμφισβητεί κοινές πρακτικές και να σφυρηλατεί νέες διαδρομές στον τομέα της μηχανικής και του σχεδιασμού, βρίσκει την Mazda να είναι η πρώτη ιαπωνική μάρκα που κέρδισε τον αγώνα 24ωρων Le Mans, να είναι η πρώτη που παρήγαγε και κυκλοφόρησε στην αγορά τον περιστροφικό κινητήρα στο εμβληματικό Cosmo Sport 110S, που δημιούργησε το 2θέσιο roadster με τις καλύτερες πωλήσεις στον κόσμο: το Mazda MX-5, και την εταιρεία που με την τεχνολογία Skyactiv-X εισήγαγε τον πρώτο στον κόσμο βενζινοκινητήρα ανάφλεξης με μπουζί και αυτανάφλεξη λόγω συμπίεσης.
Σε όλο αυτό το ταξίδι των 100 ετών, η εταιρεία που ξεκίνησε από κατασκευαστής βιομηχανικών προϊόντων φελλού μέχρι να φτάσει να γίνει μια παγκόσμια ανεξάρτητη αυτοκινητοβιομηχανία, το σήμα και το εταιρικό λογότυπο της Mazda, εξελίχθηκε παράλληλα με την επιχείρηση. Στις αντιπροσωπείες της Αγγλίας τώρα, οι επετειακές εκδόσεις των 100 ετών των Mazda3, Mazda CX-30 και Mazda MX-5, φέρουν ένα μοναδικό σήμα που επικαλύπτει το σημερινό σήμα Mazda, πάνω από το αρχικό στρογγυλό λογότυπο της Toyo Kogyo Company.
Ιδρύθηκε το 1920 όταν ο Jujiro Matsuda επέστρεψε στη γενέτειρά του, την πόλη της Χιροσίμα μετά από μια επιτυχημένη καριέρα μηχανικού στην Osaka – Toyo Cork Kogyo που μετονομάστηκε το 1927 σε Toyo Kogyo καθώς η επιχείρηση πέρασε στην κατασκευή μηχανημάτων. Το απλό αλλά αποτελεσματικό σήμα της εταιρείας παρουσίαζε έναν κόκκινο κύκλο με μικρές οριζόντιες κόκκινες γραμμές και χαρακτηρίστηκε από τον Matsuda, ότι αντικατοπτρίζει την επιθυμία της Toyo Kogyo να συμβάλει στον κόσμο μέσω της μηχανικής και της αποφασιστικότητας για διαρκή προσπάθεια εξέλιξης. Η πρώτη εμφάνιση του ονόματος Mazda έγινε το 1934, όταν ξεκίνησε η παραγωγή τρικύκλων φορτηγών και η εταιρεία χρειαζόταν ένα εμπορικό σήμα για την απεμπλοκή της από τα εργαλεία και τα βαριά μηχανήματα.
Το όνομα Mazda επιλέχθηκε από τον Ahura Mazda, τον θεό της αρμονίας, της νοημοσύνης και της σοφίας. Επίσης βοήθησε το όνομα της οικογένειας Matsuda του ιδρυτή, καθώς η προφορά του ήταν πολύ κοντά στο «Mazda». Το λογότυπο ήταν μια απλή στυλιζαρισμένη έκδοση του ονόματος Mazda και τοποθετούνταν στις πλευρικές δεξαμενές του Mazda Go και υπήρχε στη διαρκώς αυξανόμενη γκάμα των τρίκυκλων φορτηγών της Mazda, μέχρι το 1954.
Από το 1936 η Mazda είχε επίσης ένα νέο λογότυπο εμπνευσμένο από το έμβλημα της πόλης της Χιροσίμα. Το έμβλημα της πόλης που είχε την έδρα της η Mazda, απαρτίζονταν από τρεις κυματιστές λευκές γραμμές σε πράσινο φόντο που αντιπροσώπευαν τις τρεις κοίτες του δέλτα του ποταμού Ota στη Χιροσίμα.
Το έμβλημα της Mazda αποτελείτο από τις ευθείες λευκές γραμμές που κατέληγαν σχηματίζοντας το γράμμα Μ στο μέσον κάθε γραμμής. Τα τρία «Μ» αντιστοιχούσαν στην ονομασία Mazda Motor Corporation, ενώ οι μακριές πλευρικές προεκτάσεις αντιπροσώπευαν τα φτερά και την ευελιξία, την ταχύτητα και την ικανότητα κατάκτησης νέων κορυφών. Αυτό το αεροπορικό σύμβολο βρισκόταν στο μπροστινό μέρος πολλών από τις νεότερες εκδόσεις του Mazda Go και στην πραγματικότητα διήρκεσε έως και το 1959.
Ταυτόχρονα με το σήμα με τα φτερά, η Mazda χρειάστηκε να χρησιμοποιήσει και ένα εμπορικό σήμα, καθώς από το 1949, είχε ξεκινήσει να εξάγει τρίτροχα φορτηγά και στο εξωτερικό. Το παραπάνω απλό λογότυπο καταχωρήθηκε για πρώτη φορά στην Ταϊβάν το 1954, αντικαθιστώντας το προηγούμενο καλλιγραφικό λογότυπο της Mazda, που παρουσιάστηκε το 1934, και το 1959 ήταν το λογότυπο της εταιρείας σε 21 χώρες σε όλο τον κόσμο.
Ωστόσο, μέχρι το 1959, η Mazda ήταν έτοιμη για την παρουσίαση του πρώτου της επιβατικού και αναζητούσε ένα σήμα που θα ταίριαζε στο κύρος μίας αυτοκινητοβιομηχανίας και που θα μπορούσε να τοποθετηθεί επάξια στο καπό του Mazda R360. Το πρώτο επιβατικό αυτοκίνητο της Mazda κυκλοφόρησε το 1960, και κατασκευάστηκε σύμφωνα με τους περιορισμούς της ιαπωνικής νομοθεσίας για τα «Κai cars», αυτό όμως δεν εμπόδισε τους μηχανικούς της Mazda να δημιουργήσουν ένα ξεχωριστό όχημα που ήταν προσανατολισμένο στην αισθητική, την αξιοπιστία και την άνεση, όπως θα περίμενε κανείς μόνο από ένα μεγαλύτερο αυτοκίνητο, και είχε και το νέο όμορφο σήμα τοποθετημένο στο καπό.
Στο Mazda R360 το σήμα είχε έναν απλό κύκλο χρωμίου με ένα ασημένιο ‘m’ στο κέντρο με τις δύο εξωτερικές του πλευρές να επεκτείνονται πάνω και κάτω για να συναντήσουν τον εξωτερικό κύκλο. Παρόλο που το μήκος του Mazda R360 Coupe είναι κάτω από τρία μέτρα, το αυτοκίνητο μπορεί να φιλοξενήσει τέσσερις ενήλικες, ανεβάζοντας έτσι πολύ ψηλά τον πήχη στην κατηγορία των μικρών αυτοκινήτων στην Ιαπωνία. Το αυτοκίνητο διέθετε ελκυστικό στυλ, ελαφριά κατασκευή και έξυπνη τεχνολογία κινητήρα.
Οικονομικό αλλά και ευχάριστο στην οδήγηση, το αυτοκίνητο κατάφερε να κυριαρχήσει στην κατηγορία του από την στιγμή της παρουσίασής του, πουλώντας μάλιστα 4.500 μονάδες την πρώτη μέρα της κυκλοφορίας του, το Μάιο του 1960. Στη συνέχεια, την ίδια χρονιά ήρθε η κατάκτηση του 15% της Ιαπωνικής αγοράς αυτοκινήτου, γεγονός που βοήθησε τη Mazda και το νέο της έμβλημα, να γίνουν γνωστά σε ολόκληρη την Ιαπωνία. Το νέο σήμα έκανε την εμφάνιση του και στο Mazda P360 Carol, το οποίο έμελλε να γίνει ακόμα μεγαλύτερη επιτυχία, ενώ το διάσημο σήμα της εταιρείας συνέχισε να διακοσμεί τα αυτοκίνητα της μάρκας μέχρι το 1975.
Καθώς η Mazda προχώρησε σε εξαγωγές των οχημάτων της σε ολόκληρο τον κόσμο, αυτό το ξεχωριστό M στον κύκλο ήταν το σήμα όλων των αυτοκινήτων της μάρκας. Όταν η Mazda το 1964 παρουσίασε στο κοινό το πρωτότυπο Cosmo, παρουσίασε το ίδιο Mazda M στο εσωτερικό ενός καμπυλόγραμμου τριγώνου το οποίο αναπαριστά το σχήμα από τους ρότορες στον μοναδικό περιστροφικό κινητήρα του αυτοκινήτου.
Η έντονη αντίθεση του σκούρου κόκκινου με το ανοιχτό πράσινο μεταλλικό αποτέλεσε αναμφίβολα ένα από τα χαρακτηριστικά εκείνου του σπορ πρωτότυπου. Στη συνέχεια ήταν η σειρά του Cosmo Sport το 1967, που είχε το ίδιο σήμα, αλλά αυτή τη φορά ο συνδυασμός μπλε φόντου με τις ασημί λεπτομέρειες ξεχώριζε από το λευκό αμάξωμα του Cosmo. Το σήμα τοποθετήθηκε στο ρύγχος, στις ζάντες και στο τιμόνι του Cosmo, ενώ η έκδοση «ρότορα» αυτού του σήματος τοποθετήθηκε στα επόμενα μοντέλα με περιστροφικό κινητήρα, όπως τα R130 Luce, RX-2 και RX-3. Τα μοντέλα με εμβολοφόρο κινητήρα μέχρι το 1975, φορούσαν τη στρογγυλή έκδοση, καθιστώντας αυτό το σήμα ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα στην ιστορία της Mazda.
Ωστόσο, σύμφωνα με την τάση της δεκαετίας του ’70 και του ’80, η Mazda άφησε στην άκρη το σήμα με το μονόγραμμα, και για μια περίοδο που κυκλοφόρησαν μερικά από τα πλέον εμβληματικά μοντέλα της όπως το RX-7, το 323 και το 626, η μάρκα χρησιμοποίησε έναν πολύ απλό τύπο λογότυπου με έντονη γραμματοσειρά με κεντρικό στοιχείο το Ζ. Το σήμα τοποθετούνταν σε αυτοκίνητα, φορτηγά και vans σε μια περίοδο έντονης ανάπτυξης της Mazda, αυτό το απλό σήμα κοσμούσε το αμάξωμα, τους τροχούς και τους εσωτερικούς χώρους ενός τεράστιου αριθμού μοντέλων της Mazda, και εμφανίστηκε σε όλες τις διαφημιστικές καμπάνιες, στα κτίρια, στο δίκτυο των αντιπροσώπων και σε κάθε έκφραση της εταιρικής της ταυτότητας. Χρησιμοποιήθηκε μέχρι το 1997, είναι ακόμα άμεσα αναγνωρίσιμο και μοιάζει πολύ με το σήμα Mazda που χρησιμοποιείται σήμερα.
Η επιθυμία για ένα έμβλημα επέστρεψε στις αρχές της δεκαετίας του ’90, και το 1991 η Mazda παρουσίασε ένα σχήμα διαμαντιού μέσα σε έναν κύκλο, το οποίο σχεδιάστηκε για να αναπαριστά την εικόνα των φτερών και του ήλιου σε έναν φωτεινό κύκλο. Ωστόσο, μόλις ένα χρόνο αργότερα το λογότυπο άλλαξε με τη στρογγυλοποίηση των άκρων του διαμαντιού ώστε να διαφοροποιηθεί από το παρόμοιο σήμα της Renault, και έγινε το σήμα που είναι γνωστό σε πολλούς ιδιοκτήτες Mazda, ειδικά καθώς κοσμούσε τις μεταγενέστερες εκδόσεις των μοντέλων της πρώτης γενιάς MX-5.
Το 1997 υιοθετήθηκε η γραμματοσειρά του ονόματος της μάρκας μαζί με το σήμα, παίρνοντας τη μορφή που γνωρίζουμε σήμερα. Η γραμματοσειρά του ονόματος της Mazda που παρουσιάστηκε στη δεκαετία του ’70, έγινε μπλε για να αντιπροσωπεύει το νέο εταιρικό χρώμα της Mazda, ενώ το νέο σήμα είχε τα φτερά σε μορφή ενός V που αντιπροσωπεύουν «ανάπτυξη» και «βελτίωση», στη θέση του διαμαντιού του προηγούμενου σήματος. Η μορφή του ζεύγους των φτερών που παραπέμπουν στο γράμμα M, σχεδιάστηκε για να αντιπροσωπεύει την επιθυμία της Mazda στο κυνήγι της διαρκούς βελτίωσης μέσω της αδιάκοπης ανάπτυξης με ευέλικτη σκέψη, και δημιουργικότητα.
Στις αρχές του 21ου αιώνα, αυτό το σήμα Mazda καθιερώθηκε σε ολόκληρο τον κόσμο και το 2015 κυκλοφόρησε μια αναβαθμισμένη έκδοση σε ασημί και μπλε γραμματοσειρά με περισσότερο βάθος, ενώ σήμερα η αναθεωρημένη ασημένια έκδοσή του (χρησιμοποιείται κυρίως σε μαύρο φόντο) είναι το κεντρικό θέμα της αισθητικής ταυτότητας που υπάρχει στις επιχειρήσεις και στους συνεργάτες της Mazda σε ολόκληρο τον κόσμο.
Ένα ταξίδι στην ιστορία των σημάτων της Mazda και της εταιρικής ταυτότητας αναδεικνύει έναν αιώνα καινοτομίας, πρωτοπορίας, επιτυχημένου σχεδιασμού και μηχανολογίας, που αναπτύσσεται μαζί με τη Mazda η οποία από παραγωγός προϊόντων φελλού της Χιροσίμα εξελίσσεται σε έναν ανεξάρτητο παγκόσμιο κατασκευαστή αυτοκινήτων που φημίζεται για τον εκπληκτικό σχεδιασμό και την τεχνολογία με προσανατολισμό στον πελάτη. Πάνω από εκατό χρόνια λειτουργίας, αυτά είναι τα σήματα που κοσμούν τα αυτοκίνητα Mazda που αψηφούν τα στερεότυπα, κερδίζουν βραβεία, γοητεύουν τους πελάτες και ενσαρκώνουν τη ζωντανή ιστορία της Mazda.
Το σημερινό σήμα της Mazda αναγνωρίζεται σε ολόκληρο τον κόσμο και κοσμεί τα μοντέρνα μοντέλα της γκάμας, συμπεριλαμβανομένου και του πρώτου ηλεκτρικού αυτοκινήτου της Mazda, του ολοκαίνουργιου Mazda MX-30.
Στέφανος Σιμωτάς
