Ο σιδηρόδρομος του εργοστασίου της Opel γιορτάζει τα 100ά του γενέθλια. Ωστόσο, οι μαύρες ατμομηχανές που εμφανίστηκαν για πρώτη φορά το 1920 έχουν ξεχαστεί εδώ και αρκετό καιρό. Η σημερινή γενιά των κατακίτρινων συρμών είναι, από κάθε άποψη, πολύ πιο καθαρή και εξακολουθεί να συμβάλλει σημαντικά στο αποδοτικό σύστημα logistics της εταιρείας.
Ο Ιδρυτής Adam Opel είχε ήδη επιλέξει μία τοποθεσία κοντά στο σταθμό του Rüsselsheim για το νέο του εργοστάσιο το 1868. Πενήντα χρόνια αργότερα, μετά από δεκαετίες επιτυχημένης πορείας στην παραγωγή ραπτικών μηχανών, ποδηλάτων και αυτοκινήτων οι γιοι του συνειδητοποίησαν πόσο πλεονεκτικό θα ήταν εάν η εταιρεία είχε τη δική τη σιδηροδρομική γραμμή. Άλλωστε, η παράδοση πρώτων υλών και εξαρτημάτων είναι εξίσου σημαντική με τη μεταφορά ολοκληρωμένων προϊόντων από το εργοστάσιο. Γι’ αυτό, το 1918, ο Carl von Opel ήρθε σε επικοινωνία με τη διοίκηση της KöniglichPreußischen und Großherzoglich HessischenEisenbahndirektion στο Mainz. Τα σχέδιά του εγκρίθηκαν και δύο χρόνια αργότερα, η πρώτη από τις δύο ατμομηχανές της εταιρείας πάτησαν στις ράγες – και από τότε ο Εργοστασιακός Σιδηρόδρομος της Opel αναπτύσσεται συνεχώς.
Οι πρώτες μηχανές των συρμών κινούνταν με ατμό. Η παλαιότερη που έχει καταγραφεί ήταν από το εργοστάσιο ατμομηχανών της Hohenzollern στο Düsseldorf. Η Opel αγόρασε την ατμομηχανή τύπου Oberkassel που κατασκευάστηκε το 1914, από το εργοστάσιο ζάχαρης στο Dormagen. Όπως όλες οι μηχανές συρμών της Opel προορίζονταν για το πλάτος ράγας των 1.435 mm – τυποποιημένη διάσταση σήμερα σε Ευρώπη, Β. Αμερική, Ν. Αμερική και Κίνα. Οι ράγες στο Rüsselsheim επομένως ήταν συμβατές εξ αρχής με το διεθνές δίκτυο σιδηροδρόμων.
Το εργοστάσιο του Rüsselsheim έκανε ένα σημαντικό βήμα προς το σύγχρονο σύστημα διαχείρισης εφοδιαστικής αλυσίδας (logistics) το 1929, όταν πλέον τέθηκε σε λειτουργία ο σιδηροδρομικός σταθμός της Opel, με αποθήκες επιφάνειας 7,000m2 και 6 σιδηροδρομικές γραμμές. Τρεις γραμμές εφοδιάστηκαν με ειδικά σχεδιασμένες ‘τραβέρσες’ (πλατφόρμες για τη φόρτωση αυτοκινήτων σε τρένα μεταφοράς, που μπορούσαν να μεταφέρουν περίπου 300 αυτοκίνητα σε μία οκτάωρη βάρδια). Ένας κινητός γερανός, με ικανότητα μεταφοράς πέντε τόνων, ήταν διαθέσιμος για γενικά φορτία. Ο σταθμός αυτός αντικατέστησε την παλαιότερη αίθουσα που χρησιμοποιούσε η εταιρεία στις εγκαταστάσεις της Reichsbahn (Γερμανικός Κρατικός Σιδηρόδρομος) και συνετέλεσε στην αλματώδη ανάπτυξη.
Η εποχή του ατμού είχε μικρή διάρκεια στην Opel. Δύο ολοκαίνουργιες ντιζελομηχανές πλαισίωσαν το στόλο των ατμομηχανών το 1927. Οι μηχανές τύπου Deutz PMZ 203 R που είχαν κατασκευαστεί από την Motorenfabrik Oberursel χρησιμοποιούσαν δικύλινδρους, δίχρονους κινητήρες 55hp. Μια μηχανή 83hp PMD 230 R προστέθηκε το 1928, ενώ το 1942 ακολούθησε η μηχανή Deutz GA6M 420 R που έκαιγε ανθρακαέριο με εξακύλινδρο κινητήρα. Το εργοστάσιο του Brandenburg, που άνοιξε το 1935, διέθετε επίσης δική του σιδηροδρομική γραμμή και μία μηχανή Deutz diesel.
Η Opel απέσυρε όλες τις ατμομηχανές της το 1948. Οι Γερμανικοί Σιδηρόδρομοι ((DB) εκσυγχρονίστηκαν το 1977, ενώ στην Ανατολική Γερμανία καθυστέρησαν μέχρι το 1988. Μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, η Opel ξεκίνησε πάλι με αποκλειστικά νέες μηχανές. Πρώτη ήταν μία Gmeinder N 130 το 1946, και ακολούθησαν πέντε ολοκαίνουργιες Deutz μεταξύ 1952 και 1961. Τη διετία 1965/66 ο στόλος εμπλουτίστηκε με μηχανές των Orestein & Koppel.
Το σιδηροδρομικό δίκτυο της Opel επεκτάθηκε παράλληλα με τη σταθερή ανάπτυξη του εργοστασίου του Rüsselsheim. Ο σταθμός φόρτωσης K100 αντικατέστησε το σταθμό της Opel. Το 1973, το εσωτερικό σιδηροδρομικό δίκτυο είχε μήκος 23.5 km, και περιλάμβανε 50 χώρους φόρτωσης καθώς και 126 σημεία και διασταυρώσεις.
Ο σιδηρόδρομος του εργοστασίου της Opel είχε ανέκαθεν τα εξής δύο χαρακτηριστικά. Πρώτον, οι συρμοί της Opel παραδίδουν και παραλαμβάνουν βαγόνια της DB σε δημόσιες σιδηροδρομικές γραμμές, κάτι που απαιτεί άριστο συντονισμό. Δεύτερον, οι κινήσεις των συρμών γύρω από το εργοστάσιο θέλουν προσοχή επειδή περίπου μισές από τις ράγες βρίσκονται σε δρόμους που χρησιμοποιούνται επίσης από οδηγούς, δικυκλιστές και πεζούς. Αυτό απαιτεί μεγάλη προσοχή από τον επικεφαλής του σιδηροδρομικού δικτύου της Opel, Ulrich Knissel και την ομάδα του.
Η παράδοση την κατάλληλη στιγμή (JIT – Just in Time) πρόσθεσε περισσότερες προκλήσεις τις τελευταίες δεκαετίες. To ακριβές χρονοδιάγραμμα της διαδικασίας παραγωγής απαιτεί υψηλή ακρίβεια από το σιδηροδρομικό δίκτυο του εργοστασίου. Μεγάλο μέρος της μεταφοράς εξαρτημάτων από το ένα εργοστάσιο στο άλλο, πραγματοποιείται μέσω συρμών επίσης – κυρίως στην περίπτωση του εργοστασίου του Kaiserslautern.
Όλες οι μηχανές συρμών της Opel περνούν από τακτικό σέρβις στα συνεργεία της εταιρείας. Πρέπει να ακολουθούνται αυστηροί κανόνες και διαδικασίες. Καθώς ο σιδηρόδρομος του εργοστασίου της Opel γίνεται 100 ετών, υπάρχουν ακόμα πέντε μηχανές σε λειτουργία στο Rüsselsheim. Ο κίτρινος στόλος αποτελείται από δύο θηριώδεις Henschel DHG 500 C, δύο MaK G 321 και μία O&K MB 10 N. Τρεις ακόμα μηχανές της O&K βρίσκονται στο Kaiserslautern.
Στέφανος Σιμωτάς
